***

kościół św. Piotra

Partick, 46 Hyndland Street , Glasgow, G11 5PS

***

Niedziela Bożego Miłosierdzia

27.04.2025

„W tym dniu otwierają się głębiny Mojego czułego miłosierdzia. Wylewam całe morze łask na dusze, które zbliżą się do źródła Mojego miłosierdzia”. — słowa Pana Jezus wypowiedziane do św. Faustyny Kowalskiej

Zechciejmy sobie uświadomić, że istnieje dla nas możliwość na zmazanie wszelkiej kary za nasze grzechy — to tak jakbyśmy na nowo zostali ochrzczeni. Taką obietnicę złożył Chrystus Pan ustanawiając Niedzielę Miłosierdzia Bożego – wielkie święto kończące Nowennę do Miłosierdzia Bożego.

JEZU, UFAM TOBIE! *** Pan Jezus prosił o nabożeństwo do Jego Bożego Miłosierdzia w drugą niedzielę po Wielkanocy, która przypada w tym roku przypada 27 kwietnia. W tym dniu Pan Jezus daje nam możliwość uzyskania odpustu zupełnego, co oznacza, że wszelka doczesna kara za grzechy zostaje całkowicie wymazana. To druga szansa na duchową niewinność — niezwykła łaska ofiarowana całemu światu. I to nie wszystko! Pan Jezus pragnie spełnić kolejne jeszcze bardzo ważne obietnice tym, którzy będą modlić się Koronką do Miłosierdzia Bożego: – Udzielę przebaczenia nawet najbardziej zatwardziałym grzesznikom. – Łaski wytrwania aż do śmierci. – Obdarzę miłosierdziem dusze w czyśćcu cierpiące, za które będziemy się modlić. – Ochronię w szczególny sposób tych, którzy ufają Mojemu miłosierdziu. Św. Jan Paweł II poświęcił swoje życie szerzeniu wiary w nieskończone miłosierdzie Chrystusa i ustanowił Niedzielę Miłosierdzia Bożego i to jest niesamowite, że odszedł do domu Ojca w wigilię święta Bożego Miłosierdzia, co wskazuje, że Nasz Pan potwierdził jego misję.

W Niedzielę Miłosierdzia Bożego, możemy uzyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami.

Nabożeństwo do Bożego Miłosierdzia jest jednym z największych darów naszych czasów.

***

***

“To moje szczególne zadanie. Wyznaczyła mi je Opatrzność”. Misja św. Jana Pawła II

wikipedia

***

Papież Polak od początku swojego pontyfikatu zdawał sobie sprawę ze szczególnej misji, jaką powierza mu Bóg.

Rozwój kultu Bożego miłosierdzia, jaki przeżywamy dzisiaj w świecie, nie nastąpiłby bez Jana Pawła II. Pierwszym, który to w pełni dostrzegł, był papież Benedykt XVI, nazywając w 2007 roku Jana Pawła II „apostołem Bożego miłosierdzia”. Misją s. Faustyny było przekazanie Kościołowi orędzia o Bożym miłosierdziu, ale to papież Karol Wojtyła prawdę o Bożym miłosierdziu oraz jego kult w formach przekazanych przez s. Faustynę wprowadził w życie Kościoła.

Od samego początku mojej posługi Piotrowej w Rzymie uważałem, że głoszenie tego orędzia [Bożego miłosierdzia – przyp. red.] to moje szczególne zadanie. Wyznaczyła mi je Opatrzność w dzisiejszej sytuacji człowieka, Kościoła i świata. Rzec by można, że to właśnie ta sytuacja wyznaczyła mi to orędzie jako moje zadanie przed Bogiem – mówił w listopadzie 1981 roku, a zatem na początku swego pontyfikatu Jan Paweł II.

Orędzie o Bożym Miłosierdziu towarzyszyło Karolowi Wojtyle przez całe dorosłe życie i było ono, jak wyznał w czerwcu 1997 roku przy okazji papieskiej wizyty w Łagiewnikach, zawsze mu „bliskie i drogie”.

Po raz pierwszy o mistyczce z Łagiewnik i, w sposób niepełny jeszcze, o przekazanym jej przez Jezusa orędziu o Bożym miłosierdziu, Karol Wojtyła usłyszał w 1942 roku od swojego przyjaciela, później księdza i kardynała Andrzeja Deskura. To orędzie wywarło wpływ na kapłaństwo Karola Wojtyły, na jego duchowość (jak mówił, wychowywał się do kapłaństwa w cieniu Łagiewnik), a w konsekwencji rozwój kultu Bożego miłosierdzia na świecie.

Karol Wojtyła, obdarzony szczególnym rodzajem wrażliwości duchowej i wyczulony na oznaki świętości, od początku nie miał wątpliwości co do prawdziwości objawień s. Faustyny, jej świętości i szczególnej aktualności przesłania o Bożym miłosierdziu. Dlatego po wojnie jako młody ksiądz wracał do kaplicy z obrazem Jezusa Miłosiernego w Łagiewnikach.

W 1957 roku ówczesny metropolita Krakowa abp Eugeniusz Baziak poprosił ks. Wojtyłę o napisanie opinii na temat kultu Bożego Miłosierdzia, o którą wystąpił Watykan. Warto podkreślić, że była to opinia w pełni pozytywna, gdy większość polskich biskupów wydała wówczas opinię negatywną, co przyczyniło się do wydania w 1959 roku przez Święte Oficjum notyfikacji, zakazującej kultu Bożego miłosierdzia w formach podanych przez s. Faustynę Kowalską. Znamienne, że dwa tygodnie po ogłoszeniu notyfikacji bp Wojtyła pojechał do Łagiewnik, by w kaplicy klasztornej odprawić nabożeństwo do… Bożego miłosierdzia przed obrazem Jezusa Miłosiernego.

Notyfikacja została zniesiona dopiero w kwietniu 1978 roku i była to w pełni zasługa Karola Wojtyły, metropolity Krakowa, który zabiegał o to konsekwentnie, z determinacją, a jednocześnie dyplomacją. Musiał przy tym pokonać wiele oporów, działać niezwykle ostrożnie, zarówno w Polsce, jak i w Watykanie. Pomagał mu w tym wytrwale, torując drogę w watykańskich urzędach, ks. Andrzej Deskur, od 1952 r. pracownik kurii watykańskiej, czciciel s. Faustyny i Bożego Miłosierdzia. W latach 60. obaj doszli do przekonania, że najwłaściwszym sposobem działania będzie zabieganie nie o to, by Święte Oficjum cofnęło notyfikację, ale najpierw wykazanie świętości s. Faustyny.

W 1964 abp Wojtyła uzyskał od ówczesnego szefa Świętego Oficjum kard. Alfredo Ottavianiego nieoficjalne przyzwolenie na wszczęcie procesu informacyjnego s. Faustyny w archidiecezji krakowskiej. Proces w Krakowie rozpoczął się w 1965 r. i zakończył po dwóch latach.

Jednocześnie z rozpoczęciem procesu beatyfikacyjnego w Watykanie trwało badanie „Dzienniczka” s. Faustyny przez teologów-cenzorów. Po tym, gdy cenzorzy orzekli, że „Dzienniczek” jest wynikiem nadprzyrodzonych objawień, a jego treść jest zgodna z Ewangelią, kard. Karol Wojtyła mógł rozpocząć starania o cofnięcie notyfikacji. Było to także warunkiem dalszego prowadzenia w Watykanie procesu beatyfikacyjnego s. Faustyny, którego obserwatorem z nadania kard. Wojtyły został bp Deskur.

O cofnięcie notyfikacji metropolita Krakowa zabiegał w rozmowach z urzędnikami Kongregacji Nauki Wiary (następczyni Świętego Oficjum). Starał się także u papieża Pawła VI o cofnięcie restrykcji związanych z kultem Bożego miłosierdzia.

Notyfikacja ostatecznie została odwołana w kwietniu 1978 r. Pół roku później Karol Wojtyła został papieżem. Taka chronologia zdarzeń była bez wątpienia dziełem Bożej Opatrzności. Gdyby odwołanie notyfikacji nastąpiło już za pontyfikatu Jana Pawła II, niektórzy mogliby wątpić, czy wszystkie aspekty sprawy zostały wyjaśnione dogłębnie, czy może zadecydowały sentymenty albo naciski papieża z Krakowa.

Z chwilą zakończenia w Krakowie procesu informacyjnego s. Faustyny, misja Karola Wojtyła w dziele apostolstwa Bożego miłosierdzia w archidiecezji krakowskiej się skończyła. Aby kult Bożego miłosierdzia mógł wejść na nowy etap rozwoju, aby mógł się w pełni urzeczywistnić w Kościele powszechnym, potrzebna była do tego odpowiednia osoba w Watykanie. Taka jak Karol Wojtyła z Krakowa – z odpowiednią duchowością, wrażliwością, doświadczeniem i umiejętnością odczytywania znaków czasu.

Bez Jana Pawła II kult Bożego miłosierdzia nie przeżywałby dziś takiego rozwoju. To papież Wojtyła już w drugim roku swego pontyfikatu, w 1980 r., jako drugą opublikował encyklikę o Bogu bogatym w miłosierdzie Dives in misericordia, kontynuująca nauczanie o Bożym miłosierdziu do końca swoich dni.

W 1993 r. ogłosił s. Faustynę błogosławioną, a w 2000 r. ją kanonizował. Jednocześnie ustanowił drugą niedzielę wielkanocną Niedzielą Bożego miłosierdzia. W ten sposób wypełnił życzenie Jezusa oznajmione s. Faustynie w 1922 r. Zwieńczeniem działań Jana Pawła II była wizyta w Krakowie-Łagiewnikach w sierpniu 2002 roku. Papież konsekrował wówczas bazylikę Bożego Miłosierdzia – której budowę wspierał finansowo – i ustanowił ją centrum kultu Bożego miłosierdzia. Na koniec wizyty w przejmującej modlitwie zawierzył świat Bożemu miłosierdziu.

Ewa K. Czaczkowska/Aleteia.pl

***

kościół św. Piotra

Partick, 46 Hyndland Street , Glasgow, G11 5PS

***

W każdy piątek jest Adoracja Najświętszego Sakramentu od godz. 18.00

W czasie Adoracji jest możliwość przystąpienia do sakramentu spowiedzi.

Msza św. wynagradzająca za grzechy nasze i całego świata odprawiana jest o godz. 19.00

W trzeci piątek miesiąca sprzątamy kościół św. Piotra od godz. 17.00. Chętni bardzo mile widziani

W każdą sobotę o godz. 18.00 jest Msza św. wigilijna z niedzieli

Możliwość spowiedzi jest od godz. 17.00

***

W pierwsze soboty miesiąca po Mszy św. jest Nabożeństwo Pięciu Sobót Wynagradzających za zniewagi i bluźnierstwa przeciwko Najświętszej Matce Bożej

***

W drugie soboty miesiąca po Mszy św. modlimy się Koronką do Serca Boleściwej Matki – Serca przebitego siedmiokrotnie mieczem boleści.

***

W trzecie soboty miesiąca po Mszy św. modlimy się na różańcu o pokój na świecie.

***

W każdą Niedzielę Msza św. jest o godz. 14.00

Przed Mszą św. jest Adoracja Najświętszego Sakramentu.

W tym czasie jest także możliwość przystąpienia do sakramentu spowiedzi od godz. 13.30

---

Od września trwają prace renowacyjne kościoła św. Piotra. Dlatego w piątki Adoracja, spowiedź św. i Msza św. na czas remontu są w sali parafialnej. Natomiast w soboty i w niedziele Msze św. są w kościele.

***

---

Kaplica izba Jezusa Miłosiernego

4 Park Grove Terrace, Glasgow G3 7SD

***

W każdy pierwszy czwartek miesiąca jest Msza św. o godz. 19.00

Po Mszy św. jest Godzina Święta

***

Wyjątkowo w pierwszy czwartek maja

nie będzie Mszy św. o godz. 19.00

i Godziny Świętej

w kaplicy izbie Jezusa Miłosiernego.

***

Naczynia połączone

Pierwsze czwartki, pierwsze piątki, pierwsze soboty. Interesowni praktykują dla obietnic, gorliwi – z miłości. Podejmiesz wyzwanie?

ISTOCKPHOTO

***

Sytuacja z utrudnionym dostępem do Mszy, także pierwszopiątkowej, w jakiej przed pięcioma laty postawiła nas pandemia, pokazuje, jak ważne są dla wielu katolików dni, w których okazujemy szczególną cześć Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i Niepokalanemu Sercu Najświętszej Maryi Panny. W pierwsze piątki miesiąca liczba wiernych w kościołach jest wyższa niż w inne dni powszednie, a wielu jest takich, którzy podejmują tego dnia posty i inne czyny pokutne.

Niedawno zmienił się sposób wyznaczania pierwszych dni miesiąca w kalendarzu kościelnym. Wcześniej obchodzono wszystkie trzy dni razem. Decydował pierwszy piątek. Jeśli ten dzień przypadł pierwszego dnia danego miesiąca, wtedy czwartek, choć kalendarzowo należał jeszcze do poprzedniego miesiąca, obchodziło się jako pierwszy. Jeżeli natomiast pierwszym dniem miesiąca była sobota, wówczas jako pierwszą sobotę w Kościele obchodziło się tę, która przypadała za tydzień – po pierwszym piątku. Niedawno zostało to uproszczone. Pierwsze czwartek, piątek i sobotę obchodzi się teraz wtedy, kiedy faktycznie są pierwsze w kalendarzu na dany miesiąc. Sposób liczenia dni to jednak kwestia drugorzędna. Istotne jest nastawienie serca i intencja, z jaką podejmuje się te praktyki.

Jak ciąża

Skąd te praktyki się wzięły? – Za pierwszymi piątkami stoi żądanie Pana Jezusa z objawień św. Małgorzaty Alacoque. Jeśli chodzi o nabożeństwo pięciu pierwszych sobót miesiąca, to stoi za nimi tradycja fatimska. Natomiast wcześniejsza tradycja bardziej była związana z kultem Niepokalanego Serca Maryi, który nawiązywał do kultu Serca Jezusa – mówi ks. prof. Marek Chmielewski. Dodaje, że praktyki pierwszego czwartku, piątku i soboty miesiąca nie mają charakteru obowiązkowego, lecz należą raczej do sfery pobożności. – O ile liturgia jest obowiązkowa, bo to jest kult Kościoła, o tyle jeśli chodzi o formy pobożności, to takiego obowiązku w sensie prawnym nie ma. Natomiast ze względów formacyjnych te formy się szanuje – zauważa.

Szczególnie popularne jest wśród wiernych nabożeństwo dziewięciu pierwszych piątków miesiąca. Dlaczego ma to być akurat dziewięć piątków, czyli de facto dziewięć miesięcy?

– Dlatego, że dziewięć miesięcy to analogia do czasu, jakiego potrzebuje dziecko rozwijające się w łonie matki, aby się urodzić. Przez praktykę dziewięciu pierwszych piątków ma się narodzić nowy człowiek, który żyje sakramentami. Jeśli dobrze wczytamy się w objawienia, których Pan Jezus udzielił św. Małgorzacie, zauważymy, że one mają na celu właśnie to: wychowanie człowieka do regularnego życia sakramentalnego – wskazuje teolog.

Zwraca uwagę na fakt, że od uchwały IV Soboru Laterańskiego w 1215 roku katolik ma obowiązek spowiedzi i Komunii raz w roku, szczególnie w okresie wielkanocnym. Na tamte czasy było to wymaganie wysokie, jeśli weźmie się pod uwagę istniejącą wtedy sieć kościołów. Z czasem jednak ulegało to zmianom i już na przykład w XVII wieku duszpasterstwo oraz dostępność kościołów wyglądały całkiem inaczej. Wówczas traktowanie pobożności na zasadzie „raz w roku” wymagało zdynamizowania. I taka pomoc przyszła. Pierwszopiątkowe praktyki i związane z nimi obietnice Jezusa znacznie ożywiły życie duchowe katolików.

Sama św. Małgorzata Maria Alacoque w jednym z listów napisała, że kult Najświętszego Serca „ma na celu odnowienie w duszach skutków Odkupienia”. To jest zasadniczy cel tego nabożeństwa.

Chodzi o cel

Wraz z nową formą pobożności pojawiły się także jej wypaczenia, polegające na magicznym traktowaniu praktyk pierwszopiątkowych (a także pierwszosobotnich), czyli wykonywaniu ich na zasadzie „zaliczenia”: przyjść, odprawić spowiedź, Komunię, najlepiej wszystko w sam pierwszy piątek. Towarzyszy temu oczekiwanie, że gdy wypełnię praktykę, Pan Bóg musi mi zagwarantować zbawienie. Taki „handel wymienny”.

Ksiądz Marek Chmielewski, przestrzegając przed taką postawą, podkreśla ważność odpowiedniego przygotowania do spełniania warunków nabożeństwa. – Jest dobrą intuicją duszpasterską, że dzieci pierwszokomunijne przynajmniej przez pierwszy rok odprawiają dziewięć pierwszych piątków. Nie powinno tam jednak chodzić o uzyskanie nieco magicznie traktowanego „biletu do nieba”. Obietnica mówi przede wszystkim, że człowiek nie umrze bez szansy pojednania z Bogiem, ale to samo przez się nie jest gwarancją zbawienia. Chodzi o to, żeby tego młodego człowieka wychować w życiu sakramentalnym nie tylko co do ilości wypełnionych praktyk. On ma się nauczyć, jak się spowiadać: nie tylko w sposób faktograficzny, ale analityczny; ma się nauczyć życia eucharystycznego, adoracji. I to jest ważne – przekonuje. Przywołuje konkretny przykład prawidłowej formacji w tym zakresie.

– W pierwszych latach kapłaństwa pracowałem w dużej parafii w Radomiu. Była tam siostra katechetka, która przez pół godziny odprawiała z dziećmi rachunek sumienia, zanim księża usiedli, żeby spowiadać je na pierwsze piątki. I widać było efekty. Dzieci były dobrze przygotowane, wiedziały, co mówią. Takie podejście jest bardzo ważne dla rozwoju duchowego. Jeśli tego nie ma, dochodzi do takich sytuacji, że dorosły człowiek spowiada się jak dziecko pierwszokomunijne. Tak więc praktyka pierwszych piątków miesiąca ma wielki potencjał duszpasterski, jeśli jest mądrze i dobrze sprawowana. I to jest jej zasadniczy cel. Chodzi przecież o wychowanie do miłości Boga, bliźniego i samego siebie – akcentuje kapłan.

Wynagrodzenie

Nabożeństwo do Serca Jezusowego jest kultem ekspiacyjnym, wynagradzającym. Podobnie jest z kultem Niepokalanego Serca Maryi Panny, w którym od czasu objawień fatimskich wzmocniony został element pokuty za grzechy. Maryja w Fatimie mówiła dzieciom, że wielu ludzi ginie na wieki, bo zbyt mało jest takich, którzy chcieliby się za nich modlić i ofiarować swoje cierpienia. Także tu istotny jest więc motyw wynagrodzenia.

– Wynagrodzenie jest często traktowane na sposób ludzki: komuś zrobiłem przykrość, to teraz muszę przeprosić, żeby mu sprawić przyjemność. Samo wyrażenie „obrażać Boga” jest antropomorficzne, ale nie mamy innych narzędzi. Wyglądałoby na to, że przez nasze zgrzeszenie Pan Bóg coś traci i my musimy Mu to oddać, tak jak w ramach restytucji musimy oddać to, co ukradliśmy, bo w przeciwnym razie nie spełnimy warunku nawrócenia – mówi ks. Marek Chmielewski. Zauważa jednak, że to nie do końca tak. – Chodzi o to, że skoro Bóg jest miłością, to grzech jest zaprzeczeniem miłości. To jest przede wszystkim krzywda, jaką człowiek samemu sobie wyrządza przez odwrócenie się od miłości. I to nie miłości w znaczeniu uczuciowym, tylko rozumianym jako afirmacja osoby. Wynagrodzenie jest przede wszystkim odbudowaniem i wzmocnieniem w grzeszniku miłości. To wynagrodzenie staje się bardziej zrozumiałe, gdy patrzymy na nie przez wymiar Kościoła. Czasami mówimy, że Kościół jako Mistyczne Ciało Chrystusa jest jak zespół naczyń połączonych. Jeżeli poziom spada w jednym naczyniu, to spada we wszystkich. Mistyczne Ciało doznaje uszczerbku przez cudzy grzech. Wierni mający tę świadomość tym bardziej chcą okazać miłość Bogu i bliźniemu, aby ten brak, jaki Kościół cierpi, został wyrównany. A więc nie tyle Pan Bóg cierpi szkody (jest przecież bytem absolutnym), ile Kościół ponosi duchowe straty. I gorliwi chcą naprawić to, co inni zepsuli. To jest wyraz odpowiedzialności za zbawienie innych i za życie Kościoła – podkreśla teolog.

Czwartki

Tradycja pierwszych czwartków jest późniejsza niż piątków i sobót. – Nie można ich traktować na równi z pierwszymi piątkami – zauważa ks. prof. Chmielewski. Dodaje, że trudno wskazać początek tej tradycji. Prawdopodobnie wiąże się z orędziami na Światowe Dni Powołań, które zapoczątkował św. Paweł VI. – Tam, jak się zdaje, jest początek tej praktyki: zaproszenie do szczególnej modlitwy w pierwsze czwartki o powołania, głównie kapłańskie – mówi. Zauważa, że zwyczajowo modlimy się o powołania, ale rzadko akcentuje się modlitwę za powołanych. O to, żeby byli wierni powołaniu – a to jest przecież istota.

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

---

W każdą trzecią sobotę miesiąca jest spotkanie Biblijne na temat: kobiety w Piśmie Świętym. Spotkanie rozpoczynamy o godz. 10.00 śpiewaniem Godzinek ku czci Najświętszej Maryi Panny a kończymy w południe modlitwą Anioł Pański.

***

W czwartym tygodniu każdego miesiąca – z piątku na sobotę – jest całonocna Adoracja Najświętszego Sakramentu dla kobiet w kaplicy Sióstr Benedyktynek w Largs.

Początek Adoracji rozpoczyna się modlitwą różańcową o godz. 21.00 a zakończenie Adoracji śpiewem Godzinek ku czci Najświętszej Maryi Panny i Mszą św. o brzasku dnia o godz. 5.00

Benedictine Monastery, 5 Mackerston Place, Largs, Scotland

***

Aby Matka Boża była coraz bardziej znana, miłowana i uwielbiana!

„Różaniec Święty, to bardzo potężna broń.

Używaj go z ufnością, a skutek wprawi cię w zdziwienie”.

(św. Josemaria Escriva do Balaguer)

*****

Intencja Żywego Różańca

na miesiąc maj 2025

Intencja papieska:

*O możliwość pracy
Módlmy się, aby dzięki pracy każda osoba mogła się spełniać, rodziny miały godne warunki życia, a społeczeństwa stawały się bardziej ludzkie.

więcej informacji – Vaticannews.va: papieska intencja

***

Intencje Polskiej Misji Katolickiej w Glasgow:

* za naszych kapłanów, aby dobry Bóg umacniał ich w codziennej posłudze oraz o nowe powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego.  

* Różańcową modlitwą prosimy przed wyborem nowego papieża, aby Duch Święty obdarzył kardynałów mądrością i roztropnością w tym wielkanocnym okresie wybierając kolejnego 267 następcę św. Piotra, żeby był skałą czyli opoką na której Chrystus Pan zbudował swój jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.

***

Intencja dodatkowa dla Róży Matki Bożej Częstochowskiej (II), św. Moniki i bł. Pauliny Jaricot: 

* Rozważając drogi zbawienia w Tajemnicach Różańca Świętego prosimy Bożą Matkę, aby wypraszała u Syna swego a Pana naszego Jezusa Chrystusa właściwe drogi życia dla naszych dzieci.

***

Intencja dla małżonków w Róży bł. Kard. Stefana Wyszyńskiego:

*Wysławiamy Boga w Trójcy Jedynego, że zostaliśmy stworzeni na Boże podobieństwo, aby stanowić wspólnotę życia i miłości. Żebyśmy mogli zawsze trwać razem i w radościach i trudach życia, dlatego prosimy Cię Miłosierny Boże o łaskę umacniania naszego małżeńskiego przymierza poprzez ciągłe ożywianie wzajemnej miłości.

***

Od 1 maja 2025 modlimy się kolejnymi Tajemnicami Różańca Świętego i w intencjach wyznaczonych na ten miesiąc, które otrzymaliście na maila 30 kwietnia 1925 z adresu e-rozaniec@kosciol.org (jeśli ktoś z Was nie dostał maila na ten miesiąc, proszę o kontakt z Zelatorem Róży, albo na adres rozaniec@kosciolwszkocji.org)

________________________________________

Obecnie mamy 20 Róż Żywego Różańca. Bardzo serdecznie zachęcamy chętnych, aby zechcieli dołączyć się do Żywego Różańca. Módlmy się też w tej intencji, aby dotąd nieprzekonani mogli się przekonać jak skuteczną i tym samym jak bardzo potrzebną jest dziś modlitwa różańcowa.

***

***

KOMUNIĘ ŚWIĘTĄ przyjmujemy z należytym uszanowaniem do ust albo na rękę – wtedy CIAŁO PAŃSKIE spożywamy w obecności kapłana. Przyjmując KOMUNIĘ ŚWIĘTĄ – na słowa kapłana: CIAŁO CHRYSTUSA – odpowiadamy: AMEN.

***

Co oznacza nasze „Amen”, które wypowiadamy podczas Komunii św. przyjmując „Ciało Chrystusa”?

Kapłanowi, który rozdając Eucharystię mówi tobie: „Ciało Chrystusa”, odpowiadasz: „Amen” – to znaczy uznajesz łaskę i zaangażowanie, jakie pociąga za sobą stanie się Ciałem Chrystusa. Gdy przyjmujesz bowiem Eucharystię, stajesz się Ciałem Chrystusa. To bardzo piękne! Komunia, jednocząc nas z Chrystusem, wyrywając z naszego egoizmu, otwiera nas i jednoczy ze wszystkimi, którzy są jedno w Nim. Oto cud Komunii Świętej: stajemy się Tym, Którego otrzymujemy!

Benedykt XVI –Jan Paweł II – Wielki Tydzień 2004 

***

“Ten kto MNIE spożywa, będzie żył przez MNIE” (J 6,57)

„Wiara Kościoła jest istotową wiarą eucharystyczną, a więc sakramentalną, i karmi się ona w szczególny sposób przy stole Eucharystii”. (papież Benedykt XVI)

***

Czekanie na Spotkanie. Post eucharystyczny – dlaczego, dla kogo i jak?

Praktykę postu eucharystycznego wprowadził papież Marcin V w XV wieku. Obowiązywał od północy aż do przyjęcia Komunii. Obecne przepisy stanowią, że należy go zachować przynajmniej przez godzinę przed przyjęciem Komunii świętej.

Każde dziecko komunijne wie, że godzinę przed przyjęciem Komunii św. należy powstrzymać się od jedzenia i picia. To tzw. post eucharystyczny. Zasadniczym celem tej praktyki jest okazanie szacunku Ciału Pańskiemu. Mówi o tym Katechizm Kościoła Katolickiego. „Aby przygotować się odpowiednio na przyjęcie sakramentu Eucharystii, wierni zachowają ustanowiony przez Kościół post. Postawa zewnętrzna (gesty, ubranie) powinna być wyrazem szacunku, powagi i radości tej chwili, w której Chrystus staje się naszym gościem” – czytamy (1387).

Różnie z tym musiało bywać, skoro już św. Paweł upominał Koryntian: „Gdy się zbieracie, nie ma u was spożywania Wieczerzy Pańskiej. Każdy bowiem już wcześniej zabiera się do własnego jedzenia, i tak się zdarza, że jeden jest głodny, podczas gdy drugi nietrzeźwy. Czyż nie macie domów, aby tam jeść i pić? Czy chcecie znieważać Boże zgromadzenie i zawstydzać tych, którzy nic nie mają? Cóż wam powiem? Czy będę was chwalił? Nie, za to was nie chwalę!” (1 Kor 11,20-22).

Dalej apostoł przestrzega przed świętokradztwem: „Niech przeto człowiek baczy na siebie samego, spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha. Kto bowiem spożywa i pije, nie zważając na Ciało Pańskie, wyrok sobie spożywa i pije” (1 Kor 11,28-29).

Tak stanowcze słowa zawsze pobudzały chrześcijan do szczególnej uważności w obchodzeniu się z postaciami eucharystycznymi.

– Praktyka postu eucharystycznego pojawiła się w starożytności jako efekt rozwoju duchowości i być może także dyscypliny kościelnej. Starano się, aby przyjęcie Komunii jako pokarmu cielesno-duchowego nie było w pewnym sensie osłabione przez przyjęcie innego pokarmu. Taka dyscyplina sprawiła, że zanikły Msze wieczorne – wyjaśnia liturgista, ks. dr hab. Dominik Ostrowski.

Wzmianki o praktykach, które można określić jako post eucharystyczny, znajdujemy m.in. u św. Augustyna, który pisał: „Eucharystię świętą przyjmuje się zawsze na czczo i taki zwyczaj zachowany jest na całym świecie”. Święty stwierdzał: „Podobało się Duchowi Świętemu, by na wyrażenie czci dla tak wzniosłego Sakramentu najpierw do ust chrześcijan wchodziło Ciało Pańskie, wpierw przed innym pokarmem”.

W średniowieczu nie zajmowano się zbytnio kwestią postu eucharystycznego, ponieważ wierni bardzo rzadko przystępowali do Komunii, ograniczając się do spoglądania na Hostię podczas Mszy lub przyjmowania Komunii duchowej. Dopiero w XV wieku upowszechniła się praktyka zachowywania postu od północy aż do momentu przyjęcia Komunii. – Praktykę postu eucharystycznego wprowadził dla całego Kościoła papież Marcin V w XV wieku; od tego czasu post ten wymagał bycia na czczo od północy aż do przyjęcia Komunii – podkreśla duchowny.

Wielkie zmiany

Post eucharystyczny w takiej formie funkcjonował w Kościele przez wieki. Zmiana nastąpiła dopiero w XX wieku, wraz z rozwojem praktyki częstego przystępowania do stołu Pańskiego. W 1953 roku Pius XII skrócił post eucharystyczny do trzech godzin przed przyjęciem Komunii Świętej i orzekł, że wypicie wody nie łamie tego postu. Zezwolił też chorym na przyjmowanie bez ograniczenia czasu przed przyjęciem Komunii Świętej napoju niealkoholowego i lekarstwa, zarówno płynnego, jak i stałego. Zaznaczył także, że osoby przyjmujące Wiatyk w niebezpieczeństwie śmierci nie są związane żadnym prawem postu.

W ustanawiającym zmianę dokumencie Christus Dominus papież przypomniał, że post eucharystyczny „służy nie tylko do okazania należnej czci Boskiemu Zbawicielowi, ale przyczynia się także do rozwoju pobożności, może powiększyć również owoce świętości, do których zdobywania przy pomocy łaski Bożej nas tak bardzo zachęca sam Chrystus, źródło świętości i jej twórca”. Dzięki zmianie wprowadzonej przez Piusa XII po wielu wiekach zaczęto odprawiać Msze św. wieczorne.

Dalsze złagodzenie postu eucharystycznego wprowadził Paweł VI w roku 1964, skracając go do jednej godziny przed przyjęciem Komunii. Ten sam papież w 1973 roku w instrukcji Immensae caritatis określił post eucharystyczny trwający „mniej więcej piętnaście minut” dla osób chorych i starszych, przebywających w szpitalach lub domach, a także dla ich opiekunów, pragnących razem z nimi przystąpić do Komunii Świętej.

Obecnie obowiązujące prawo kanoniczne znosi post eucharystyczny dla chorych i osób w podeszłym wieku. „Osoby w podeszłym wieku lub złożone jakąś chorobą, jak również ci, którzy się nimi opiekują, mogą przyjąć Najświętszą Eucharystię, chociażby coś spożyli w ciągu godziny poprzedzającej” – czytamy w Kodeksie Prawa Kanonicznego (kan. 919 § 3). Kodeks stanowi także, że z zachowania postu eucharystycznego są zwolnieni kapłani, którzy danego dnia po odprawieniu jednej Mszy muszą celebrować drugą albo trzecią. W takim wypadku po pierwszej lub po drugiej Mszy Świętej mogą spożywać posiłki, nawet jeśli przed przyjęciem Komunii Świętej nie zachodziłaby przerwa jednej godziny (kan. 919 § 2 KPK). – Przyjmuje się, że zwolnienie kapłana z postu eucharystycznego przed kolejną Mszą ma na celu dobro wiernych, którzy nie powinni być pozbawieni Eucharystii z powodu kolejnego godzinnego postu kapłana – podkreśla ks. Dominik Ostrowski. Zaznacza, że przyjęcie przez kapłana Komunii na Mszy Świętej jest koniecznością, dlatego konieczność sprawowania dwóch Mszy nie może stać w sprzeczności z prawem o Komunii kapłana. – On przez swoje kapłaństwo urzędowe umożliwia wiernym skorzystanie z Mszy Świętej, z Komunii. Dlatego jego zwalnia się z obowiązku postu, który ma drugorzędne znaczenie wobec samej Eucharystii i ma jej służyć – wyjaśnia.

A co jeśli…

Obecne przepisy prawa kanonicznego, stanowiące, że post eucharystyczny należy zachować przynajmniej przez godzinę przed przyjęciem Komunii (kan. 919 § 1 KPK), oznaczają, że godzina to niezbędne minimum. Zawiera się w tym natomiast sugestia, iż w miarę możliwości można wydłużyć ten czas. Co jednak robić w sytuacji, gdy ktoś przez nieuwagę zjadł coś i jego post eucharystyczny będzie za krótki? Albo jak się zachować, gdy ten problem powstaje wskutek niespodziewanego przyśpieszenia godziny Mszy Świętej?

– Wszystkie przepisy prawa kościelnego są podporządkowane celowi głównemu, jakim jest zbawienie dusz, a zatem trzeba zawsze uważać, aby przez dosłowne przestrzeganie zapisu nie zaszkodzić temu, co ten przepis chroni. Jeśli przyjmujemy, że celem postu jest odpowiednie duchowe przygotowanie do przyjęcia Komunii Świętej, to w sytuacji, gdy nie mamy dokładnie 60 minut postu, należy ocenić, czy brakujące 5 minut „robi różnicę”. Moim zdaniem lepiej jest być posłusznym Kościołowi i powstrzymać się od Komunii, jeśli nie minęła godzina, bo Bogu podoba się nasze posłuszeństwo, a brak możliwości przystąpienia do Komunii nie jest z definicji szkodą, raczej jest to swoista chwilowa utrata przywileju i nie przynosi ona zagrożenia duchowego, wręcz przeciwnie, może pogłębić w nas szacunek do Eucharystii, a także być swoistą nauką, żeby nie powiedzieć nauczką. Moglibyśmy się zastanawiać, czy mamy prawo „zerwać kłosy w szabat”, jak apostołowie, ale tu są potrzebne duża dojrzałość i mądra wolność, ponieważ jeśli można samemu skrócić post o 5 minut, to dlaczego nie o 25? – wskazuje liturgista. – Jeśli dojrzała osoba zinterpretuje, że kilka minut nie robi różnicy i nie uczyni z tego narzędzia do nadużyć, to nie zdziwię się, jeżeli także autorytet duchowny ją usprawiedliwi. Ks. Krzysztof Grzywocz tłumaczył, że potrzeba dużej mądrości i dojrzałości, aby wiedzieć, kiedy „zerwać kłosy”. Wskazywał też na niebezpieczeństwo zaburzeń i skrupułów, zwłaszcza u osób osamotnionych i bez relacji, które bezpiecznie czują się tylko w ogrodzeniu przepisów. Odnowiona liturgia i prawo dają dużo przestrzeni do samodzielnych decyzji i oczekują pewnej dojrzałości – zauważa kapłan. Jako przykład wskazuje zapis o obmyciu palców przez kapłana, jeśli pozostały na nich partykuły (czyli cząstki Ciała Chrystusa); dawniej należało obmyć palce zawsze.

Co po Komunii?

Nieraz wierni zadają sobie pytanie, czy po przyjęciu Ciała Pańskiego należy zachować jakiś odstęp czasowy przed zjedzeniem posiłku. Problem taki może występować na przykład w szpitalu, gdzie chory po przyjęciu Komunii mógłby od razu coś zjeść lub popić kawą. Kapelani apelują tu zazwyczaj do osobistego wyczucia osoby przyjmującej Komunię. – Nie spotkałem przepisu, który by tego zabraniał, chociaż słyszałem opinie, że istnieje pewien „bufor czasowy”, czasem określany na 15 minut; nie jest to jednak oficjalne prawo. Po przyjęciu Komunii Świętej i zakończeniu obrzędu można udać się od razu na posiłek, są przecież tzw. agapy przedłużające spotkanie wspólnoty – tłumaczy ks. Dominik Ostrowski. I dodaje: – Na pewno jednak warto przypomnieć, że po Komunii Kościół przez wieki odmawiał modlitwy dziękczynne, a więc istnieje powód, aby odczekać chwilę z kolejnym posiłkiem.

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

***

***

The Jubilee Prayer

Father in heaven, may the faith you have given us in your Son, Jesus Christ, our brother, and the flame of charity enkindled in our hearts by the Holy Spirit, reawaken in us the blessed hope for the coming of your Kingdom.

May your grace transform us into tireless cultivators of the seeds of the Gospel.

May those seeds transform from within both humanity and the whole cosmos in the sure expectation of a new heaven and a new earth, when, with the powers of evil vanquished, your glory will shine eternally.

May the grace of the Jubilee reawaken in us, Pilgrims of Hope, a yearning for the treasures of heaven. May that same grace spread the joy and peace of our Redeemer throughout the earth. To you our God, eternally blessed, be glory and praise for ever. Amen

Rok Jubileuszowy 2025.

Co warto o nim wiedzieć?

Najważniejsze informacje, które warto wiedzieć o Roku Świętym.

***

Rok Jubileuszowy 2025 obchodzony jest pod hasłem „Pielgrzymi nadziei”. Rozpoczęcie Jubileuszu miało miejsce 24 grudnia wieczorem ceremonią otwarcia w Bazylice Watykańskiej Drzwi Świętych. Zakończenie będzie 6 stycznia 2026 r. w uroczystość Objawienia Pańskiego. Oto 7 najważniejszych informacji, które warto wiedzieć:

1. Początki Jubileuszu

Jubileusz to tradycja biblijna. Był obchodzony co 50 lat. Przypominał Izraelitom o darowanej im przez Boga wolności i godności. Do tej tradycji odwołał się sam Jezus, kiedy, rozpoczynając publiczną działalność, ogłaszał Rok Łaski od Pana. Kościół zaadaptował tradycję jubileuszy w 1300 r. Począwszy od 1475 r. są one obchodzone co 25 lat, aby każde pokolenie mogło doznać łaski Roku Świętego i uzyskać odpust zupełny. 

2. Drzwi Święte

Rok Święty to czas duchowej odnowy. Istotnym środkiem jest tu odbycie pielgrzymki, przejście przez Drzwi Święte, symbolizujące Jezusa, który mówi o sobie, że jest dla nas bramą. Stąd znaczenie Rzymu. W odróżnieniu od ostatnich jubileuszy, tym razem Drzwi Święte zostaną otwarte wyłącznie w Wiecznym Mieście: w czterech bazylikach papieskich i więzieniu Rebibbia.

3. Spowiedź podstawą Jubileuszu

Podstawowym warunkiem odpustu jest spowiedź sakramentalna. Szeroki jest zakres praktyk, dzięki którym można uzyskać odpust zupełny. Podała je Penitencjaria Stolicy Apostolskiej, a można je przeczytać na stronie Penitencjarii.

4. Kalendarz Jubileuszu

Stolica Apostolska przygotowała kalendarz Roku Świętego. Wyznaczono Jubileusze dla różnych kategorii wiernych: młodych, rodzin, katechetów, artystów, seminarzystów itd. Do Rzymu można przyjechać na jubileusz partykularny albo w jakimkolwiek innym terminie.

Dla pątników przygotowano różne trasy pielgrzymkowe w samym Rzymie. Najbardziej zakorzeniona w tradycji Wiecznego Miasta jest trasa siedmiu kościołów. Liczy ona 25 km i obok 4 bazylik papieskich obejmuje również bazylikę św. Sebastiana (nad katakumbami), Świętego Krzyża i św. Wawrzyńca. Wyznaczono też trasę upamiętniającą święte kobiety: doktorów Kościoła i patronki Europy, a także trasę po kościołach 27 krajów Unii Europejskiej.

5. Jubileusz w diecezjach

Z Jubileuszu nie są wykluczeni ci, którzy nie mogą odbyć pielgrzymki do Rzymu czy Ziemi Świętej. Mogą oni uczestniczyć w wydarzeniach organizowanych na szczeblu lokalnym i nawiedzać święte miejsca wyznaczone przez swego biskupa. 

6. Portal Jubileuszu po polsku

Stolica Apostolska uruchomiła portal internetowy poświęcony Jubileuszowi 2025. Jest on obsługiwany również w języku polskim, Można za jego pośrednictwem uzyskać kartę pielgrzyma oraz zarejestrować się na różne jubileuszowe wydarzenia. 

7. Na bieżąco

Bieżące informacje o Roku Świętym będą publikowane na polskiej stronie Vatican News (www.vaticannews.va/pl) i w watykańskich mediach społecznościowych jak również w Radiu Watykańskim i w miesięczniku L’Osservatore Romano. W ramach duchowego przygotowania do Jubileuszu 2025 warto sięgnąć po bullę Papieża Franciszka „Spes non confudit” ogłaszająca Jubileusz oraz Encyklikę Benedykta XVI „Spe salvi”, ponieważ tematem obecnego Jubileuszu jest nadzieja. 

KAI, Krzysztof Bronk, Vatican News PL/Stacja7

***

Podwójna kumulacja łaski. Czyli po co nam Rok Jubileuszowy

fot. canva/stacja7

***

Absolutna nowość tego jubileuszu to możliwość uzyskania dwóch odpustów tego samego dnia. Dotąd była tylko opcja “albo-albo”…

Jeśli idziesz z rodziną do restauracji, czy to znaczy, że nie możecie zjeść w domu? Oczywiście, że możecie. Przecież zazwyczaj tak jest. Ale właśnie dlatego, że robicie tak zazwyczaj, to kiedy zmieni się miejsce, czas i sposób, zwykła czynność nabiera nowego znaczenia. Wtedy inaczej wyraża się miłość: inaczej się słucha, inaczej się patrzy, wszystko przeżywa się inaczej. 

Potrzebujemy celebracji, i to nie tylko tych liturgicznych: celebrujemy posiłki, spotkania, wydarzenia kulturalne, uroczyste otwarcia… Dzielimy czas zwykły i świąteczny. Mamy miejsca święte i czasy święte. Mamy święte rytuały. Tacy jesteśmy. Potrzebujemy tego. 

Czy rok 2025 jest lepszy niż 2024 lub 2026? Nie. Po prostu nadaliśmy mu szczególne znaczenie. Nie chodzi o czas chronos: że to właśnie ten rok, te miesiące, te dni. Chodzi o kairos, czas łaski, czas zbawienia, zawsze jednak zawarty w jakiś ramach czasowych „z naszego świata”, bo w nim żyjemy. Ale zapowiada czasy przyszłe: wieczny bankiet, na którym będziemy świętować razem, na zawsze. Ucztę Baranka.

Przejdziemy przez to… 

Dekret O UZYSKANIU ODPUSTU PODCZAS ZWYCZAJNEGO JUBILEUSZU ROKU 2025 zaprasza nas przede wszystkim do pielgrzymki. W chrześcijaństwie to symbol. Oznacza, że jesteśmy jednym Ciałem, ciągle w drodze, a nasze życie ma punkt wyjścia i punkt dojścia. Czas, miejsce i sposób – mają znaczenie. 

Pielgrzymkę można przeżyć na trzy sposoby: 1. pojechać do Rzymu i przejść przez Drzwi Święte jednej z bazylik; 2. zaplanować taki wyjazd do jednego z miejsc wyznaczonych w swojej diecezji, 3. obrać sobie za miejsce pielgrzymki serce drugiego człowieka, znajdujące się w domu po sąsiedzku albo w pobliskim więzieniu czy szpitalu.  

W ten sposób szansę pielgrzymki ma więc każdy, także ten, kto nie ma możliwości wybrania się w daleką drogę, ze względu na chorobę czy pracę zawodową. 

Odpuść…! 

W jubileuszowym odpuście chodzi przede wszystkim o odpuszczenie win i kar, które należą nam się za popełnione grzechy, przebaczone już w spowiedzi sakramentalnej. Ale jest jeden warunek: pragnienie nawrócenia. Jak powiedział niedawno abp Adrian Galbas w rozmowie z mediami watykańskimi: „Nie chodzi o pojechanie, ale o pojednanie”. 

Ale co wtedy, kiedy trudno jest się pojednać, no bo co powiem nagle, po latach? Z jakiej racji właśnie teraz? Tyle lat to trwa, jak to teraz odkręcić? Rok Święty jest właśnie taką okazją: Słuchaj, jubileusz jest. Odpuśćmy sobie.  

Odpuść też sam sobie. Odpuść już to gniewanie się. Odpuść sobie katowanie się poczuciem winy, trwanie w wątpliwościach, podważanie wszystkiego. Odpuść to, to jest ten czas. Rzuć się w Miłosierdzie. Ostatecznie – tymi Drzwiami Świętymi jest Serce Jezusa. 

Najcenniejsze, co mamy, to czas 

Odpust jest przypisany nie tylko do samych sakramentów, ale też do dzieł miłosierdzia wobec ludzi obciążonych różnymi potrzebami. Krótko mówiąc: nie wystarczy pobożność, musi być czyn codzienny, bo jesteśmy cielesno – duchowi i nawrócenie dotyczy nas całych. Ciało też potrzebuje wyznać wiarę. 

Dekret mówi o poświęceniu znacznej części wolnego czasu na wolontariat, przypominając uczynki co do ciała i co do duszy. Czyli można uzyskać odpust, kiedy się wysłucha kogoś w kolejce do lekarza albo gdy pocieszy się koleżankę cierpiącą z powodu śmierci kogoś bliskiego, albo odwiedzi sąsiada i po prostu z nim posiedzi. Dzisiaj to szczególnie ważne wobec ogromu  ludzkiej samotności i poczucia niewysłuchania. Podarować swój czas.  

Rozrywka czy odpoczynek? 

Dekret jubileuszowy zachęca do odnowienia w sobie wartości pokuty. W jej nowoczesnym i aktualnym wymiarze: postu od mediów społecznościowych. Jak zwykle nie chodzi tylko o samo wyrzeczenie się, ale o zamianę: czas jaki poświęcisz na scrollowanie sociali można wymienić na pobycie z kimś; telefon, rozmowę, spacer; albo modlitwę w ciszy. Bo ostatecznie Ty też potrzebujesz okazać sobie miłosierdzie. Potrzebujesz odpoczynku szabatu. 

Zdublowana łaska 

Absolutna nowość tego jubileuszu – jak podaje dekret – to możliwość uzyskania dwóch odpustów tego samego dnia. Dotychczas była tylko opcja albo-albo i musieliśmy wybierać: czy ofiarować go za siebie czy za osobę zmarłą. Powód hojności? Miłość. Jeśli chcesz przyjąć łaskę odpustu dla siebie, nie musisz jednocześnie rezygnować z pomocy komuś, kogo kochasz, a kto już znajduje się po tamtej stronie życia (por. Spes non confundit, 22).

---

Oficjalny portal roku jubileuszowego to www.iubilaeum2025.va a na witrynach internetowych wszystkich polskich diecezji wymienione są lokalne miejsca jubileuszowe, do których można odbyć wspólną pielgrzymkę nadziei. 

s. M. Aleksandra Szyborska PDDM/Stacja7.pl

***

Odpust zupełny w czasie Roku Jubileuszowego. Jak można go uzyskać?

Watykan opublikował normy dotyczące uzyskania odpustu zupełnego w czasie zwyczajnego Jubileuszu roku 2025, ogłoszonego przez papieża Franciszka. Kto będzie mógł uzyskać odpust? Jakie będą obowiązywać warunki?

***

Papież Franciszek w czwartek oficjalnie ogłosił Jubileusz 2025 roku, który będzie „Rokiem Świętym, charakteryzującym się nadzieją, która nie gaśnie, nadzieją w Bogu” – stwierdził w bulli „Spes non confundit” (Nadzieja zawieść nie może).

Już w bulli ogłaszającej rok jubileuszowy papież Franciszek podkreślił, że w tym kontekście odpust nabiera „szczególnego znaczenia”. Z tego względu Watykan opublikował warunki, „aby wierni mogli skorzystać z przepisów umożliwiających uzyskanie i skuteczne praktykowanie jubileuszowego odpustu”.

W dekrecie Penitencjarii Apostolskiej przypomniano, że warunkiem uzyskania odpustu zupełnego jest spełnienie warunków zwykłych (spowiedź sakramentalna, Komunia eucharystyczna i modlitwa według intencji Ojca Świętego).

Kto może uzyskać odpust?

Odpust jubileuszowy będą mogli uzyskać wierni, którzy dokonają jednego z wymienionych przez Watykan dzieł. Wśród nich są między innymi pielgrzymki, nawiedzenie miejsc świętych, czy dzieła miłosierdzia i pokuty.

Odpust uzyskają między innymi wierni, którzy odbędą pielgrzymkę „w kierunku dowolnego świętego miejsca jubileuszowego”, do co najmniej jednej z czterech Papieskich Bazylik Większych w Rzymie, w Ziemi Świętej, do co najmniej jednej z trzech bazylik: Grobu Świętego w Jerozolimie, Narodzenia Pańskiego w Betlejem, Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie, w innych okręgach kościelnych: do kościoła katedralnego lub innych kościołów i miejsc świętych wyznaczonych przez ordynariusza miejsca.

Ponadto odpust będą mogli uzyskać także wierni, którzy „indywidualnie lub w grupie, pobożnie nawiedzą dowolne miejsce jubileuszowe i tam przez odpowiedni czas odprawią adorację eucharystyczną i rozmyślanie”.

Odpust w ramach jubileuszu będzie można uzyskać również dokonując dzieł miłosierdzia i pokuty.

Tutaj Watykan wymienia między innymi uczestniczenie w duchu pobożności „w misjach ludowych, rekolekcjach lub spotkaniach formacyjnych poświęconych tekstom Soboru Watykańskiego II i Katechizmu Kościoła Katolickiego”.

Co więcej, pomimo zasady, że dziennie można uzyskać tylko jeden odpust zupełny, wierni „otrzymają akt miłosierdzia na rzecz dusz czyśćcowych, jeśli prawowicie przystąpią po raz drugi tego samego dnia do sakramentu Komunii, będą mogli uzyskać dwukrotnie odpust zupełny tego samego dnia, obowiązujący jedynie za zmarłych”.

W ramach możliwości uzyskania odpusty, wierni będą „zachęcani do częstszego podejmowania dzieł miłości i miłosierdzia, głównie na rzecz służby braciom obciążonym różnymi potrzebami”. Odpust zupełny otrzymają także ci, którzy „udadzą się w celu odwiedzenia i poświęcenia właściwego czasu braciom znajdującym się w potrzebie lub w trudnej sytuacji”.

Jak podkreśla Watykan, jubileuszowy odpust można osiągnąć „przez działania wyrażające w sposób konkretny i bezinteresowny ducha pokuty”. Odpust otrzymają zatem wierni, którzy w piątki powtrzymają się od udziału w „błahych rozrywkach”, czy od zbędnej konsumpcji, a dzieła te będą połączone z przekazaniem pomocy dla ubogich, wspieranie dzieł o charakterze religijnym zwłaszcza na rzecz obrony i ochrony życia i wszystkich potrzebujących.

***

Pełny tekst dokumentu:

O UZYSKANIU ODPUSTU
ODCZAS ZWYCZAJNEGO JUBILEUSZU ROKU 2025
OGŁOSZONEGO PRZEZ JEGO ŚWIĄTOBLIWOŚĆ PAPIEŻA FRANCISZKA

„Teraz nadszedł czas nowego Jubileuszu, w którym Drzwi Święte zostaną ponownie otwarte, aby dać żywe doświadczenie Bożej miłości” (Spes non confundit, 6). W bulli ogłaszającej Zwyczajny Jubileusz roku 2025 Ojciec Święty w obecnym historycznym momencie, w którym „ludzkość niepomna na dramaty przeszłości, poddawana jest nowej i trudnej próbie, w której wiele ludów jest uciskanych przez brutalność przemocy” (Spes non confundit, 8), wzywa wszystkich chrześcijan, aby stali się pielgrzymami nadziei. Jest to cnota, którą należy odkryć na nowo w znakach czasu, które, obejmując „tęsknotę ludzkiego serca, potrzebującego zbawczej obecności Boga, domagają się, by zostały przekształcone w znaki nadziei” (Spes non confundit, 7), które należy czerpać przede wszystkim z łaski Bożej i pełni Jego miłosierdzia.

Już w bulli ogłaszającej Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia w 2015 roku papież Franciszek podkreślił, że w tym kontekście odpust nabiera „szczególnego znaczenia” (Misericordiae vultus, 22), gdyż miłosierdzie Boże „staje się odpustem Ojca, który poprzez Kościół — Oblubienicę Chrystusa — dociera do grzesznika, któremu udzielił już przebaczenia, i uwalnia go od wszelkich pozostałości skutków grzechu” (tamże). Podobnie i dzisiaj Ojciec Święty oświadcza, że dar odpustu „pozwala nam odkryć, jak nieograniczone jest miłosierdzie Boga. To nie przypadek, że w starożytności termin «miłosierdzie» był używany zamiennie z terminem «odpust», właśnie dlatego, że ma wyrażać pełnię Bożego przebaczenia, które nie zna granic” (Spes non confundit, 23). Odpust jest więc łaską jubileuszową.

Dlatego też z okazji Zwyczajnego Jubileuszu roku 2025, z woli Papieża, ten „Trybunał Miłosierdzia”, do którego należy rozporządzanie wszystkim, co dotyczy udzielania i korzystania z odpustu, zamierza zachęcić dusze wiernych do karmienia się pragnieniem uzyskania odpustu jako daru łaski, właściwego i unikalnego dla każdego Roku Świętego, i ustanawia następujące wymogi, aby wierni mogli skorzystać z „przepisów umożliwiających uzyskanie i skuteczne praktykowanie jubileuszowego odpustu” (Spes non confundit, 23).

Podczas Zwyczajnego Jubileuszu roku 2025 pozostaje w mocy każdy inny udzielony odpust. Wszyscy wierni naprawdę pokutujący, wykluczający wszelkie przywiązanie do jakiegokolwiek grzechu (por. Enchiridion Indulgentiarum, wyd. IV, norm. 20, § 1) i poruszeni duchem miłosierdzia, którzy w Roku Świętym oczyścili się poprzez sakrament pokuty i pokrzepili się Komunią Świętą, będą modlić się zgodnie z intencjami Papieża, ze skarbca Kościoła będą mogli uzyskać odpust zupełny, odpuszczenie i darowanie swoich grzechów, który będzie można także zyskać dla dusz czyśćcowych, dokonując jednego z wymienionych niżej dzieł:

I.- O świętych pielgrzymkach

Wierni, pielgrzymi nadziei, będą mogli uzyskać odpust jubileuszowy udzielony przez Ojca Świętego, jeśli odbędą pobożną pielgrzymkę:

w kierunku dowolnego świętego miejsca jubileuszowego: tam pobożnie uczestniczyć we Mszy Świętej (o ile przepisy liturgiczne na to pozwalają, będzie można przede wszystkim korzystać z formularza Mszy właściwej Jubileuszowi bądź Mszy w rożnych potrzebach: o pojednanie, o odpuszczenie grzechów, o uproszenie miłości i o zachowanie pokoju i sprawiedliwości); we Mszy przy udzieleniu sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego lub w Sakramencie Namaszczenia Chorych; nabożeństwie Słowa Bożego; Liturgii Godzin (godzina czytań, jutrznia, nieszpory); Drodze Krzyżowej; różańcu; recytacji hymnu Akatystu; nabożeństwie pokutnym, zakończonym indywidualną spowiedzią penitentów, zgodnie z aktem pokutnym (forma II);

w Rzymie: do co najmniej jednej z czterech Papieskich Bazylik Większych: św. Piotra na Watykanie, Najświętszego Zbawiciela na Lateranie, Matki Bożej Większej, św. Pawła za Murami;

w Ziemi Świętej: do co najmniej jednej z trzech bazylik: Grobu Świętego w Jerozolimie, Narodzenia Pańskiego w Betlejem, Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie;

w innych okręgach kościelnych: do kościoła katedralnego lub innych kościołów i miejsc świętych wyznaczonych przez ordynariusza miejsca. Biskupi uwzględnią potrzeby wiernych i samą możliwość zachowania nienaruszonego znaczenia pielgrzymki, z całą jej mocną symboliką, zdolną ukazać naglącą potrzebę nawrócenia i pojednania;

II.- W pobożnym nawiedzeniu miejsc świętych

Wierni będą mogli uzyskać podobnie odpust jubileuszowy, jeśli indywidualnie lub w grupie, pobożnie nawiedzą dowolne miejsce jubileuszowe i tam przez odpowiedni czas odprawią adorację eucharystyczną i rozmyślanie, kończąc modlitwą „Ojcze nasz”, Wyznaniem wiary w jakiejkolwiek dopuszczonej formie i modlitwą do Maryi, Matki Bożej, aby w tym Roku Świętym wszyscy „mogli doświadczyć bliskości najczulszej z mam, która nigdy nie opuszcza swoich dzieci” (Spes non confundit, 24).

Z okazji Roku Jubileuszowego, oprócz wyżej wymienionych znamiennych miejsc pielgrzymkowych, będzie można nawiedzić także inne miejsca święte, na tych samych warunkach:

w Rzymie: Bazylika Świętego Krzyża z Jerozolimy, Bazylika św. Wawrzyńca za Murami, Bazylika św. Sebastiana za Murami (zdecydowanie zaleca się pobożne nawiedzenie zwane „Pielgrzymką do Siedmiu Kościołów”, tak drogą św. Filipowi Nereuszowi), Sanktuarium Bożego Miłosierdzia – Kościół Santo Spirito in Sassia, Kościół św. Pawła przy Trzech Źródłach – miejsce męczeństwa Apostoła, Katakumby chrześcijańskie; kościoły trasy jubileuszowej Iter Europaeum oraz kościoły poświęcone Patronom Europy i Doktorom Kościoła (Bazylika Santa Maria sopra Minerva, Kościół Santa Brigida przy Campo de’ Fiori, Kościół Matki Bożej Zwycięskiej, Kościół Trinità dei Monti, Bazylika św. Cecylii na Zatybrzu, Bazylika św. Augustyna na Polu Marsowym);

w innych miejscach na świecie: dwie papieskie bazyliki mniejsze w Asyżu: św. Franciszka i Najświętszej Marii Panny od Aniołów; papieskie bazyliki: Santa Casa w Loreto, Matki Bożej Różańcowej w Pompejach, św. Antoniego w Padwie; każda bazylika mniejsza, katedra, kościół konkatedralny, sanktuarium maryjne oraz dla dobra wiernych każda wyróżniająca się kolegiata lub sanktuarium wyznaczone przez każdego biskupa diecezjalnego lub eparchialnego, a także sanktuaria krajowe lub międzynarodowe, „święte miejsca gościnności i uprzywilejowane przestrzenie budzenia nadziei” (Spes non confundit, 24), wskazane przez Konferencje Episkopatów.

Wierni prawdziwie skruszeni, którzy nie będą mogli uczestniczyć w uroczystych celebracjach, pielgrzymkach i pobożnym nawiedzeniu, z ważnych powodów (przede wszystkim siostry i mnisi klauzurowi, osoby starsze, chorzy, osadzeni w więzieniach, a także ci, którzy w szpitalu lub w innych miejscach opieki, stale posługują chorym), uzyskają odpust jubileuszowy na tych samych warunkach, jeżeli zjednoczeni duchowo z wiernymi obecnymi, zwłaszcza w momentach, w których słowa Ojca Świętego lub biskupów diecezjalnych są przekazywane za pośrednictwem środków komunikacji medialnej, w swoim domu lub tam, gdzie powstrzymuje ich przeszkoda (np. w kaplicy klasztornej, w szpitalu, w domu opieki, w więzieniu…), odmówią Ojcze nasz, Wyznanie wiary w jakiejkolwiek dopuszczonej formie i inne modlitwy zgodne z intencjami Roku Świętego, ofiarowując swoje cierpienia lub życiowe trudności;

III.-W dziełach miłosierdzia i pokuty

Ponadto wierni będą mogli uzyskać odpust jubileuszowy, jeśli w duchu pobożności będą uczestniczyć w misjach ludowych, rekolekcjach lub spotkaniach formacyjnych poświęconych tekstom Soboru Watykańskiego II i Katechizmu Kościoła Katolickiego, które odbędą się w kościele lub innym odpowiednim miejscu, według zamysłu Ojca Świętego.

Pomimo zasady, że dziennie można uzyskać tylko jeden odpust zupełny (por. Enchiridion Indulgentiarum, wyd. IV, norm. 18, § 1), wierni otrzymają akt miłosierdzia na rzecz dusz czyśćcowych, jeśli prawowicie przystąpią po raz drugi tego samego dnia do sakramentu Komunii, będą mogli uzyskać dwukrotnie odpust zupełny tego samego dnia, obowiązujący jedynie za zmarłych (czyli w ramach celebracji eucharystycznej; por. kan. 917 i Papieska Komisja ds. Autentycznej Interpretacji KPK, Responsa ad dubia, 1, 11 lipca 1984). Przez tę podwójną ofiarę dokonuje się godny pochwały przejaw miłości nadprzyrodzonej, gdyż więź, która łączy wiernych pielgrzymujących jeszcze na ziemi z mistycznym Ciałem Chrystusa, wraz z tymi, którzy już zakończyli swą drogę, ze względu na fakt, że „odpust jubileuszowy, na mocy modlitwy, jest przeznaczony w szczególny sposób dla tych, którzy odeszli przed nami, aby mogli otrzymać pełnię miłosierdzia” (Spes non confundit, 22).

W szczególny właśnie sposób „w Roku Jubileuszowym będziemy wezwani do bycia namacalnymi znakami nadziei dla wielu braci i sióstr żyjących w trudnych warunkach” (Spes non confundit, 10): Odpust jest zatem również przypisany do dzieł miłosierdzia i pokuty, które świadczą o podjętym nawróceniu. Wierni podążając za przykładem i poleceniem Chrystusa, będą zachęcani do częstszego podejmowania dzieł miłości i miłosierdzia, głównie na rzecz służby braciom obciążonym różnymi potrzebami. Dokładniej odkryjmy na nowo „uczynki miłosierdzia względem ciała: głodnych nakarmić, spragnionych napoić, nagich przyodziać, przybyszów w dom przyjąć, chorych nawiedzać, więźniów pocieszać, umarłych pogrzebać.” (Misericordiae vultus, 15) i odkryjmy na nowo również „uczynki miłosierdzia względem ducha: wątpiącym dobrze radzić, nieumiejętnych pouczać, grzeszących upominać, strapionych pocieszać, urazy chętnie darować, przykrych cierpliwie znosić, modlić się za żywych i umarłych” (tamże).

Podobnie wierni będą mogli uzyskać odpust jubileuszowy, jeśli udadzą się w celu odwiedzenia i poświęcenia właściwego czasu braciom znajdującym się w potrzebie lub w trudnej sytuacji (chorym, więźniom, samotnym osobom starszym, niepełnosprawnym…), pielgrzymując niejako do obecnego w nich Chrystusa (por. Mt 25, 34-36) i wypełniając zwykłe warunki duchowe, sakramentalne i modlitewne. Wierni bez wątpienia będą mogli te odwiedziny powtarzać w ciągu Roku Świętego, uzyskując za każdym razem odpust zupełny, nawet każdego dnia.

Jubileuszowy odpust zupełny można osiągnąć także przez działania wyrażające w sposób konkretny i bezinteresowny ducha pokuty, który jest jakby duszą Jubileuszu, odkrywając na nowo w szczególności pokutną wartość piątku: powstrzymanie się w duchu pokuty przynajmniej przez jeden dzień od błahych rozrywek (realnych, ale także wirtualnych, spowodowanych na przykład przez media i sieci społecznościowe) oraz od zbędnej konsumpcji (na przykład praktyka postu lub wstrzemięźliwości zgodna z ogólnymi normami Kościoła i szczegółowymi zaleceniami biskupów), połączona z przekazaniem odpowiedniej sumy pieniędzy ubogim; wspieranie dzieł o charakterze religijnym lub socjalnym, zwłaszcza na rzecz obrony i ochrony życia na wszystkich jego etapach oraz samej jakości życia, opuszczonych dzieci, młodzieży zmagającej się trudnościami, starców potrzebujących opieki lub samotnych, migrantów z różnych krajów, „którzy opuszczają swoją ziemię w poszukiwaniu lepszego życia dla siebie i swoich rodzin” (Spes non confundit, 13); poświęcanie znacznej części wolnego czasu na działalność na rzecz wolontariatu, która służy interesowi społeczności, lub inne podobne formy osobistego zaangażowania.

Wszyscy biskupi diecezjalni lub eparchialni i ci, którzy prawnie są z nimi zrównani, w najwłaściwszym dniu tego okresu jubileuszowego, przy okazji głównych uroczystości w katedrze i w poszczególnych kościołach jubileuszowych, będą mogli udzielić papieskiego błogosławieństwa z dołączonym odpustem zupełnym, który mogą otrzymać wszyscy wierni, którzy otrzymają to błogosławieństwo pod zwykłymi warunkami.

W celu duszpasterskiego ułatwienia dostępu do sakramentu pokuty i osiągnięcia Bożego przebaczenia poprzez władzę kluczy, ordynariusze miejsca proszeni są o udzielenie kanonikom i kapłanom, którzy w katedrach i kościołach wyznaczonych na Rok Święty, będą mogli wysłuchać spowiedzi wiernych, uprawnień jedynie do forum wewnętrznego, o czym dla wiernych Kościołów Wschodnich stanowi kan. 728, § 2 KKKW, a w przypadku ewentualnego zastrzeżenia dla określonej władzy – kan. 727, z wyłączeniem, jak jest oczywiste, przypadków o których mowa w kan. 728, § 1; natomiast dla wiernych Kościoła łacińskiego uprawnień o których mowa w kan. 508, § 1 KPK.

W związku z tym Penitencjaria wzywa wszystkich księży, aby z hojną dyspozycyjnością i poświęceniem siebie zapewnili jak najszerszą możliwość uzyskania przez wiernych środków zbawienia; ustalali i publikowali terminy spowiedzi, w porozumieniu z proboszczami lub rektorami sąsiednich kościołów; znajdowali się w konfesjonale; planując stałe i częste celebracje pokutne, zapewniając jednocześnie jak najszerszą dostępność księży, którzy po osiągnięciu wymaganego wieku, nie pełnią określonych funkcji duszpasterskich. W zależności od możliwości pamiętajmy także, zgodnie z Motu proprio Misericordia Dei, o duszpasterskiej możliwości słuchania spowiedzi także podczas celebracji Mszy Świętej.

W celu ułatwienia zadań spowiednikom, Penitencjaria Apostolska, z upoważnienia Ojca Świętego, stanowi, że kapłani, którzy towarzyszą lub przyłączają się do pielgrzymek jubileuszowych poza własną diecezją, mogą korzystać z tych samych uprawnień, jakie zostały im powierzone w ich własnej diecezji przez prawowity organ. Specjalne uprawnienia zostaną wówczas przyznane przez tę Penitencjarię Apostolską penitencjarzom rzymskich Bazylik Papieskich, kanonikom penitencjarzom lub penitencjarzom diecezjalnym utworzonym w poszczególnych okręgach kościelnych.

Spowiednicy, po uprzednim pouczeniu z miłością wiernych o powadze grzechów, do których należą te z dołączonym zastrzeżeniem lub cenzurą, wyznaczą z duszpasterską miłością odpowiednie pokuty sakramentalne, aby w miarę możliwości doprowadzić ich do trwałej pokuty i w zależności od charakteru spraw, zaprosić ich do naprawienia skandali i szkód.

Penitencjaria na koniec gorąco zachęca Biskupów, jako posiadaczy potrójnego munus nauczania, rządzenia i uświęcania, aby zadbali o jasne wyjaśnienie proponowanych tutaj przepisów i zasad dotyczących uświęcenia wiernych, ze szczególnym uwzględnieniem lokalnych warunków, kultury i tradycji. Katecheza dostosowana do specyfiki społeczno-kulturowej każdego narodu będzie w stanie zaproponować sposób skutecznego głoszenia Ewangelii i całokształtu orędzia chrześcijańskiego, zakorzeniając głębiej w sercach pragnienie tego wyjątkowego daru, uzyskanego za pośrednictwem Kościoła.

Niniejszy Dekret obowiązuje przez cały Jubileusz Zwyczajny roku 2025, niezależnie od wszelkich postanowień stanowiących inaczej.

W Rzymie, w siedzibie Penitencjarii Apostolskiej, 13 maja 2024 roku, we wspomnienie Matki Bożej z Fatimy.

Kard. Angelo De Donatis
Penitencjariusz Większy

Bp Krzysztof Nykiel
Regens

vaticannews/Stacja7.pl/KAI

***

Odpusty jubileuszowe, warto – kiedy i jak?

Rok Jubileuszowy 2025, który teraz przeżywamy w Kościele, jest rokiem szczególnej łaski. Warunkiem dostąpienia odpustu jest przystąpienie do sakramentu pokuty i Komunii św., całkowite wewnętrzne oderwanie się od grzechu, a także modlitwa w intencjach Ojca Świętego. Uzyskane odpusty można ofiarować za siebie lub za zmarłych. To są niesamowite dary, jakie ofiaruje nam Kościół ze swego skarbca. 

W oparciu o artykuł Penitencjaria Apostolska: Trybunał miłosierdzia w służbie Kościołowi autorstwa ks. prał. Krzysztofa Nykiela, Regensa Penitencjarii Apostolskiej, zamieszczony w czasopiśmie naukowym „Teologia i Moralność” nr 2/2015 s. 67-86 przypominam podstawowe informacje o odpustach.

Kodeks Prawa kanonicznego w kan. 992 podaje następująca definicję odpustu: „Odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, odpuszczone już co do winy. Otrzymuje je wierny, odpowiednio przygotowany i po wypełnieniu określonych warunków, przez działanie Kościoła, który jako sługa odkupienia autorytatywnie rozporządza i dysponuje skarbcem zadośćuczynień Chrystusa i świętych”.

Chrześcijanin skruszony w swoim sercu i żałujący szczerze za popełnione grzechy w sakramencie pokuty otrzymuje odpuszczenie winy, natomiast pozostaje jeszcze tzw. kara doczesna, związana z naruszeniem porządku sprawiedliwości i miłości. Darowanie kary doczesnej określa się terminem „odpust”, którego uzyskanie zakłada szczerą wewnętrzną przemianę oraz wypełnienie przepisanych uczynków.

Odpust jest cząstkowy lub zupełny, w zależności od tego, czy uwalnia od kary doczesnej należnej za grzechy w części lub całości. Paweł VI zniósł odpusty określane konkretnym czasem (np. ilością dni lub lat), ponieważ w wieczności nie ma czasu.

Wierny może uzyskiwać odpust cząstkowy lub zupełny tylko za siebie lub ofiarować go za zmarłego, na sposób wstawienniczy, ale za nikogo z żyjących, ponieważ każdy człowiek sam jest w stanie dokonać przemiany swojego życia i wypełnić wymagane do otrzymania odpustu warunki.

Odpust zupełny można uzyskać tylko jeden raz w ciągu dnia, poza pozostającymi w obliczu śmierci, natomiast odpusty cząstkowe można uzyskiwać w ciągu jednego dnia wielokrotnie.

Do uzyskania odpustu zupełnego wymagane są następujące warunki: spowiedź sakramentalna i Komunia św., całkowicie wewnętrzne oderwanie się od grzechu, nawet najlżejszego, spełnienie czynu, z którym związany jest odpust zupełny oraz modlitwa w intencjach Ojca Świętego.

Przyjrzyjmy się bliżej wspomnianym warunkom:

1. Spowiedź sakramentalna – nie można zyskać odpustu bez odbycia spowiedzi sakramentalnej. Powinna ona mieć miejsce na kilka dni przed lub po wypełnieniu czynności odpustowej (na kilka tzn. zaleca się trzymanie granicy 8 dni przed i po); istnienie także zasada, że po spowiedzi sakramentalnej można uzyskać wiele odpustów zupełnych, ale tylko jeden w ciągu dnia.
2. Komunia eucharystyczna – można ją przyjąć w przeddzień dopełnienia czynu obdarzonego odpustem i w ciągu siedmiu dni po dopełnieniu czynności odpustowych; jednak zaleca się, aby Komunię św. przyjąć w dniu, w którym pragnie się dostąpić łaski odpustu, gdyż zwiększa to możliwość jego zyskania. Należy także zaznaczyć, że w odróżnieniu od spowiedzi po przyjęciu jednej Komunii św. można uzyskać tylko jeden odpust zupełny. Wyjątek od tej reguły stanowi niebezpieczeństwo śmierci.
3. Modlitwa w intencjach Ojca Świętego – czyli w intencjach wyznaczonych przez papieża. Wierny nie musi ich znać, wystarczy, że wzbudzi ogólną intencję modlitwy w wyznaczonych przez papieża intencjach; odmówienie tej modlitwy może mieć miejsce w ciągu kilku dni przed dokonaniem dzieła odpustowego lub po nim, ale podobnie jak w przypadku Komunii św., zaleca się, aby modlitwa została odmówiona w dniu wykonania czynu odpustowego. Dla wypełnienia warunku wystarczy jedno Ojcze nas i jedno Zdrowaś Maryjo.
4. Całkowite wykluczenie przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, także powszedniego – jest to ostatni warunek konieczny do zyskania odpustu zupełnego. Kiedy mamy do czynienia z przywiązaniem do grzechu? Mówimy o nim wtedy, gdy ktoś świadomie grzeszy więcej niż raz, znaczy to, że grzeszy i chce tego, a przy tym nie poprzestaje na jednym grzechu, ale dopuszcza do pewnej wielokrotności, jakkolwiek nie do zwyczaju, z którego rodzi się nawyk. Trudność wyzbycia się przywiązania do jakiegokolwiek grzechu można więc porównać z trudnością wzbudzenia w sobie żalu doskonałego. Jednak tak wzbudzenie żalu doskonałego, jak i uzyskanie odpustu zupełnego jest możliwe, należy jednak jak najpełniej otworzyć się na działanie Bożych łask w swoim codziennym życiu. Tylko bowiem mocą Bożego miłosierdzia możemy się nawracać i zadośćuczynić za swojej grzechy i zmarłych cierpiący w czyśćcu. Głębokie i szczere pragnienie zyskania odpustu zupełnego, zawierzenie się łasce Bożej oraz wypełnienie, z pewnym zaangażowaniem woli i serca, wszystkich warunków z pewnością jest w stanie wytworzyć w nas odpowiednią dyspozycję do otwarcia się na dar odpustu zupełnego.

Poniżej publikujemy   w s z y s t k i e   odpusty zupełne, wyliczone w „Enchiridionie” z 1999 r. Dla przejrzystości odpusty zostały wymienione nie w kolejności podanej w dokumencie Penitencjarii Apostolskiej lecz według pewnego praktycznego klucza.

 I ODPUSTY, KTÓRE  MOŻNA  ZYSKIWAĆ   C O D Z I E N N I E

1. Za pobożne odmówienie cząstki Różańca Świętego, w sposób ciągły, z rozważaniem tajemnic różańcowych, w kościele albo w kaplicy albo rodzinie albo we wspólnocie zakonnej, we wspólnocie wiernych, zwłaszcza gdy wiele osób gromadzi się w jakimś szlachetnym celu (n. 17 § 1, 1o).
2. Za czytanie Pisma świętego z czcią należną Słowu Bożemu i na sposób lektury duchowej przynajmniej przez pół godziny z tekstu zatwierdzonego przez władzę kościelną (n. 30 § 1). Kto nie może czytać osobiście, wystarczy gdy słucha czytającego nawet przez środki audiowizualne (n. 30 § 2).
3. Za nawiedzenie i adorowanie Najświętszego Sakramentu przez pół godziny (n. 7 § 1, 1o).
4. Za pobożne odprawienie Drogi Krzyżowej – przed stacjami prawnie erygowanymi – połączone z rozważaniem Męki i Śmierci Chrystusa  – i przechodzeniem od stacji do stacji; w publicznym odprawianiu wystarczy przechodzenie prowadzącego (n. 13, 2o).  Prawnie przeszkodzeni mogą przez kwadrans czytać i rozważać Męką Pańską (n. 13, 2o, 1).
5. Za pobożne łączenie się przez pośrednictwo radia czy telewizji z nabożeństwem Drogi Krzyżowej odprawianej przez Ojca Świętego (n. 13, 2o).
6. Za pobożnie odmówienie Koronki do Miłosierdzia Bożego w kościele lub kaplicy wobec Najświętszego Sakramentu publicznie wystawionego lub  przechowywanego w tabernakulum. Jeżeli wierny z powodu choroby lub innej słusznej racji nie może wyjść z domu, ale odmówi Koronkę do Miłosierdzia Bożego z ufnością i z pragnieniem miłosierdzia dla siebie oraz gotowością okazania go innym, pod zwykłymi warunkami również zyskuje odpust zupełny (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z dnia 12.01.2002 dotyczy całego terytorium Polski).

 II ODPUSTY, KTÓRE  MOŻNA  ZYSKIWAĆ   W   C I Ą G U   R O K U

1. W Nowy Rok (1 stycznia):  za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu „O Stworzycielu, Duchu przyjdź” (n. 26 § 1, 1o).
2. W każdy piątek Wielkiego Postu: za odmówienie przed obrazem Jezusa ukrzyżowanego po przyjęciu Komunii świętej i modlitwy „Oto ja, o dobry i najsłodszy Jezu” (n. 8 § 1, n. 2o).
3. W okresie Wielkiego Postu: za udział w nabożeństwie „Gorzkich Żali” w jakimkolwiek kościele lub kaplicy na terenie Polski wierny zyskuje odpust zupełny raz w tygodniu w okresie Wielkiego Postu (Pismo Penitencjarii Apostolskiej z dnia 06.02.1968).
4. W Wielki Czwartek: za pobożne odmówienie hymnu „Przed tak wielkim Sakramentem” podczas uroczystej repozycji  Najświętszego Sakramentu po Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej (n. 7 § 1, 2o).
5. W Wielki Piątek: za pobożne uczestniczenie w liturgii  Wielkiego Piątku połączone z adoracją Krzyża (n. 13, 1o).
6. W Wielką Sobotę: za odnowienie w czasie liturgii Wigilii Paschalnej przyrzeczeń chrzcielnych według formuły zatwierdzonej przez Kościół (n. 28 § 1).
7. W II Niedzielę Wielkanocną, czyli Miłosierdzia Bożego:
8. a) udziela się odpustu zupełnego na zwykłych warunkach (spowiedź sakramentalna, Komunia eucharystyczna, modlitwa w intencjach papieskich) wiernemu, który w II Niedzielę Wielkanocną, czyli Miłosierdzia Bożego, w jakimkolwiek kościele lub kaplicy, z sercem całkowicie wolnym od wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, choćby powszedniego, weźmie udział w pobożnych praktykach spełnianych ku czci Bożego Miłosierdzia albo przynajmniej odmówi przed Najświętszym Sakramentem Eucharystii, wystawionym publicznie lub ukrytym w tabernakulum modlitwy „Ojcze nasz” i „Wierzę”, dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosiernego, np. „Jezu Miłosierny, ufam Tobie” (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z dnia 29.06.2002).
9. b) Ponadto marynarze, którzy wykonują swoje obowiązki na niezmierzonych obszarach mórz; niezliczeni bracia, których tragedie wojenne, wydarzenia polityczne, uciążliwe warunki naturalne i inne podobne przyczyny zmusiły do opuszczenia rodzinnej ziemi; chorzy i ich opiekunowie oraz ci wszyscy, którzy z uzasadnionej przyczyny nie mogą opuścić domów lub wykonują pilnie potrzebne zadania dla dobra społeczności, mogą uzyskać odpust zupełny w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, jeśli wyrzekając się całkowicie jakiegokolwiek grzechu, jak to zostało powiedziane powyżej, i z zamiarem spełnienia – gdy tylko będzie to możliwe – trzech zwykłych warunków, odmówią przed świętym wizerunkiem naszego Pana Jezusa Miłosiernego modlitwę „Ojcze nasz” i „Wierzę”, dodając pobożne wezwanie do Pana Jezusa Miłosierny, np. „Jezu Miłosierny, ufam Tobie”. (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z dnia 29.06.2002).
10. c) Gdyby nawet to nie było możliwe, tego samego dnia będą mogli uzyskać odpust zupełny, ci którzy duchowo zjednoczą się z wiernymi, spełniającymi w zwyczajny sposób przepisane praktyki w celu otrzymania odpustu, i ofiarują Miłosiernemu Bogu modlitwę, a wraz z nią cierpienia spowodowane chorobą i trudy swojego życia, podejmując zarazem postanowienie, że spełnią oni trzy przepisane warunki uzyskania odpustu zupełnego, gdy tylko będzie to możliwe (Dekret Penitencjarii Apostolskiej z dnia 29.06.2002).
11. W uroczystość Zesłania Ducha Świętego: za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu „O, Stworzycielu Duchu, przyjdź” (n. 26 § 1, 1o).
12. W uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej: za udział w uroczystej procesji eucharystycznej prowadzonej w kościele czy poza nim (n. 7 § 1, 3o).
13. W uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa: za publiczne odmówienie aktu wynagrodzenia Najświętszemu Sercu Pana Jezusa „O, Jezu Najsłodszy, któremu za miłość bez granic” (n. 3).
14. W uroczystość Św. Apostołów  Piotra i Pawła: za użycie przedmiotu religijnego, (np. krzyżyka, różańca, medalika), poświęconego przez papieża lub biskupa, i odmówienie wyznania wiary zatwierdzonego przez Kościół (n. 14  § 1).
15. W uroczystość Chrystusa Króla: za publiczne odmówienie aktu poświęcenia rodzaju ludzkiego Najświętszemu Sercu Pana Jezusa „O, Jezu Najsłodszy, Odkupicielu rodzaju ludzkiego ” (n. 2).
16. W Stary Rok (31 grudnia): za pobożny udział w śpiewie lub recytacji w kościele lub kaplicy hymnu „Ciebie Boga wysławiamy ” w celu okazania wdzięczności za łaski minionego roku. (n. 26 § 1, 2o).
17. W dniu Pierwszej Komunii Świętej: za przystąpienie do Pierwszej Komunii świętej lub pobożny udział w uroczystości pierwszokomunijnej (n. 8 § 1, 1o).
18. W dniu Prymicji kapłańskich: Prymicjant zyskuje  odpust zupełny za celebrowanie Mszy świętej prymicyjnej z ludem w wyznaczonym dniu (n. 27 § 1, 1o)  i wierny za uczestniczenie w takiej Mszy świętej prymicyjnej (n. 27 § 1, 2o) .
19. W dniu zakończenia Kongresu Eucharystycznego: za pobożny udział w uroczystym zakończeniu Kongresu Eucharystycznego (n. 7 § 1, 4o).
20. W czasie Misji parafialnych: Za udział w kilku kazaniach misyjnych, łącznie z udziałem w uroczystym zakończeniu misji (n. 16 § 1).
21. Za udział w ćwiczeniach duchowych trwających przynajmniej pełne trzy dni (n. 10 § 1).
22. W tygodniu modlitw o jedność chrześcijan: za podjęcie jakichś funkcji w tygodniu modlitw o jedność  chrześcijan oraz za wzięcie udziału w zakończeniu tygodnia modlitw o jedność chrześcijan (n. 11 § 1).
23. Za pobożny udział w modlitwie różańcowej prowadzonej przez papieża i transmitowanej przez radio lub telewizję (n. 17 § 1, 2o).
24. Za pobożne odmówienie hymnu Akathistos lub Oficjum Paraclisis –  w kościele albo w kaplicy, albo w rodzinie, we wspólnocie zakonnej, we wspólnocie wiernych, zwłaszcza gdy wiele osób gromadzi się w jakimś szlachetnym celu, przy czym wystarczy odmówić pewną część hymnu Akathistos bez przerywania zgodnie z prawomocnym zwyczajem. (n. 23 § 1).
25. Odpust zupełny uzyskują członkowie rodziny, którzy po raz pierwszy poświęcają się Najświętszemu Sercu Jezusowemu lub Świętej Rodzinie podczas specjalnego obrzędu – jeżeli to możliwe – z udziałem kapłana lub diakona i pobożnie odmówią modlitwę zaaprobowaną przez Kościół przed wizerunkiem Najświętszego Serca Pana Jezusa lub Świętej Rodziny (n. 1).
26. Kto pobożnie uczestniczy każdego dnia w nabożeństwach ustanowionych dla osiągnięcia celów religijnych (np. w tygodniu modlitw o powołania kapłańskie i zakonne, w tygodniu misyjnym, w tygodniu modlitw za młodzież, w dniu chorych) uzyskuje odpust zupełny (n. 5).
27. W czasie wizytacji kanonicznej: jednorazowo odpust zupełny za udział w Liturgii świętej, której przewodniczy wizytator (n. 32).

  III.  ODPUSTY  ZYSKIWANE  Z A   N A W I E D Z E N I E   K O Ś C I O ŁA  lub   K A P L I C Y

1. Podczas nawiedzenia kościoła lub kaplicy  w  k a ż d y m  w y p a d k u  należy pobożnie odmówić „O j c z e   n a s z”  i  „W i e r z ę” (N. 19).  Jeżeli nawiedzenie przepisane jest w określonym dniu, wówczas można to uczynić od południa dnia poprzedniego do północy oznaczonego dnia (N. 14).
2. Za nawiedzenie kościoła parafialnego: a)    w uroczystość tytułu kościoła parafialnego (n. 33 § 1, 5oa)   b)    2 sierpnia (odpust Porcjunkuli) (n. 33 § 1, 5ob)
3. Za nawiedzenie kościoła lub kaplicy w dniu Wspomnienia Wszystkich Wiernych Zmarłych (2 listopada). Za zgodą Ordynariusza odpust ten może być przeniesiony na niedzielę poprzednią lub następną lub na uroczystość Wszystkich Świętych. (n. 29 § 1, 2o). Odpust ten można ofiarować tylko za zmarłych.
4. Za pobożne nawiedzenie cmentarza w dniach 1-8 listopada połączone z modlitwą choćby myślą za zmarłych. (29 § 1, 1o).Odpust ten można ofiarować tylko za zmarłych.
5. Za pobożne nawiedzenie kościoła lub ołtarza w dniu jego poświęcenia (dedykacji) (n. 33 § 1, 6o).
6. Za nawiedzenie kościoła lub kaplicy Instytutów życia konsekrowanego i Stowarzyszeń życia apostolskiego w dniu poświęconym ich założycielowi (n. 33 § 1, 7o).
7. Za pobożne nawiedzenie kościołów lub kaplic, w których obchodzone są uroczystości ku czci nowych Świętych lub Błogosławionych w ciągu roku, celem pogłębienia czci i pobożności wobec nich, wierny uzyskuje jednorazowo odpust zupełny.
8. Za pobożne nawiedzenie kościoła, w którym odbywa się synod diecezjalny można uzyskać jednorazowo odpust zupełny (n. 31).
9. Za nawiedzenie kościoła katedralnego (n. 33 § 1, 3oa-e): a)    w uroczystość ŚŚ. Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca) b)    w uroczystość tytułu kościoła katedralnego c)    w święto Katedry św. Piotra Ap. (22 lutego) d)    w dniu poświęcenia archibazyliki Najświętszego Zbawiciela (czyli bazyliki na Lateranie) (9 listopada) e)    w dniu 2 sierpnia (odpust Porcjunkuli)
10. Za nawiedzenie sanktuarium diecezjalnego lub  narodowego lub międzynarodowego ustanowionego przez kompetentną władzę (n. 33 § 1, 4oa-c): a)    w uroczystość tytułu tego sanktuarium b)    raz w roku  w dniu wybranym przez wiernego c)    ilekroć wierny bierze udział w zbiorowej pielgrzymce
11. Za nawiedzenie bazyliki mniejszej (n. 33 § 1, 2oa-d): a)    w uroczystość ŚŚ. Apostołów Piotra i Pawła (29 czerwca) b)    w uroczystość tytułu bazyliki mniejszej c)    2 sierpnia (odpust Porcjunkuli) d)    raz w roku w dniu wybranym przez wiernego
12. Za nawiedzenie  jednej z czterech bazylik patriarchalnych w Rzymie w czasie pielgrzymki zbiorowej, lub jeśli indywidualnie to ze wzbudzeniem aktu synowskiego poddania papieżowi (n. 33 § 1, 2o).
13. Za nawiedzenie kościoła stacyjnego w Rzymie połączonego z pobożnym udziałem w nabożeństwie stacyjnym (n. 33, § 2).

 IV ODPUSTY, KTÓRE  MOŻNA  ZYSKIWAĆ  W   R O C Z N I C E

1. W rocznicę swojego chrztu: za odmówienie przyrzeczeń chrzcielnych według formuły zatwierdzonej przez Kościół (n. 28 § 1).
2. W jubileusz  25-lecia, 50-lecia, 60-lecia i 70-lecia kapłaństwa: za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypełniania obowiązków swego powołania (n. 27, § 2, 1o) oraz wierni za pobożny udział w uroczystej Mszy świętej jubileuszowej (n. 27 § 2, 3o).
3. W jubileusz 25-lecia, 40-lecia i 50-lecia święceń biskupich: za odnowienie wobec Boga postanowienia wiernego wypełniania obowiązków swego stanu (n. 27 § 2, 2o) oraz wierni za pobożny udział w uroczystej Mszy świętej jubileuszowej (n. 27, § 2, 3o).

 V ODPUSTY  POŁĄCZONE   Z    B Ł O G O S Ł A W I E Ń S T W E M

1. Za pobożne przyjęcie błogosławieństwa papieskiego udzielonego przez Ojca Świętego „Urbi et Orbi” choćby przez radio lub telewizję, byleby wierny uważnie śledził sam ryt błogosławieństwa (n. 4).
2. Za pobożne przyjęcie błogosławieństwa pasterskiego udzielonego przez biskupa diecezjalnego swoim wiernym (n. 4). Biskup diecezjalny ma władzę udzielania błogosławieństwa papieskiego z odpustem zupełnym, według przepisanej formuły, trzy razy w roku, w święta uroczyste przez siebie określone (N. 7, 2o).
3. Kapłan, który udziela sakramentów świętych wiernemu zagrożonemu śmiercią, powinien mu udzielić błogosławieństwa apostolskiego z odpustem zupełnym (n. 12, § 1). Jeżeli nie ma kapłana, który by w godzinę śmierci udzielił sakramentów i błogosławieństwa papieskiego obdarzonego odpustem zupełnym, Kościół udziela wiernemu należycie usposobionemu odpustu zupełnego „o ile wierny za życia miał zwyczaj stale odmawiania jakichkolwiek modlitw”. W tym wypadku Kościół uzupełnia trzy warunki uzyskania odpustu zupełnego (n. 12 § 2). Przy uzyskaniu tego odpustu chwalebną rzeczą jest posłużenie się krucyfiksem lub krzyżem (n. 12, § 3). Odpust w godzinę śmierci wierny może uzyskać, chociażby w tym dniu  już zyskał odpust zupełny  (n. 12 § 4).

***

Rok Jubileuszowy

– darowanie kar.

Jak uzyskać odpust zupełny?

***

Rok Jubileuszowy to czas przebaczania. Dotyczy to zwłaszcza kar doczesnych. Włączając się w obchody tego roku możemy uzyskać dla siebie i dla zmarłych odpuszczenie kar, jakie trzeba byłoby w innym wypadku wycierpieć w czyśćcu. Można to uzyskać między innymi poprzez pielgrzymki, ale także dzieła miłosierdzia – w tym szczególnie wsparcie obrony życia.

Czym są odpusty?

Jak mówi Katechizm Kościoła Katolickiego (od par. 1471), „odpust jest to darowanie przed Bogiem kary doczesnej za grzechy, zgładzone już co do winy. Dostępuje go chrześcijanin odpowiednio usposobiony i pod pewnymi, określonymi warunkami, za pośrednictwem Kościoła, który jako szafarz owoców odkupienia rozdaje i prawomocnie przydziela zadośćuczynienie ze skarbca zasług Chrystusa i świętych. Odpust jest cząstkowy albo zupełny zależnie od tego, czy od kary doczesnej należnej za grzechy uwalnia w części czy w całości”.

Jak wyjaśnia dalej Katechizm, grzech, ze względu na swoją wewnętrzną naturę, powoduje dwa rodzaje kary – wieczną i doczesną. Karę wieczną, czyli oddzielenie od komunii z Bogiem, usuwa przebaczenie grzechu i nawrócenie. Pozostaje jednak kara doczesna. Tę karę można mieć darowaną za pośrednictwem Kościoła. To właśnie odpust: kara jest darowana dzięki otwarciu „skarbca zasług Chrystusa i świętych”.

Katechizm uczy, że stosowanie odpustów ma nie tylko pomóc chrześcijanom, ale również pobudzać do czynów pobożności, pokuty i miłości. Odpusty można otrzymywać dla siebie, ale również dla zmarłych. Katechizm wyjaśnia, że zmarli przebywający w czyśćcu pozostają „członkami tej samej komunii świętych”, dlatego możemy uzyskać dla nich uwolnienie od kar doczesnych. Nie można uzyskać odpustu dla innych chrześcijan żyjących na ziemi.

Odpusty dzielą się, jak wynika z cytowanej wcześniej treści Katechizmu, na cząstkowe albo zupełne; pierwsze obejmują określoną liczbę lat, natomiast drugie – całe życie.

Rok Jubileuszowy – czas miłosierdzia

Stolica Apostolska ogłasza zawsze warunki uzyskania odpustów w związku z Rokiem Jubileuszowym. Są to zasadniczo odpusty zupełne. Wynika to z samego charakteru takiego roku. Praktyka ogłaszania lat jubileuszowych w Kościele katolickim sięga średniowiecza, ale w istocie jest nawiązaniem do tradycji Izraela. Żydzi co siedem lat obchodzili tak zwany rok szabasowy – w cyklu siedmiokrotnym. Za siódmym razem ogłaszano rok jubileuszowy, co wiązało się – przynajmniej w teorii – nie tylko ze specjalnymi obietnicami Bożymi, ale również z darowaniem długów między ludźmi. Do tego nawiązuje praktyka udzielania odpustów w katolickim Roku Jubileuszowym.

Lata jubileuszowe mogą być ogłaszane w porządku zwykłym, to znaczy co 25 lat. Możliwe jest też ogłoszenie nadzwyczajnego roku jubileuszowego. Papież Franciszek zrobił tak w roku 2015 i ogłosił bullą „Misericordiae vultus” Nadzwyczajny Jubileusz Miłosierdzia.

Tym razem, w roku 2025, Rok Jubileuszowy jest w porządku zwykłym, co papież ogłosił bullą „Spes non confundit”.

Jak uzyskać odpust zupełny w Roku Jubileuszowym

Penitencjaria Apostolska, którą kieruje jako Penitencjariusz Większy kard. Angelo De Donatis, opublikowała w związku z tym warunki uzyskiwania odpustu zupełnego (dokument jest dostępny po polsku na stronie Watykanu). 

Pierwszym i zasadniczym warunkiem jest trwanie w stanie łaski uświęcającej z wykluczeniem wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu. Należy uprzednio przystąpić w czasie Roku Jubileuszowego do spowiedzi, przyjąć Komunię świętą i modlić się zgodnie z intencjami papieża. Następnie dochodzą warunki dodatkowe związane z Rokiem Jubileuszowym. Warunki te wiążą się z trzema zasadniczymi kategoriami: pielgrzymkami, nawiedzaniem miejsc świętych, dziełami miłosierdzia i pokuty.

W przypadku pielgrzymek sposoby uzyskania odpustu jubileuszowego są cztery.

Pierwszym jest pielgrzymka w kierunku dowolnego świętego miejsca jubileuszowego. Miejsca jubileuszowe zostały w Polsce wyznaczone dekretami biskupów w każdej diecezji. Są to zwykle kościoły i sanktuaria w różnych miejscach diecezji. Tam należy pobożnie uczestniczyć we Mszy świętej, albo też wziąć udział w Mszy przy udzielaniu sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego, w sakramencie namaszczenia chorych, nabożeństwie Słowa Bożego, liturgii godzin (godzina czytań, jutrznia, nieszpory), drodze krzyżowej, różańcu, recytacji hymnu akatystu, nabożeństwie pokutnym zakończonym indywidualną spowiedzią.

Drugim sposobem jest odwiedzenie w Rzymie jednej z czterech papieskich Bazylik Większych (św. Piotra, św. Jana na Lateranie, Santa Maria Maggiore, św. Pawła za Murami).

Trzecim sposobem jest uzyskanie odpustu w Ziemi Świętej w związku z odwiedzeniem jednej z trzech bazylik (Grobu Świętego w Jerozolimie, Narodzenia Pańskiego w Betlejem, Zwiastowania Pańskiego w Nazarecie).

Czwartym jest odwiedzenie kościoła katedralnego albo innych kościołów i miejsc świętych, które wyznaczył biskup diecezji.

Drugą kategorią jest pobożne nawiedzenie miejsc świętych. Jak mówi dokument Penitencjarii Apostolskiej, „wierni będą mogli uzyskać podobnie odpust jubileuszowy, jeśli indywidualnie lub w grupie, pobożnie nawiedzą dowolne miejsce jubileuszowe i tam przez odpowiedni czas odprawią adorację eucharystyczną i rozmyślanie, kończąc modlitwą «Ojcze nasz», Wyznaniem wiary w jakiejkolwiek dopuszczonej formie i modlitwą do Maryi, Matki Bożej, aby w tym Roku Świętym wszyscy «mogli doświadczyć bliskości najczulszej z mam, która nigdy nie opuszcza swoich dzieci»”. Dokument wymienia tu szereg miejsc w samym Rzymie oraz w innych miejscach na świecie. To kilka kościołów na ternie Włoch, ale również „każda bazylika mniejsza, katedra, kościół konkatedralny, sanktuarium maryjne oraz dla dobra wiernych każda wyróżniająca się kolegiata lub sanktuarium wyznaczone przez każdego biskupa diecezjalnego lub eparchialnego, a także sanktuaria krajowe lub międzynarodowe, «święte miejsca gościnności i uprzywilejowane przestrzenie budzenia nadziei» („Spes non confundit”, 24), wskazane przez Konferencje Episkopatów”.

W tej kategorii mieszczą się też ci, którzy nie mogą odwiedzić żadnego miejsca z ważnych powodów. Są to przede wszystkim siostry i mnisi klauzurowi, osoby starsze, chorzy, więźniowie i tak dalej. Mogą otrzymać odpust zupełny, jak mówi dokument, jeżeli „zjednoczeni duchowo z wiernymi obecnymi, zwłaszcza w momentach, w których słowa Ojca Świętego lub biskupów diecezjalnych są przekazywane za pośrednictwem środków komunikacji medialnej, w swoim domu lub tam, gdzie powstrzymuje ich przeszkoda (np. w kaplicy klasztornej, w szpitalu, w domu opieki, w więzieniu…), odmówią Ojcze nasz, Wyznanie wiary w jakiejkolwiek dopuszczonej formie i inne modlitwy zgodne z intencjami Roku Świętego, ofiarowując swoje cierpienia lub życiowe trudności”.

Wreszcie trzecią kategorią są dzieła miłosierdzia i pokuty. Tu możliwości jest najwięcej, jakkolwiek lista zaczyna się od dość szczególnej: uczestnictwo w duchu pobożności w misjach ludowych, rekolekcjach lub… spotkaniach formacyjnych poświęconych tekstom Soboru Watykańskiego II i Katechizmu Kościoła Katolickiego, które odbędą się w kościele lub innym odpowiednim miejscu, według zamysłu Ojca Świętego.

Ponadto możliwe jest uzyskanie odpustu w związku z różnymi czynami miłosierdzia, odwołującymi się do tradycyjnych uczynków miłosierdzia względem ciała oraz względem ducha.
Gdy idzie o pokutę, Stolica Apostolska wskazuje na „ponowne odkrywanie pokutnej wartości piątku”. Tutaj idzie o powstrzymanie się w duchu pokuty przez jeden dzień od błahych rozrywek (także wirtualnych) oraz od zbędnej konsumpcji (w zgodzie z normami Kościoła i zaleceniami biskupów) – dodatkowo pod warunkiem przekazania „odpowiedniej sumy pieniędzy” ubogim. Wskazuje się też na możliwość wspierania dzieł o charakterze religijnym lub socjalnym, przy tym „zwłaszcza na rzecz obrony i ochrony życia na wszystkich jego etapach”, a także pomocy osobom w trudnej sytuacji.

Istnieje jeszcze kwestia ilości odpustów. Zasadniczo można uzyskać jeden odpust zupełny dziennie. Jednak na mocy decyzji papieskiej, można otrzymać dwukrotnie odpust zupełny tego samego dnia, obowiązujący jedynie za zmarłych.

Stolica Apostolska w dokumencie zachęca biskupów do tego, by zadbali o jasne wyjaśnienie reguł, a zatem wierni, którzy mają jakieś wątpliwości, winni skontaktować się z odpowiednią władzą kościelną.

Jako że możliwości uzyskania odpustu zupełnego za siebie i zmarłych jest w sumie naprawdę wiele, każdy katolik powinien z dużą łatwością znaleźć takie formy, z których będzie mógł skorzystać – i to nawet wielokrotnie. Rok Jubileuszowy to wyjątkowy czas łaski i przebaczenia. Warto wykorzystać drogę, którą wskazuje nam Kościół i stawać się poprzez nawrócenie coraz podobniejszym do Chrystusa (Ga 2, 20).

Paweł Chmielewski/PCh24.pl

+++

Papież Franciszek,

266-ty następca św. Piotra,

w Wielkanocny Poniedziałek,

odszedł z tego świata.

+++

Wieczny odpoczynek racz mu dać Panie, a światłość wiekuista niechaj mu świeci.

+++

Modlitwa za zmarłego papieża
(z Mszału Rzymskiego)

Boże, któryś w niewypowiedzianej opatrzności chciał, aby sługa Twój Franciszek został zaliczony do grona arcykapłanów, spraw, prosimy Cię, aby ten, który na ziemi zajmował miejsce Twojego jednorodzonego Syna, na zawsze został przyłączony do wspólnoty Twoich świętych kapłanów. Przez tegoż Jezusa Chrystusa, Pana naszego.

Błogosławiona Matko, spójrz na swego sługę Franciszka, który szerzył nabożeństwo do Ciebie pod Twoim tytułem Maryjo, Rozwiązującej Węzły. Poprowadź go do światła nieba i wiecznego odpoczynku.

Święty Józefie, Patronie Kościoła Powszechnego, módl się za nami.

Święty Franciszku, módl się za nami.

Amen.

+++

Modlimy się również przed wyborem nowego papieża, aby Duch Święty obdarzył kardynałów mądrością i roztropnością w tym wielkanocnym okresie wybierając kolejnego 267 następcę św. Piotra, żeby był skałą czyli opoką na której Chrystus Pan zbudował swój jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół.

***

fot. Grzegorz Gałązka/East News

***

Radio Watykańskie przekazało informację, że dziś zmarł papież Franciszek. Odszedł o godz. 7.35. Miał 88 lat. Franciszek rozwijał swoją oryginalną teologię duszpasterską, w której nauczanie i codzienne życie nie były wyizolowane, lecz ściśle ze sobą zespolone i interpretowane w świetle Ewangelii. Doskonale wyraził to będąc 35-letnim prowincjałem jezuitów: „Kiedy chcesz wiedzieć czego Kościół naucza – zwracasz się do magisterium, ale kiedy chcesz wiedzieć jak Kościół naucza – zwracasz się do wiernego Ludu. Magisterium może cię pouczyć kim jest Maryja, ale wierny Lud nauczy cię jak Maryję kochać”.

… pierwszym autorytetem duchowym dla Jorge Bergoglio była i pozostała jego babka Rosa, „fantastyczna kobieta o głębokiej wierze”, z którą spędził większość czasu swojego dzieciństwa. Rosa była cudownym przekazicielem wiary, ukazywała mu świętych, uczyła Różańca a także miłości do włoskiej literatury. Po święceniach kapłańskich 13 grudnia 1969 r. obecna na nich babka Róża wręczyła mu list, w którym napisała: „Tego pięknego dnia, kiedy możesz trzymać w konsekrowanej dłoni Chrystusa, naszego Zbawcę, i kiedy szeroka ścieżka głębszego apostolstwa otwiera się przed tobą zostawiam Ci ten skromny upominek, który posiada bardzo małą wartość materialną lecz wielką duchową”. Ten jej duchowy testament Franciszek trzymał w brewiarzu…

Papież Franciszek od 13 marca był 266. biskupem Rzymu. W chwili wyboru miał 76 lat. Wcześniej przez 16 lat był metropolitą swego rodzinnego miasta – Buenos Aires. Do 2011 przed dwie trzyletnie kadencje był przewodniczącym episkopatu swego kraju. Był pierwszym Argentyńczykiem i w ogóle mieszkańcem Ameryki, a także pierwszym jezuitą, który został wybrany na najwyższy urząd w Kościele katolickim. Również jako pierwszy przybrał imię Franciszek.

Katolicka Agencja Katolicka – 21 kwietnia 2025

+++

Testament papieża Franciszka

fot.Angelo Carconi/EPA/PAP

***

Miserando atque Eligendo

W Imię Przenajświętszej Trójcy. Amen.

Czując, że zbliża się zmierzch mojego życia ziemskiego, z żywą nadzieją na Życie Wieczne, pragnę wyrazić moją wolę w testamencie jedynie w odniesieniu do miejsca mojego pochówku.

Moje życie oraz posługę kapłańską i biskupią zawsze powierzałem Matce naszego Pana, Najświętszej Maryi Pannie. Dlatego proszę, aby moje doczesne szczątki spoczęły – oczekując dnia zmartwychwstania – w Bazylice Papieskiej Matki Bożej Większej.

Pragnę, by moja ostatnia ziemska droga zakończyła się właśnie w tym wielowiekowym sanktuarium maryjnym, do którego udawałem się na modlitwę na początku i na końcu każdej Podróży Apostolskiej, aby powierzyć ufnie moje intencje Niepokalanej Matce oraz dziękować za Jej czułą i macierzyńską opiekę.

Proszę, aby mój grób został przygotowany w niszy w nawie bocznej, pomiędzy Kaplicą Paulińską (Kaplicą Salus Populi Romani), a Kaplicą Sforzów we wspomnianej Bazylice Papieskiej, zgodnie z załączonym dokumentem.

Mój grób winien być w ziemi, prosty, bez szczególnego zdobienia, z jedynym napisem: Franciscus.

Koszty przygotowania mojego pochówku zostaną pokryte z kwoty od dobroczyńcy, którą przeznaczyłem na ten cel i którą należy przekazać Bazylice Papieskiej Matki Bożej Większej. Odpowiednie instrukcje w tej sprawie przekazałem Jego Ekscelencji Abp. Rolandasowi Makrickasowi, Komisarzowi Nadzwyczajnemu Kapituły Liberiańskiej.

Niech Pan obdarzy zasłużoną nagrodą tych, którzy mnie miłowali i nadal będą modlić się za mnie. Cierpienie, które stało się udziałem ostatniego etapu mojego życia, ofiarowałem Panu o pokój na świecie i braterstwo między narodami.

Dom Świętej Marty, 29 czerwca 2022 r.

FRANCISZEK

***

w dzień 20 kwietnia

Niedziela

Zmartychwstania Pańskiego

Uroczysta Msza święta

o godz. 14.00

 

autor/źródło: AC,AC, Licencja:2/Opoka.pl

***

Liturgia Wielkiej Nocy przemawia na różne sposoby,

nawet kamieniem, który znajdował się u wejścia

do grobu Pana.

Niewiasty idąc drogą, tym kamieniem się martwiły –

“bo kto go nam odsunie”?

Jeszcze nie wiedziały, że zupełnie niepotrzebnie

taki ciężar niosły w sobie.

Każdy z nas też jest na tej drodze

i też dźwiga przeróżne ciężary, i to coraz większe,

bo już samo przemijanie

jest jak kamień:

twarde, zimne i nieubłagane.

Zechciej przyjąć na te święta Wielkiej Nocy życzenia,

żeby niepotrzebny głaz nie przygniatał już Twojej piersi,

żeby wreszcie rozpadł się mur

ułożony z kamieni obrazy,

żeby radość wróciła i już nie było kamiennej twarzy,

żeby zwątpienie zrodzone z niepotrzebnej trwogi

zobaczyło moc Zmartwychwstałego Pana,

który wszystko uczynił już nowe.

 

ks. Marian

 

***

III DZIEŃ NOWENNY DO BOŻEGO MIŁOSIERDZIA

***

21 KWIETNIA

Poniedziałek Wielkanocny  

Msza święta o godz. 14.00

***

IV DZIEŃ NOWENNY DO BOŻEGO MIŁOSIERDZIA

zdjęcie ze strony: grupa modlitwy o. Pio/diecezja kaliska

***

Bogu niech będą dzięki za kolejny Boży dar Roku Pańskiego, Roku Jubileuszowego 2025, w którym jest nam dane przeżywać najważniejsze wydarzenie jakie miało miejsce w dziejach całego wszechświata, dzięki któremu żyjemy nieustannie zanurzeni w Bożym miłosierdziu.

Wejdźmy na drogę, którą przemierzali dwaj uczniowie zmierzający do miejscowości zwanej Emaus. Wydawało im się, że idą samotnie…

Pogrążeni w całkowitym zawiedzeniu i rozgoryczeniu wydarzeniami jakie miały miejsce w świętym mieście Jeruzalem. Ich upragniony i oczekiwany Mesjasz, jakim miał być Jezus z Nazaretu, nie tak wypełnił swoją misję, jak się oni spodziewali.

Odchodzą od miejsca umęczenia i ukrzyżowania Pana Jezusa nie wiedząc, że oto na tej swojej drodze ucieczki spotykają Nieznajomego, któremu opowiadają całą swoją gorycz a potem słuchają, jak Boży zamysł w szczegółach opisany w świętych Księgach wypełnił się i to dokładnie co do joty. I choć “oczy ich były wciąż niejako na uwięzi” – to jednak serca ich “pałały”.

Jak to dobrze, że przymusili, wciąż jeszcze Nierozpoznanego Towarzysza ich drogi, aby pozostał z nimi w miejscu do którego zdążali. Bo gdyby nie ich gościnność, z taką żarliwością wypowiedziana, pewnie nadal ich serca pozostałyby wypełnione rozczarowaniem.

Jak to dobrze, że tak usilnie prosili owego Nieznajomego, aby pozostał z nimi – bo w końcu zobaczyli kim ON jest naprawdę. Wystarczyło, że przełamał podany Mu chleb i nagle zniknął strach, zniknęło rozczarowanie, niczym mgła.

Mimo, że był już wieczór, późny wieczór, natychmiast powrócili do Jerozolimy, bo nie mogli  nie opowiedzieć o spotkaniu z Jezusem, który rzeczywiście zmartwychpowstał.

Ci sami a jakże przemienieni – przekroczyli swoje ludzkie oczekiwania.

Niech Zmartwychwstały Pan sprawi, w Twoim i w moim sercu, też taką wielką przemianę.

Wystarczy tylko wypowiedzieć całą swoją niemoc z głębi swojego serca a potem uważnie słuchać co mówi TEN, który wciąż jeszcze do końca pozostaje NIEROZPOZNANYM a przecież ZAWSZE OBECNYM na drogach naszego ziemskiego “padołu”.

I choć nasze oczy też są tak często “na uwięzi” – wystarczy tylko zaprosić i to zaprosić tak usilnie, tak jak uczynił to Kleofas ze swoim towarzyszem drogi, do swojego Emaus …..       

ks. Marian

Wieczerza w Emaus/Rembrandt

***

Wieczerza w Emaus /Rembrandt

***

ZMARTWYCHWSTAŁY PAN

***

Jadąc wiosenną porą wzdłuż budzących się do życia wrzosowych pól patrzę na maleńkie, dopiero co urodzone baranki porozrzucane na rozległych przestrzeniach uroczej Szkocji. Te maleństwa są takie bezbronne. I pomyśleć, że Pan Jezus jest takim barankiem. Liturgia przypomina tę prawdę, bo mówi o Baranku Wielkanocnym, który zgładził grzechy świata.

Dokonało się to poprzez Jego Mękę i Śmierć. W okresie Wielkiego Postu, a szczególnie w Wielkim Tygodniu Ewangelie opisywały bardzo dokładnie poszczególne etapy Drogi Krzyżowej. Ta Jezusowa śmierć – straszna, przeraźliwa, okropna – stwierdzona ponad wszelką wątpliwość tak przytłoczyła apostołów i najbliższe otoczenie, że oni nie tyle co zapomnieli o obietnicy zmartwychwstania, ile raczej znajdowali się w stanie zupełnej niemożliwości, aby uwierzyć w to, co mówił Chrystus o swoim powstaniu z martwych. Bo czym jest Zmartwychwstanie? Z czym porównać tę nieprawdopodobną i całkowicie niewyobrażalną nową rzeczywistość?

Ksiądz Biskup Jan Pietraszko w książce pt. „Po śladach Słowa Bożego” tłumaczy, że „wiara w zmartwychwstanie Chrystusa nie narodziła się z naiwnych pragnień, ani ze świadectwa ludzi, ani też ze świadectwa straży, ani z pogłosek, które roznosiły niewiasty, jak również nie ze świadectwa miłującej Go bardzo Magdaleny, ani z wieści krążących pomiędzy łatwowiernymi ludźmi; wiara w zmartwychwstanie wykształtowała się w pierwotnym Kościele z samego Jezusa Chrystusa, który przez częste ukazywanie się i słowo swoje uporczywie gruntował w świadomości swoich uczniów przekonanie, że naprawdę powstał z grobu i żyje”.

Dopiero z tych wielokrotnych spotkań narodziło się przekonanie i wiara, że Pan rzeczywiście żyje. Dlatego Piotr z całym przekonaniem mógł powiedzieć w domu centuriona w Cezarei: „Myśmy z Nim jedli i pili po Jego zmartwychwstaniu”. Tak więc św. Piotr i inni Apostołowie stali się świadkami Zmartwychwstania wobec całego świata. Na tym świecie głosili Ewangelię, to znaczy Dobrą Nowiną, która jest objawieniem Bożej Miłości. To Ona rządzi światem, a nie zło. To Ona daje każdemu człowiekowi prawdziwie życie, które jest życiem w pełni. Kościół czyta dziś słowa św. Pawła, że „razem z Chrystusem powstaliśmy z martwych”.

Każda epoka ma swoich świadków Zmartwychwstania. I jak pisze ks. Jerzy Chowańczak: „Nie ma tak ciemnej godziny, w której ukazuje się w całej pełni siła ‘tajemnicy nieprawości’, w której by jednocześnie nie zajaśniało w życiu ludzi światło zwycięstwa dobra nad złem”. Tę moc wiary Kościół poprzez wieki czerpie od Tego, który po trzech dniach swój grób pozostawił pusty. I odtąd Jezus daje swoje życie. Człowiek może w tym Bożym życiu uczestniczyć i uczestniczy. Jak wielu jest dziś świadków Zmartwychwstania, których życie zanurza się coraz bardziej w Życie Jezusa.

Uczestnicząc w dzisiejszej Liturgii Zmartwychwstania Pańskiego czy nie czuję się jakby przymuszonym, na podobieństwo owych pozbieranych z opłotków z Jezusowej przypowieści, których zaproszono na ucztę. Pan Jezus zechciał wybrać właśnie nas – i to też jest wielka tajemnica Bożego Miłosierdzia. Wybrał nas i zgromadził. Aby lepiej zrozumieć przeżywane Misterium zacytuję słowa, które powiedział kardynał Jean-Marie Lustiger: „Moc Boża, wbrew wszelkim naszym słabościom, niezdolności uwierzenia, wbrew naszym grzechom i ciemnościom, czyni z nas uczniów Jezusa, lud ‘żywych’, żyjący życiem, które nie do nas należy, ale które staje się naszym. W ten sposób jesteśmy jakby niesieni, unoszeni przez moc, która nas przerasta, a o której mamy świadczyć naszym braciom. Jesteśmy jak ci ślepcy porażeni światłem, którzy mają mówić, że światło istnieje”.

Panie Jezu Chryste spraw swoją mocą, abym całym moim życiem głosił, żeś zmartwychwstał, żeś prawdziwie zmartwychwstał.

ks. Marian

***

Świętowanie Wielkanocy można przedłużać, odprawiając Drogę Światła

Nabożeństwo Drogi Światła mówi o tym, że w centrum wiary chrześcijańskiej jest nie cierpienie, ale zmartwychwstanie.

WNIEBOWSTĄPIENIE, 1801, Benjamin West/Wikimedia

***

Kwiecień 2024 roku. Kilkadziesiąt osób idzie leśną drogą wśród budzącej się do życia przyrody. Zatrzymują się co jakiś czas i rozważają treść kolejnych stacji. Jeden z uczestników niesie zapalony paschał. Jest też krzyż, ale z przewieszoną przez jego ramiona czerwoną stułą – bo to nie Droga Krzyżowa, ale Droga Światła. To wciąż mało popularne nabożeństwo, podczas którego rozważa się zmartwychwstanie Pana Jezusa i wydarzenia, które nastąpiły później, takie jak spotkania ze Zmartwychwstałym czy Jego wniebowstąpienie.

Opisywane wydarzenie było rodzajem pielgrzymki rybnickiej wspólnoty Jezusa Miłosiernego do sanktuarium maryjnego w Rudach. – Bardzo dotykały mnie czytane fragmenty z Ewangelii i rozważania. To było takie pełniejsze zagłębienie się w życie Chrystusa – wspomina Agnieszka. Przez całą drogę szła obok krzyża i paschału, niosąc czerwony sztandar, symbolizujący Krew Chrystusa. – Cały czas trwało we mnie głębokie poczucie, że ogłaszamy i niesiemy miłość Jezusa dla innych. Z głoszeniem tej rzeczywistej i ostatecznej miłości byłabym w stanie zajść na koniec świata – zapewnia. Dziś, gdy wspomina tamto nabożeństwo, jej głos wciąż drży ze wzruszenia.

Przeżyć radość

Jan Paweł II pisał w 2000 roku w liście apostolskim Novo Millennio Ineunte, że „kontemplacja oblicza Chrystusa nie może zatrzymać się na wizerunku Ukrzyżowanego. Chrystus jest Zmartwychwstałym! (…) Właśnie w Chrystusa Zmartwychwstałego wpatruje się dziś Kościół”.

Rok później ukazało się „Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii”. Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów zaleca w nim odprawianie nabożeństwa Drogi Światła. Autorzy dokumentu zauważają, że o ile Droga Krzyżowa (Via crucis) zwraca uwagę wiernych na mękę Chrystusa, o tyle Droga Światła (Via lucis) może koncentrować ich przeżycie na zmartwychwstaniu. „Przez metaforę drogi Via lucis przeprowadza nas bowiem od ukazania rzeczywistości cierpienia, które w planach Bożych nie jest czymś ostatecznym, do nadziei osiągnięcia prawdziwego przeznaczenia człowieka, którymi są wolność, radość i pokój. A są to owoce paschalne” – czytamy w dyrektorium.

Choć nabożeństwo jest znane od niedawna, nie jest całkiem pionierskim pomysłem. Podobne propozycje pojawiają się w modlitewnikach z XVII wieku, a jego zarys zawarł już w XVI wieku w „Ćwiczeniach duchownych” św. Ignacy Loyola. Założyciel zakonu jezuitów, tworząc schemat przyszłych rekolekcji ignacjańskich, zaproponował rozważanie kolejno miłości Bożej, ludzkiej grzeszności, życia Jezusa, męki Jezusa i wreszcie Jego zmartwychwstania. Ten ostatni punkt to swoisty prekursor Drogi Światła, który skłania do skupienia się na radosnych i pełnych chwały wydarzeniach między Wielkanocą a Wniebowstąpieniem.

Pasja i Pascha

W „Ćwiczeniach” święty zwraca uwagę, że im głębsze było doświadczenie „boleści wespół z Chrystusem pełnym boleści, udręki serca z Chrystusem udręczonym, łez i męki wewnętrznej z powodu tak wielkiej męki, którą Chrystus wycierpiał za mnie”, tym pełniejsze może być przeżycie „wesela i silnej radości z powodu tak wielkiej chwały i radości Chrystusa, naszego Pana”. W ten sposób mistrz życia duchowego podkreślił, że w centrum wiary chrześcijańskiej nie jest męka Zbawiciela, ale Jego zmartwychwstanie.

O tym właśnie mówi nabożeństwo Drogi Światła, które jest naturalną kontynuacją i uzupełnieniem Drogi Krzyżowej. – To cenne, bo w naszej tradycyjnej religijności ciągle istnieje przewaga pasyjnej pobożności nad pobożnością paschalną. Warto więc stawiać akcent na tę radosną wielkanocną pobożność, bo wydaje mi się, że jej nam, szczególnie w Polsce, brakuje – zauważa ks. prof. dr hab. Jan Kochel, propagator Drogi Światła. Przypomina, że chrześcijaństwo jest religią zwycięstwa, a nie porażki. – Dlatego warto to nabożeństwo popularyzować. Może ono się okazać atrakcyjne również dla młodych ludzi. Oni są zawsze otwarci na coś nowego, jeśli więc będzie to dobrze zorganizowane i przygotowane pod względem treściowym i formalnym, z dobrym opracowaniem muzycznym, to może trafić do ich serc – uważa duchowny. Z jego obserwacji wynika, że nabożeństwo dobrze przyjmuje się w środowisku akademickim. – Tam się to zresztą rozwinęło, poczynając od Rzymu, a potem przez różne środowiska rozeszło się po świecie. W Polsce mocno zaangażowany jest w to kardynał Ryś, który rozwija nabożeństwo w swojej diecezji. Jego propozycje Drogi Światła są bardzo ciekawe – zaznacza.

Różne formy

Forma Drogi Światła może być różna. Podczas nabożeństwa, podobnie jak w czasie Drogi Krzyżowej, „wierni idą w procesji, rozważając różne ukazania się Chrystusa od Jego zmartwychwstania aż do wniebowstąpienia w perspektywie Paruzji” – informuje dyrektorium.

Typowa Droga Światła nawiązuje do Drogi Krzyżowej układem czternastu stacji, choć czasami proponuje się ich mniej. – Stacje skupiają się wokół spotkań Jezusa z różnymi postaciami. To mamy w Biblii, zwłaszcza w Ewangelii. To nabożeństwo jest w fazie rozwoju, więc schemat nie jest jeszcze tak sztywny jak w przypadku Drogi Krzyżowej – wyjaśnia ks. Kochel. Wskazując na ignacjańskie inspiracje Drogi Światła, zwraca uwagę, że Ignacy sugeruje na przykład rozważanie spotkania Zmartwychwstałego z Matką Bożą. – O tym nie ma wzmianki w Piśmie Świętym, ale intuicja, że takie spotkanie miało miejsce, od dawna jest w Kościele żywa. Rozwija to Jan Paweł II w swoich katechezach, gdzie wprost stwierdza, że nie wyobraża sobie, żeby Zmartwychwstały nie spotkał się ze swoją Matką. Dlatego rozważanie tej sceny w Drodze Światła jest proponowane bardzo często – zauważa ks. Jan Kochel. Wskazuje, że analogicznie w Drodze Krzyżowej rozważamy spotkanie Jezusa z Weroniką, choć Biblia o tym nie wspomina.

– Na stronie Szkoły Słowa Bożego (ssb24.pl) mamy kilka propozycji rozważań Drogi Światła. Każdą z nich otwiera właśnie spotkanie Jezusa z Matką, bo z pewnością Maryja była pierwszą osobą, którą odwiedził po zmartwychwstaniu – tłumaczy.

Kolejne stacje w jednej z opcji to m.in. rozważanie ukazania się Zmartwychwstałego niewiastom, potem Marii Magdalenie, następnie Piotrowi i uczniom idącym do Emaus. Ostatnia stacja, czternasta, to: „Zmartwychwstały ukazuje się apostołom w dniu wniebowstąpienia”.

„Via lucis w społeczeństwach naznaczonych »kulturą śmierci«, niosącą lęk i unicestwienie, jest bodźcem do odnowy »kultury życia«, tzn. kultury otwartej na nadzieję i pewność wiary” – czytamy w watykańskim „Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii”. Droga Światła przypomina chrześcijanom, że w Chrystusie są zwycięzcami już tu, na Ziemi, a to dopiero zapowiedź nieprzemijającego szczęścia, które nam przygotowano.

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

***

Aby Matka Boża była coraz bardziej znana, miłowana i uwielbiana!

„Różaniec Święty, to bardzo potężna broń.

Używaj go z ufnością, a skutek wprawi cię w zdziwienie”.

(św. Josemaria Escriva do Balaguer)

*****

Intencja Żywego Różańca

na miesiąc kwiecień 2025

Intencja papieska:

*Módlmy się, aby korzystanie z nowych technologii nie zastępowało relacji międzyludzkich, szanowało godność człowieka i pomagało stawić czoła kryzysom naszych czasów.

więcej informacji – Vaticannews.va: papieska intencja

---

Intencje Polskiej Misji Katolickiej w Glasgow:

* za naszych kapłanów, aby dobry Bóg umacniał ich w codziennej posłudze oraz o nowe powołania do kapłaństwa i życia konsekrowanego.

*  W tym szczególnym miesiącu kiedy 2 kwietnia wspominamy 20 rocznicę zakończenia niezwykłego pontyfikatu św. Jana Pawła II a 30 kwietnia 25 rocznicę kiedy kanonizował siostrę Faustynę i ogłosił święto Bożego Miłosierdzia na trzecie tysiąclecie wiary, dobrze jest modlić się słowami tego największego z rodu Polaków:

Ty zaś, Faustyno, darze Boga dla naszej epoki, darze polskiej ziemi dla całego Kościoła, wyjednaj nam, abyśmy mogli pojąć głębię Bożego Miłosierdzia, pomóż nam, abyśmy osobiście go doświadczyli i świadczyli o nim braciom. Twoje orędzie światłości i nadziei niech się rozprzestrzenia na całym świecie, niech przynagla grzeszników do nawrócenia, niech uśmierza spory i nienawiści, niech uzdalnia ludzi i narody do czynnego okazywania braterstwa. My dzisiaj, wpatrując się razem z tobą w oblicze zmartwychwstałego Chrystusa, powtarzamy twoją modlitwę ufnego zawierzenia i mówimy z niezłomną nadzieją: „Jezu, ufam Tobie”.

---

Intencja dodatkowa dla Róży Matki Bożej Częstochowskiej (II), św. Moniki i bł. Pauliny Jaricot: 

* Rozważając drogi zbawienia w Tajemnicach Różańca Świętego prosimy Bożą Matkę, aby wypraszała u Syna swego a Pana naszego Jezusa Chrystusa właściwe drogi życia dla naszych dzieci.

***

Intencja dla małżonków w Róży bł. Kard. Stefana Wyszyńskiego:

*Wysławiamy Boga w Trójcy Jedynego, że zostaliśmy stworzeni na Boże podobieństwo, aby stanowić wspólnotę życia i miłości. Żebyśmy mogli zawsze trwać razem i w radościach i trudach życia, dlatego prosimy Cię Miłosierny Boże o łaskę umacniania naszego małżeńskiego przymierza poprzez ciągłe ożywianie wzajemnej miłości.

***

W tym miesiącu możemy uzyskać odpust zupełny:

20 kwietnia w Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego

***

Od 1 kwietnia 2025 modlimy się kolejnymi Tajemnicami Różańca Świętego i w intencjach wyznaczonych na ten miesiąc, które otrzymaliście na maila 31 marca 1925 z adresu e-rozaniec@kosciol.org (jeśli ktoś z Was nie dostał maila na ten miesiąc, proszę o kontakt z Zelatorem Róży, albo na adres rozaniec@kosciolwszkocji.org)

***

Obecnie mamy 20 Róż Żywego Różańca. Bardzo serdecznie zachęcamy Rodziców, aby ich dzieci zechciały dołączyć do Wspólnoty Żywego Różańca. Patronami tej 21 Róży będą dzieci fatimskie. Módlmy się też w intencji, aby dotąd nieprzekonani mogli się przekonać jak skuteczną i tym samym jak bardzo potrzebną jest dziś modlitwa różańcowa.

***

***

KOMUNIĘ ŚWIĘTĄ przyjmujemy z należytym uszanowaniem do ust albo na rękę – wtedy CIAŁO PAŃSKIE spożywamy w obecności kapłana. Przyjmując KOMUNIĘ ŚWIĘTĄ – na słowa kapłana: CIAŁO CHRYSTUSA – odpowiadamy: AMEN.

***

Co oznacza nasze „Amen”, które wypowiadamy podczas Komunii św. przyjmując „Ciało Chrystusa”?

Kapłanowi, który rozdając Eucharystię mówi tobie: „Ciało Chrystusa”, odpowiadasz: „Amen” – to znaczy uznajesz łaskę i zaangażowanie, jakie pociąga za sobą stanie się Ciałem Chrystusa. Gdy przyjmujesz bowiem Eucharystię, stajesz się Ciałem Chrystusa. To bardzo piękne! Komunia, jednocząc nas z Chrystusem, wyrywając z naszego egoizmu, otwiera nas i jednoczy ze wszystkimi, którzy są jedno w Nim. Oto cud Komunii Świętej: stajemy się Tym, Którego otrzymujemy!

Benedykt XVI –Jan Paweł II – Wielki Tydzień 2004 

***

“Ten kto MNIE spożywa, będzie żył przez MNIE” (J 6,57)

„Wiara Kościoła jest istotową wiarą eucharystyczną, a więc sakramentalną, i karmi się ona w szczególny sposób przy stole Eucharystii”. (papież Benedykt XVI)

***

Wielka Sobota

Roku Pańskiego 2025

Wigilia Paschalna w Wielką Noc

o godz. 22.30

***

–święcenie pokarmów na wielkanocne śniadanie: o godz.12.00 i 15.00

–w tym czasie jest możliwość spowiedzi św.

***

II DZIEŃ NOWENNY DO BOŻEGO MIŁOSIERDZIA

+++

Fresk w kaplicy pogrzebowej kościoła Chora w Stambule

Jim Forest/CC 2./Gość Niedzielny

***

„Cisza wielka, bo Król zasnął”

Wyjątkowa starożytna homilia

Starożytna homilia na Świętą i Wielką Sobotę, którą czytamy w wielkosobotniej Godzinie Czytań to poruszający tekst o zstąpieniu Pana do Otchłani.

Co się stało? Wielka cisza spowiła ziemię; wielka na niej cisza i pustka. Cisza wielka, bo Król zasnął. Ziemia się przelękła i zamilkła, bo Bóg zasnął w ludzkim ciele, a wzbudził tych, którzy spali od wieków. Bóg umarł w ciele, a poruszył Otchłań.

Idzie, aby odnaleźć pierwszego człowieka, jak zgubioną owieczkę.

Pragnie nawiedzić tych, którzy siedzą zupełnie pogrążeni w cieniu śmierci; aby wyzwolić z bólów niewolnika Adama, a wraz z nim niewolnicę Ewę, idzie On, który jest ich Bogiem i synem Ewy.

Przyszedł więc do nich Pan, trzymając w ręku zwycięski oręż krzyża. Ujrzawszy Go praojciec Adam, pełen zdumienia, uderzył się w piersi i zawołał do wszystkich: “Pan mój z nami wszystkimi!” I odrzekł Chrystus Adamowi: “I z duchem twoim!” A pochwyciwszy go za rękę, podniósł go mówiąc: “Zbudź się, o śpiący, i powstań z martwych, a zajaśnieje ci Chrystus.

Oto Ja, twój Bóg, który dla ciebie stałem się twoim synem. Oto teraz mówię tobie i wszystkim, którzy będą twoimi synami, i moją władzą rozkazuję wszystkim, którzy są w okowach: Wyjdźcie! A tym, którzy są w ciemnościach, powiadam: Niech zajaśnieje wam światło! Tym zaś, którzy zasnęli, rozkazuję: Powstańcie!

Tobie, Adamie, rozkazuję: Zbudź się, który śpisz! Nie po to bowiem cię stworzyłem, abyś pozostawał spętany w Otchłani. Powstań z martwych, albowiem jestem życiem umarłych. Powstań ty, który jesteś dziełem rąk moich. Powstań ty, który jesteś moim obrazem uczynionym na moje podobieństwo. Powstań, wyjdźmy stąd! Ty bowiem jesteś we Mnie, a Ja w tobie, jako jedna i niepodzielna osoba.

Dla ciebie Ja, twój Bóg, stałem się twoim synem. Dla ciebie Ja, Pan, przybrałem postać sługi. Dla ciebie Ja, który jestem ponad niebiosami, przyszedłem na ziemię i zstąpiłem w jej głębiny. Dla ciebie, człowieka, stałem się jako człowiek bezsilny, lecz wolny pośród umarłych. Dla ciebie, który porzuciłeś ogród rajski, Ja w ogrodzie oliwnym zostałem wydany Żydom i ukrzyżowany w ogrodzie.

Przypatrz się mojej twarzy dla ciebie oplutej, bym mógł ci przywrócić ducha, którego niegdyś tchnąłem w ciebie. Zobacz na moim obliczu ślady uderzeń, które zniosłem, aby na twoim zeszpeconym obliczu przywrócić mój obraz.

Spójrz na moje plecy przeorane razami, które wycierpiałem, aby z twoich ramion zdjąć ciężar grzechów przytłaczających ciebie. Obejrzyj moje ręce tak mocno przybite do drzewa za ciebie, który niegdyś przewrotnie wyciągnąłeś swą rękę do drzewa.

Snem śmierci zasnąłem na krzyżu i włócznia przebiła mój bok za ciebie, który usnąłeś w raju i z twojego boku wydałeś Ewę, a ta moja rana uzdrowiła twoje zranienie. Sen mej śmierci wywiedzie cię ze snu Otchłani. Cios zadany Mi włócznią złamał włócznię skierowaną przeciw tobie.

Powstań, pójdźmy stąd! Niegdyś szatan wywiódł cię z rajskiej ziemi, Ja zaś wprowadzę ciebie już nie do raju, lecz na tron niebiański. Zakazano ci dostępu do drzewa będącego obrazem życia, ale Ja, który jestem życiem, oddaję się tobie. Przykazałem aniołom, aby cię strzegli tak, jak słudzy, teraz zaś sprawię, że będą ci oddawać cześć taką, jaka należy się Bogu.

Gotowy już jest niebiański tron, w pogotowiu czekają słudzy, już wzniesiono salę godową, jedzenie zastawione, przyozdobione wieczne mieszkanie, skarby dóbr wiekuistych są otwarte, a królestwo niebieskie, przygotowane od założenia świata, już otwarte”.

+++

Wielki Piątek

Liturgia Męki Pańskiej

o godz. 20.00

– po Liturgii jest możliwość spowiedzi św.

– w ten dzień obowiązuje post i abstynencja

–dziś rozpoczyna się pierwszy dzień Nowenny do Bożego Miłosierdzia, który jest jednym z największych darów naszych czasów.

+++

Co się wydarzyło w Wielkim Tygodniu? Męka i śmierć Chrystusa

(źródło: brooklynmuseum.org)

***

Wielki Piątek określa się mianem Parasceve, czyli dzień przygotowania do szabatu. Było to jednocześnie Święto Paschy, które dzięki Chrystusowi nabrało nowego znaczenia. Odtąd będzie ono wspominać już nie tylko przejście Izraelitów przez Morze Czerwone, lecz również Jego przejście ze śmierci do życia.

Sanhedryn z samego rana oficjalnie wydał wyrok śmierci na Jezusa. Jednak według prawa żydowskiego tylko Piłat jako namiestnik Judei mógł skazywać na śmierć. Żydzi odesłali więc Jezusa do niego, ale ten nie zobaczył w Nim żadnej winy. A ponieważ dowiedział się, że Jezus pochodził z Galilei, w jego głowie zrodziła się myśl przeniesienia odpowiedzialności na Heroda, który był władcą tej prowincji. Liczył, że jeśli odeśle Chrystusa do niego, to ten skaże Go na śmierć. Herod jednak okazał się sprytny i uniknął podjęcia wyroku, używając jedynie okazji spotkania z Jezusem by zakpić z Niego. Wreszcie Piłat, bojąc się ludu, skazał Chrystusa na ubiczowanie. Ale Żydów to nie zadowoliło; domagali się wyroku śmierci. Piłat zatem umył ręce i wydał wyrok śmierci na Chrystusa.

Mimo iż to Żydzi uparcie domagali się śmierci Chrystusa, Piłat też jest winien „Krwi tego Sprawiedliwego”. To on zgodnie z prawem rzymskim wydał wyrok na Chrystusa, a presja tłumu nie usprawiedliwia jego działania. Sam przyznał: Żadnej winy w Nim nie znajduję (J 18,38), a mimo to wydał Go na śmierć w celu zadowolenia tłumu. Na koniec jeszcze umył ręce na znak niewinności. Był to jednak tylko pusty gest, bo jego serce już zostało splamione.

Przed śmiercią Jezus musiał jeszcze sam wnieść ciężki krzyż na górę Kalwarię. Żydzi jednak – jak mówi św. Jan Chryzostom – sami krzyża nie dotykali, bo uważali krzyż za coś nieczystego i nie chcieli splamić się przed szabatem. Niesienie krzyża przez Jezusa było już zapowiedziane w Starym Testamencie, kiedy to Izaak idąc pod górę niósł drewno, na stosie którego miał być złożony w ofierze. I tak jak baranek został zabity za Izaaka, tak teraz niewinny Baranek odda życie na odkupienie całej ludzkości.

Ukrzyżowanie Chrystusa odbyło się w południe. Umieszczono Go między dwoma łotrami, aby się wypełniło Pismo: Między złoczyńców został zaliczony (Iz 53,12). Wisząc na krzyżu, nawrócił jeszcze jednego z nich. Św. Augustyn mówi, że Chrystus znalazł się między dwoma złoczyńcami jako Sędzia. Jednemu z nich – temu po prawej stronie – darował winę na widok jego skruchy.

Na krzyżu Chrystusa żołnierze umieścili tabliczkę z powodem winy: „Jezus Nazarejczyk, Król Żydowski”, bowiem według Piłata jedyną Jego winą było to, że uważał się za króla.

Zbawiciel konał na krzyżu przez 3 godziny, by o godzinie 15-tej umrzeć. Ewangeliści cytują 7 zdań wypowiedzianych przez Niego na krzyżu:

– Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią (Łk 23,34)

– Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju (Łk 23,43)

– Niewiasto, oto syn Twój. (…) Oto Matka twoja (J 16,26-27)

– Boże mój, Boże mój, czemuś Mnie opuścił? (Mt 27,46)

– Pragnę (J 19,27)

– Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego (Łk 23,46)

– Wykonało się! (J 19,30)

Po śmierci złożono Jego Ciało o grobu bardzo szybko, by zdążyć przed rozpoczynającym się za kilka godzin szabatem.

źródło: Św. Jan Chryzostom, Homilie na Ewangelię według św. Jana

Św. Augustyn, Homilie na Ewangelię według św. Jana

PCh24.pl

+++

Wielki Piątek zostawia nas nagle samych na środku drogi… Zapada cisza

Te godziny, które dzieliły świat od śmierci do zmartwychwstania musiały być czasem niepojętego napięcia…

fot. Agnieszka Bugała/Tygodnik Niedziela

***

Święte Triduum to dni wielkiej Obecności i… Nieobecności Jezusa. Tajemnica Wielkiego Czwartku – z ustanowieniem Eucharystii i kapłaństwa – wciąga nas w przepastną ciszę Ciemnicy. Wielki Piątek, po straszliwej Męce Pana, zostawia nas nagle samych na środku drogi. Zapada cisza, która gęstnieje. Mrok, w którym nie ma Światła. Wielka Sobota – serce nabrzmiewa od strachu, oczekiwanie zadaje ból fizyczny. Wróci? Przyjdzie? Czy dobrze to wszystko zrozumieliśmy? Święte Triduum – dni, których nie można przegapić. Dni, które trzeba nasączyć modlitwą i trwaniem przy Jezusie.

Wielki Piątek z bł. Aleksandriną Marią da Costą:

Musiało być bardzo cicho. Woń olejków mieszała się z wonią Ciała. Przenikały je, a Ono karmiło je zapowiedzią zmartwychwstania. I było pusto. Te godziny, które dzieliły świat od śmierci do zmartwychwstania musiały być czasem niepojętego napięcia. Ziemia, z ludźmi małej wiary, nawet w połowie nie zdawała sobie sprawy z tajemnicy oczekiwania, w której zastygło niebo. Przeszedł. Pokonał. Zwyciężył. Przepłynął wieczność w tę i z powrotem na kruchym kawałku krzyżowego drewna. Sam. I wrócił, aby żaden człowiek, nigdy więcej, nie wyruszał w tę podróż bez Przewodnika…

Bł. Aleksandrina była jedną z największych mistyczek XX w. Jej duchowa historia zaczyna się w wieku 14 lat, gdy chcąc uchronić się przed gwałtem skacze przez okno z wysokości czterech metrów. Następstwem upadku jest postępujący paraliż. Przez 30 lat nie może o własnych siłach wstać z łóżka. Opuszcza je tylko na czas mistycznych ekstaz, aby przez cztery lata, co piątek, czyli 182 razy, pomimo paraliżu, w niewytłumaczalny sposób wstać z łóżka i przez 3,5 godziny odprawiać Drogę Krzyżową. „Będziesz kochać, cierpieć i wynagradzać” – taki program życia wyznaczył jej sam Jezus.

Aleksandrina przez całe życie powtarzała, że Jezus, pozostając między ludźmi w Eucharystii, stał się „więźniem tabernakulum”. „Dotrzymuj Mi towarzystwa w Najświętszym Sakramencie. Pozostaję w tabernakulum w dzień i w nocy, czekając, by obdarzyć miłością i łaską wszystkich tych, którzy Mnie odwiedzą. Ale nie ma ich wielu. Jestem tak opuszczony, samotny i obrażany… Wybrałem ciebie, byś dotrzymywała Mi towarzystwa w tym małym azylu”. Siostra bł. Aleksandriny, jej duchowa sekretarka, pisała o jednej z przeżytych przez Błogosławioną Dróg Krzyżowych: „Agonia w Ogrójcu trwała bardzo długo i była straszna… Słychać było jęki z głębi serca i od czasu do czasu szlochanie. Ale biczowanie i cierniem ukoronowanie to dopiero! Biczowana była na kolanach, z rękami jakby związanymi. Podłożyłam jej pod kolana poduszkę, ale usunęła się z niej, nie chciała. Jej kolana są w opłakanym stanie… Uderzeń biczami było co najmniej 5311. Ileż to trwało! Tyle razy mdlała! Uderzeń w głowę trzciną w koronę cierniową było 2391. Kiedy cierniem ukoronowanie dobiegło końca, był to istny trup…”.

 Agnieszka Bugała/Tygodnik Niedziela

 +++

Odpusty Wielkiego Postu, Triduum Paschalnego i Wielkiej Nocy

Graziako/Tygodnik Niedziela

***

Warunki konieczne do uzyskania odpustu zupełnego są następujące:

* wzbudzenie intencji zyskania odpustu

* wykonanie dzieła obdarzonego odpustem

* sakramentalna spowiedź (stan łaski uświęcającej)

* przyjęcie Komunii świętej Eucharystycznej

* modlitwa w intencjach papieskich (Ojcze nasz… i Zdrowaś Maryjo… lub inna dowolna wybrana przez wiernego)

* wykluczenie wszelkiego przywiązania do jakiegokolwiek grzechu, nawet powszedniego

DROGA KRZYŻOWA

Odpustu zupełnego udziela się wiernemu, który pobożnie odprawi nabożeństwo Drogi Krzyżowej albo zjednoczy się pobożnie z nabożeństwem Drogi Krzyżowej sprawowanym przez Ojca Świętego i bezpośrednio przekazywanym za pomocą radia, telewizji lub Internetu. Co do uzyskania tego odpustu określa się następujące warunki:

* Nabożeństwo należy odprawić przed stacjami Drogi Krzyżowej prawnie erygowanymi zgodnie z przepisami liturgicznymi Kościoła. Do erygowania zaś Drogi krzyżowej wymaga się 14 krzyży, przy których zwykle zamieszcza się, z pożytkiem duchowym dla wiernych, tyleż wizerunków przedstawiających stacje jerozolimskie.

* Według powszechnego zwyczaju, Droga krzyżowa składa się z 14 pobożnych czytań, do których dodaje się wezwania modlitewne. Jednak dla odprawienia Drogi krzyżowej wymaga się tylko pobożnego rozważania Męki i śmierci Pana Jezusa. Nie jest konieczne rozważanie poszczególnych tajemnic każdej stacji.

* Wymaga się przechodzenia od jednej stacji do drugiej. Jeżeli jednak tę pobożną praktykę odbywa się publicznie i wszyscy nie mogą się przemieszczać od stacji do stacji bez niedogodności, wystarczy, gdy do poszczególnych stacji przechodzi prowadzący, a inni uczestnicy pozostają na swoich miejscach.

* Wierni, którzy mają prawnie uzasadnioną przeszkodę w odprawianiu Drogi Krzyżowej mogą uzyskać odpust zupełny, jeśli przynajmniej przez kwadrans będą pobożnie czytać i rozważać mękę i śmierć Pana naszego, Jezusa Chrystusa.

* Inne praktyki, polegające na rozważaniu męki i śmierci Pana Jezusa w 14 stacjach, zatwierdzone przez kompetentną władzę kościelną, mogą być przyrównane do Drogi krzyżowej, także co do zyskania odpustów.

GORZKIE ŻALE

Za udział w tym nabożeństwie można uzyskać odpust zupełny raz w tygodniu (zazwyczaj Gorzkie żale są śpiewane we wszystkie niedziele Wielkiego Postu).

REKOLEKCJE

Odpustu zupełnego udziela się wiernemu, który przynajmniej przez pełne trzy dni będzie uczestniczyć w rekolekcjach.

WIELKI CZWARTEK

Odpustu zupełnego udziela się wiernemu, który adoruje Najświętszy Sakrament w Wielki Czwartek podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu po Mszy Wieczerzy Pańskiej, połączonej z pobożnym odmówieniem hymnu: Przed tak wielkim Sakramentem wraz z modlitwą (hymn ten jest zawsze odmawiany lub śpiewany wspólnie przez wiernych w kościołach parafialnych, uczestniczących w liturgii Wielkiego Czwartku, a modlitwę odmawia kapłan).

KAŻDY PIĄTEK WIELKIEGO POSTU I WIELKI PIĄTEK

* Odpustu zupełnego udziela się wiernemu, który przyjmie Komunię Świętą w jakikolwiek piątek Wielkiego Postu, także w Wielki Piątek, połączoną z odmówieniem przed wizerunkiem Pana Jezusa Ukrzyżowanego modlitwy: Oto ja, o dobry i najsłodszy Jezu.

* Odpustu zupełnego udziela się wiernemu, który pobożnie będzie uczestniczyć w adoracji Krzyża w czasie uroczystej celebracji Pamiątki Męki i Śmierci Pana w Wielki Piątek.

WIELKA SOBOTA

Odpustu zupełnego udziela się wiernemu, który w czasie liturgii Wigilii Paschalnej, czyli w Wielką Sobotę wieczorem, odnowi przyrzeczenia chrzcielne.

WIELKANOC

Odpustu zupełnego udziela się wiernemu, który pobożnie przyjmuje błogosławieństwo udzielone przez papieża Urbi et orbi (Miastu i światu); również wtedy, gdy ze słusznej przyczyny nie uczestniczył fizycznie w liturgicznych obrzędach tylko pobożnie śledził same obrzędy w bezpośredniej transmisji przez media.

Zgromadzenie Sióstr Wspomożycielek Dusz Czyśćcowych: wspomozycielki.pl; apdc.wspomozycielki.pl

+++

Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień

Msza święta z ceremonią poświęcenia palm o godz. 14.00

fot. cactusvstudio/Freepik

***

Niedziela Palmowa. „Powinna nas przebudzić, otrząsnąć i zszokować”

Niedziela potężnych skrajności i niewiarygodnego rozdarcia: od euforii po nienawiść, od uwielbienia po odrzucenie, od tłumu po samotność

Każda Niedziela Palmowa, a dokładniej Niedziela Męki Pańskiej niesie ze sobą wiele tajemnic. Osobiście za każdym razem przeżywam ją inaczej. Każdy rok daje nam mnóstwo możliwości, by przeżyć ten czas na różny sposób, a tym samym, by zobaczyć te wydarzenia od innej strony.

Zatrzymaj się

Kościół w tym dniu wyjątkowo proponuje nam dwa opisy ewangeliczne. Pierwszy fragment Ewangelii czytany jest na początku liturgii, gdy ma się rozpocząć procesja z palmami – słuchamy wtedy opisu uroczystego wjazdu do Jerozolimy. Lud pełen radości i entuzjazmu wita wjeżdżającego na osiołku Jezusa. Po wysłuchaniu tych słów jesteśmy zaproszeni, by również wziąć udział w procesji na wzór tamtej opisanej przez Ewangelistę – Jezusa reprezentuje tu celebrans.

Z radością, która wypełnia nasze serca i euforią, że Jezus jest pośród nas, Kościół nagle, bez większych wstępów i wprowadzeń zaprasza nas w klimat Męki Pańskiej. Wielka radość nagle zostaje zamieniona w powagę i smutek, z wrzawy wchodzimy w zasłuchanie i zapatrzenie się na Jezusa – nie ma już palemek i osiołka, a jest krzyż. Radosny krzyk „hosanna” zamieniony jest w nienawistny ryk „na śmierć z Nim, ukrzyżuj Go!”

Od triumfalnego wyjazdu po ból Golgoty

Ta niedziela mieści się w tych dwóch wielkich ramach: od uroczystego, triumfalnego wjazdu po przeszywającą od bólu pustkę na Golgocie i samotność przy grobie. To niedziela krzyku dochodzącego do Nieba, by obwieścić triumfalny wjazd i krzyku w tajemnicy Krzyża i ogromnego bólu. To jest niedziela potężnych skrajności i niewiarygodnego rozdarcia. Od euforii po nienawiść, od uwielbienia po odrzucenie, od tłumu po samotność. To jest czas, który powinien nas przebudzić, otrząsnąć i zszokować. Tu nie ma miejsca na rutynę, na kopiowanie wyuczonych już doświadczeń czy cukierkowato-jarmarcznych procesji czy może spacerów z kolorowymi palmami. Tu trzeba otworzyć szeroko swoje serce i zobaczyć potężne pęknięcie jakie uczynił w nim nasz grzech. Tu nie wystarczy pomachać palmą nawet największą, bo zrobioną na konkurs ogłoszony w parafii, ale trzeba się zatrzymać i zawołać z całego serca, z popękanych głębin bezradności – hosanna, czyli zbaw mnie Panie, zbaw mnie Jezu, potrzebuję Ciebie!

Trzeba otworzyć szeroko swoje serce i zobaczyć potężne pęknięcie jakie uczynił w nim nasz grzech. Trzeba się zatrzymać i zawołać z całego serca, z popękanych głębin bezradności – hosanna, czyli zbaw mnie Panie, zbaw mnie Jezu, potrzebuję Ciebie!

To także nasza historia

Codzienna liturgia Kościoła, ale chyba najbardziej liturgia Wielkiego Tygodnia, pokazuje nam ludziom wierzącym, że to, czego Jezus doświadczył przez całe życie na ziemi, a szczególnie w ostatnim tygodniu, gdy przebywał w Jerozolimie jest wpisane w ludzką codzienność. Jego życie, Jego droga, Jego historia jest moją, twoją, naszą drogą, życiem i historią lub lepiej ująć to tak, że nasza droga jest naznaczona Jego drogą – On już tędy przeszedł i nasza historia dzięki Jezusowi jest historią zbawienia, historią świętą. Doświadczenie liturgii Niedzieli Męki Pańskiej, a potem codziennej liturgii Wielkiego Tygodnia jest doświadczeniem opisującym rozdzierane codziennie ludzie serce.

Ten czas w Kościele, który nazywamy Wielkim Tygodniem ma nam na nowo i z wielką siłą przypomnieć, że nie jesteśmy sami. O tym tak dobitnie słyszymy już w liturgii Słowa w piątym tygodniu Wielkiego Postu, gdy Jezus w Ewangelii Janowej kilkakrotnie przypomina, że nie jest sam – w Jezusie nie jesteśmy sami. Dobry, troskliwy Ojciec czuwa nad nami. Każdy dzień Wielkiego Postu nas do tego momentu przypominał, a kulminacją doświadczenia bliskości, troski i opieki nad nami będzie Triduum Paschalne z rozświetlającą ciemności swoim blaskiem Wigilia Paschalna. Wszystko, czyli nie tylko 40 dni postu, ale całe nasze życie zmierza i zwrócone jest w kierunku jednej liturgii i z niej wszystko się rodzi, tu wszystko się zaczyna. Liturgia Wigilii Paschalnej zwraca nasze serca na wieczną liturgię, liturgię Paschalnego Baranka w Królestwie Bożym do którego zdążamy i na którą zaprasza nas sam Jezus.

Tylko świadomość, a może nawet bardziej doświadczenie tego w swoim życiu sprawia, że nie tylko jestem gotów przejść przez Wielki Post, ale przede wszystkim jestem gotów i nie boję się tego, co przynosi mi życie. Gdy widzę, że Jezus krok w krok przeszedł już wcześniej to, co teraz ja przechodzę to nie boję się w to wejść, nie chcę się cofać, nie chcę uciekać, ale wytyczoną drogą przez Jezusa otwieram się na potęgę zwycięstwa Boga. To też pomaga mi przejść przez moje upadki i niedoskonałości. Nawet, gdy coś mi się nie uda to pozwolę podnieść się Temu, którego moc udoskonala się w mojej słabości.

Rozpoczyna się coś ważnego

Zanim zapadnie cisza Triduum Paschalnego, nim zanurzymy się w Jego rany i ucałujemy znak naszego odkupienia dokonuje się w nas rozdarcie. Nim dokona się Pascha Chrystusa i nasza pascha musi dokonać się śmierć – Jego i nasza. To musi się dokonać i wydarzyć, by rzeczywiście przeżyć i doświadczyć namacalnie radości Wielkiej Nocy i pustego Grobu.

Teraz jest czas, by swoje rany, ból, cierpienie, chorobę, samotność, opuszczenie czy zdradę złożyć z Jezusem. Teraz jest czas, by oddać Mu rozdarte i pęknięte serce. Jego serce też pękło z miłości do mnie.

Za chwilę rozpocznie się Wielki Tydzień. Rozpoczyna się coś bardzo ważnego w liturgii Kościoła i w naszym życiu. Na drodze w centrum stoi Krzyż, a tuż za nim czeka na nas zwycięstwo. Jeżeli chcesz zwyciężyć, nie uciekaj od cierpienia. Im bardziej boli, tym bliżej zwycięstwa jesteś. Ten, kto ucieka od Krzyża – przegrywa. Ten, kto dzieli swoje życie z Ukrzyżowanym –zwycięża. Teraz jest czas, by swoje rany, ból, cierpienie, chorobę, samotność, opuszczenie czy zdradę złożyć z Jezusem. Teraz jest czas, by oddać Mu rozdarte i pęknięte serce. Jego serce też pękło z miłości do mnie. Z Jego pękniętego serca, rozdartego przez włócznię narodził się Kościół, narodziło się nowe życie. Teraz jest czas, by wejść w to nowe życie. Teraz jest czas, by doświadczyć paschy, przejścia ze śmierci do życia. Teraz jest czas zbawienia.

o. Marek Krzyżkowski CSSR/Stacja7pl.

+++

Abp Adrian Galbas SAC:

„Wielki Tydzień poświęćmy na wewnętrzne porządki”

“Jeśli mamy do wyboru: brudno w naszym mieszkaniu i brudno w naszej duszy – proszę zostawić mieszkanie i poświęcić czas na posprzątanie swego wnętrza” – mówił metropolita warszawski abp Adrian Galbas w Niedzielę Palmową.

***

Abp Galbas: „przeżywanie Męki Pańskiej uczy nas wdzięczności”

Metropolita warszawski przypomniał, że w Niedzielę Palmową opis Męki Pańskiej zastępuje tradycyjną homilię, ale skierował kilka słów do parafian. Odniósł się m.in. do postaci Barabasza – przestępcy uwięzionego za bunt i zabójstwo, który powinien był iść na śmierć, ale został z okazji święta Paschy ułaskawiony przez Piłata. Zamiast niego został ukrzyżowany Jezus.

Barabasz, Bar Sabas, czyli syn ojca, to jestem ja. Każdy z nas jest synem jakiegoś ojca. Jezus za mnie poszedł na śmierć. Za mnie oddał życie. To ja powinienem nie żyć z powodu zła, które popełniam, z powodu mojego grzechu. Ale Jezus go wziął na siebie. Kiedy stajemy przed krzyżem, pierwszym uczuciem jest wdzięczność. „Jezu, Ty to zrobiłeś za mnie, Barabasza”. Przeżywanie Męki Pańskiej uczy nas wdzięczności – mówił arcybiskup.

Dalej zachęcił wiernych, aby tak przeżyli rozpoczynający się Niedzielą Palmową Wielki Tydzień, by rzeczywiście w ich życiu był on wielki. On jest wielki nie przez liczbę dni, bo tych jest tyle samo, ale przez akcenty, które w tym tygodniu możemy położyć. I oby to był tydzień, który poświęcimy szczególnie na porządki wewnętrzne – podkreślił.

Wyjaśnił, że „zwykle przed świętami jest ta panika: to jeszcze nie zrobione, tamto jeszcze nie posprzątane”. Jeśli mamy do wyboru: brudno w naszym mieszkaniu i brudno w naszej duszy – proszę zostawić mieszkanie i poświęcić czas na posprzątanie swego wnętrza: przez sakrament pokuty i pojednania, przez udział w niepowtarzalnej liturgii Triduum Paschalnego, być może też przez inne rzeczy, w których widzę, że coś jest nie tak i potrzebuję regeneracji, odbudowania, uporządkowania – mówił abp Galbas.

Wtedy to będzie Wielki Tydzień. Tyle samo dni i godzin, co w każdy inny tydzień. Ale wtedy może być Wielki” – dodał, życząc, aby Wielki Tydzień wprowadził w Wielką Noc. – Oby taki był ten czas – nie byle jaki, nie jako taki, nie przeciętny, ale Wielki. Wielkich przeżyć w Wielkim Tygodniu i w Wielką Noc z całego serca wam życzę – zakończył metropolita warszawski.

ze strony:Stacja7pl.

---

+++

Wielki Czwartek

Dzień ustanowienia dwóch sakramentów: Eucharystii i Kapłaństwa

Msza święta Wieczerzy Pańskiej

o godz. 20.15

–po Liturgii jest możliwość spowiedzi św.

+++

***

„Panie Jezu, daj nam wejść razem z Tobą do Wieczernika, gdzie czeka na nas Największy z Cudów”.

Panie Jezu, nadchodzi godzina, gdy zostaniesz wydany w ręce ludzi. Przygotowani przez Twoje nauczanie i odnowieni przez czterdziestodniowy post chcemy kontemplować głębię wielkiego misterium, jakie dzisiaj się rozpoczyna…

Z dziękczynieniem chcemy celebrować tajemnicę Najświętszej Ofiary i jednocześnie uwielbiać Cię jako Najwyższego i Wiecznego Kapłana.

Przepełnieni wdzięcznością za tak wielki dar składamy na ołtarzu nasze życie, wszystkie problemy i troski, całą naszą słabość i grzeszność. Przemień je, Jezu, i uczyń ofiarą miłą Tobie. W wieczornym mroku patrzymy na nasze zdrady, które wydały Cię na śmierć.

Nie jesteśmy godni, aby przebywać z Tobą, ale Ty mimo wszystko przygarniasz nas do siebie i przebaczasz wszystkie nasze nieprawości. Patrzymy na Ciebie w ciemnicy i współodczuwamy Twoje osamotnienie i smutek. Chcemy być razem z Tobą w oczekiwaniu na wydarzenie, które przyniesie nam usprawiedliwienie i pokój.

ks. Mateusz Szerszeń CSMA/Aleteia.pl 

+++

Modlitwa w intencji kapłanów:

Panie Jezu, Ty wybrałeś Twoich kapłanów spośród nas i wysłałeś ich, ab głosili Twoje Słowo i działali w Twoje Imię. Za tak wielki dar dla Twego Kościoła przyjmij nasze uwielbienie i dziękczynienie. 

Prosimy Cię, abyś napełnił ich ogniem Twojej miłości, aby ich kapłaństwo ujawniało Twoją obecność w Kościele. Ponieważ są naczyniami z gliny, modlimy się, aby Twoja moc przenikała ich słabości. Nie pozwól, by w swych utrapieniach zostali zmiażdżeni. Spraw, by w wątpliwościach nigdy nie poddawali się rozpaczy, nie ulegali pokusom, by w prześladowaniach nie czuli się opuszczeni.

Natchnij ich w modlitwie, aby codziennie żyli tajemnicą Twojej śmierci i zmartwychwstania. W chwilach słabości poślij im Twojego Ducha. Pomóż im wychwalać Twojego Ojca Niebieskiego i modlić się za biednych grzeszników. Mocą Ducha Świętego włóż Twoje słowo na ich usta i wlej swoją miłość w ich serca, aby nieśli Dobrą Nowinę ubogim, a przygnębionym i zrozpaczonym – uzdrowienie.

Niech dar Maryi, Twojej Matki, dla Twojego ucznia, którego umiłowałeś, będzie darem dla każdego kapłana. Spraw, aby Ta, która uformowała Ciebie na swój ludzki wizerunek, uformowała ich na Twoje boskie podobieństwo, mocą Twojego Ducha, na chwałę Boga Ojca. Amen.

+++

W ten wyjątkowy wieczór Wielkiego Czwartku przypomnijmy sobie słowa św. o. Pio o Najświętszej Ofierze Mszy świętej:

“W tych tak smutnych czasach śmierci wiary, triumfującej bezbożności, najbezpieczniejszym środkiem uchronienia się przed chorobą zakaźną, która nas otacza, jest wzmacnianie się pokarmem eucharystycznym. Rzeczą oczywistą jest, że nie może się nim wzmocnić ten, kto miesiącami nie karmi się ciałem nieskalanego Baranka Bożego”.

***

“Każda Msza święta, w której dobrze i pobożnie się uczestniczy, jest przyczyną cudownych działań w naszej duszy, obfitych łask duchowych i materialnych, których my sami nawet nie znamy. Dla osiągnięcia takiego celu nie marnuj bezowocnie twego skarbu, ale go wykorzystaj. Wyjdź z domu i uczestnicz we Mszy Świętej. Świat mógłby istnieć nawet bez słońca, ale nie może istnieć bez Mszy świętej”.

***

“Póki nie jesteśmy pewni, że nasze sumienie jest obciążone ciężką winą nie należy zaprzestawać przyjmowania Komunii świętej”. 

***

“Przed Jezusem obecnym w Najświętszym Sakramencie wzbudzaj święte uczucia, rozmawiaj z Nim, módl się i trwaj w Objęciach Umiłowanego”. 

***

“Jak mogę nosić w mym małym sercu Nieskończonego? Jak mogę zamykać Boga w małej celi mej duszy? Moja dusza napełnia się w bólu i miłości. Napełnia mnie trwoga, że nie zdołam zatrzymać Go w wąskiej przestrzeni mego serca”. 

+++

Stara i piękna modlitwa na Wielki Czwartek

fot. Depositphotos.com / sidneydealmeida.com

***

Trzy dni przed Wielkanocą to wyjątkowy czas dla ludzi wierzących. Wielki Czwartek ma swoją wyjątkową atmosferę, za którą podążają nasze myśli i emocje. Ta piękna, stara modlitwa pomoże ci dziś skupić się na tym, co jest najważniejsze.

Opublikowana w modlitewniku z 1887 roku, ta wielkoczwartkowa modlitwa podpowie ci, o co dziś prosić i za co dziękować Bogu. Odmówiona rano, wprowadzi cię w atmosferę Ostatniej Wieczerzy i pomoże lepiej przeżywać wieczorną liturgię i cud Eucharystii.

Stara modlitwa osobista na Wielki Czwartek

Mój Boże! Jakże wielka jest miłość Twoja dla ludzi, jaką nas ukochałeś do śmierci! Tak wiele wycierpiałeś przez nas i dla nas na ziemi, a jednak, kiedy nadeszła godzina odejścia do chwały Ojca Twojego, chciałeś między nami pozostać i pod tajemniczą chleba postacią dałeś nam Ciało i Krew Swą Przenajświętszą, aby nam była na ukojenie tęsknoty i ugaszenie pragnienia.

O Jezu mój najdroższy! Upadam z wdzięcznością na kolana przed Tobą i dobroć Twą uwielbiając, błagam Cię, racz sprawić, aby serce moje godnym się stało przyjęcia tego anielskiego chleba! Bądź mi pomocą w zasłużeniu na szczęście uczestniczenia w tej świętej wieczerzy do jakiej zawezwałeś Twych uczniów i naucz mnie naśladować tę miłość i pokorę, jakiej tak wielki przykład nam dałeś.

O Jezu pochylony u stóp Apostołów, strzeż duszę moją od wszelkiej wyniosłości pychy; stłum we mnie chęć każdą do szukania dla siebie pomiędzy ludźmi pierwszeństwa. Niechaj pamięć upokorzenia Twojego zatrze w mym sercu fałszywe pojęcie o mojej nad innymi wyższości i niech mnie zachęci do niesienia posług nie tylko rodzicom, którym miłość i uszanowanie należy się ode mnie, ale każdemu, kto zażąda mojej usługi. Nie dopuść tego, mój Jezu, żebym się kiedy miał(a) od biednych usuwać i lekceważyć tych, którym Ty w osobach Swych uczniów nogi dziś umywałeś; ale owszem, niech staję przed ludźmi z tak cichym i pokornym sercem, aby się nikt do niego nie wahał zapukać i każdy biegł do nie z ufnością, a ja sam (a), abym się żadnego uniżenia nie lękał(a), gdy w Imię Twoje zażąda go kto ode mnie.

O Panie! Pamiętaj o mnie, jak o Swych uczniach myślałeś, gdyś im przy tej wieczerzy dawał nauki, jak żyć mają pomiędzy ludźmi na świecie po Twoim od nich odejściu. Wlej także i w moje serce odwagę w trudnych okolicznościach życia i w zwyciężaniu wszystkich złych popędów i wad, jakie odzywają się we mnie, daj mi cierpliwość do zniesienia z pogodą i pokojem wszystkiego, co na mnie lub na ukochanych moich dopuścisz; wzmacniaj we mnie ufność bez granic w Twoją ojcowską opiekę; daj mi pożądać i pragnąć w całym życiu Ciała i Krwi Twojej Przenajświętszej i nie odmawiaj mi tego chleba żywota w ostatniej mojej godzinie, ażebym nim posilony(a) cieszył(a) się spełnieniem obietnic Twoich, mój Jezu. Amen.

+++

Jak można uzyskać odpust zupełny

w Wielki Czwartek?

Czym jest odpust zupełny? To darowanie kar za odpuszczone już w sakramencie pokuty grzechy. Oznacza to, że usunięte zostają konsekwencje popełnionego przez nas zła. Kościół daje wiele okazji, by uzyskać taki odpust. Jeden z nich jest związany z Wielkim Czwartkiem.

Odpust zupełny na Wielki Czwartek jest związany z pobożnym zaśpiewaniem lub odmówieniem pieśni “Sław języku tajemnice”, bardziej znanym pod tytułem pochodzącym od kolejnej zwrotki: “Przed tak Wielkim Sakramentem”. Napisał ją św. Tomasz z Akwinu, a w polskich kościołach najczęściej jest śpiewana podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu. W Wielki Czwartek jej odmówienie lub odśpiewanie jest jednym  z warunków uzyskania odpustu zupełnego.

Za kogo można ofiarować odpust zupełny w Wielki Czwartek?

Odpust – zupełny i cząstkowy – zawsze można ofiarować za siebie lub za osobę zmarłą. Nie możemy go za to ofiarować za osobę żyjącą inną niż my sami. Gdy ofiarujemy go za osobę zmarłą i spełnimy warunki do uzyskania odpustu zupełnego, ta osoba, jeśli wciąż przebywa w czyśćcu, zostaje przeniesiona do nieba. 

Warunki uzyskania odpustu zupełnego w Wielki Czwartek

Aby uzyskać odpust zupełny, poza wymienioną pieśnią należy w Wielki Czwartek być przede wszystkim w stanie łaski uświęcającej (lub, jeśli w niej nie jesteśmy, skorzystać z sakramentu spowiedzi) i przystąpić do Komunii św., a także wyrzec się przywiązania do jakiegokolwiek grzechu i pomodlić się w intencjach ważnych dla papieża (może to być np. modlitwa “Ojcze nasz…” lub “Pod Twoją obronę…”. ). Jeśli nie jesteśmy w obecnym stanie zrezygnować z przywiązania do grzechu, odpust nie “przepada” – uzyskujemy wtedy tzw. odpust cząstkowy.

Deon.pl

+++

Wielki Piątek

Liturgia Męki Pańskiej

o godz. 20.00

– po Liturgii jest możliwość spowiedzi św.

– w ten dzień obowiązuje post i abstynencja

–dziś rozpoczyna się pierwszy dzień Nowenny do Bożego Miłosierdzia, który jest jednym z największych darów naszych czasów.

+++

Wielka Sobota

Wigilia Paschalna w Wielką Noc

o godz. 22.30

***

–święcenie pokarmów na wielkanocne śniadanie: o godz.12.00 i 15.00

–w tym czasie jest możliwość spowiedzi św.

+++

7 krótkich zadań duchowych na Wielki Tydzień

Kiki Garcia/cathopic.com

***

Oto 7 zadań, które z pewnością pomogą mądrze zaplanować i ze zrozumieniem przejść przez najbliższe dni.

Podczas Niedzieli Palmowej w 2020 roku biskupi pozostawili nam w swoich homiliach wskazówki do dobrego przeżycia czasu Wielkiego Tygodnia.

---

Uciszyć serce

Pasja Jezusa Chrystusa jest najwymowniejszą lekcją pokory i miłości Boga do człowieka. Ona zmusza nas do milczenia i do ciszy. Tylko w całkowitym milczeniu i ciszy możemy usłyszeć słabnący głos Jezusa, bicie z miłości do nas Jego serca, Jego zanikający oddech, w którym tchnie na nas Ducha i przekazuje nam życie. Głos Jezusa Boga jest milczący. Dlatego człowiek musi dążyć do tego, by stać się ciszą, milczeniem. Kiedy hałas naszych ust i naszego działania ustaje, wówczas w głębi naszego serca zaczyna mówić Bóg.

abp Tadeusz Wojda SAC

---

Trzymać się blisko Słowa

Nie dzieje się nic takiego, o czym słowo wcześniej nie powiedziało. Tylko Go słuchaj. Ono cię przeprowadzi przez tę sytuację tak, że będziesz musiał się zaangażować. Nie uciekniesz i się nie odwrócisz. Nic zewnętrznego cię do tego nie namówi, ale słowo, które cię w środku opanuje, przeprowadzi cię. Słowo pokrzepiające. Historia świata rozwija się po myśli Boga. Tylko etapy też muszą być po Bożemu i nasze zaangażowanie też musi być po Bożemu.

abp Grzegorz Ryś

---

Odpowiedzieć na ważne pytania

Ludzkie serca drżą, przepełnione lękiem, poczuciem osamotnienia, szukające sensu w nieznanym dotąd doświadczeniu”. „Pozwólmy, by na nowo rozbrzmiało w nich pytania „Kim jest dla mnie Chrystus?”, „Kim ja jestem dla Niego?”. Ten czas, czas próby, stanowi wyjątkową okazję, by szczerze odpowiedzieć na te pytania i na nowo odkryć, że jedynym sensem naszego życia jest Ukrzyżowana Miłość. To Ona daje nadzieję i umocnienie.

bp Damian Muskus OFM

---

Odnaleźć siebie na drodze krzyżowej

Moi drodzy, przychodzi czas, abyśmy sobie odpowiedzieli do kogo jesteśmy podobni z drogi krzyżowej Jezusa, gdy dzisiaj stykamy się z cierpieniem ludzi, w których w jakiś sposób jest obecny i cierpi sam Jezus. Prośmy dziś Pana Boga, aby pomógł nam wypędzić z nas miłość własną, przesadną pogoń za sprawami tego świata i napełnił nas swoim, Bożym wyciszeniem i pokorą serca, wdzięcznością wobec Jezusa za Jego mękę i śmierć za każdego z nas.

bp Ignacy Dec

---

Podjąć krzyż z Chrystusem

Razem z Chrystusem podejmijmy ten ciężki krzyż walki z epidemią. Krzyż zgody na wprowadzone ograniczenia; krzyż zamkniętych świątyń, niemożności spowiedzi i Komunii wielkanocnej; krzyż obawy przed zarażeniem siebie i innych; krzyż śmierci i niezwykle skromnych pożegnań. Obyśmy zdali egzamin z wierności Chrystusowi i z nadzieją dźwigali nałożony na nasze barki krzyż.

bp Józef Guzdek

---

Otworzyć się na bliskich

W naszych domach, w naszych mieszkaniach spróbujmy się wyciszyć. Spróbujmy wyciszyć także środki komunikacji. Chciejmy jeszcze bardziej otwierać się na siebie i na Pana Boga. Pojednajmy się z Bogiem i z naszymi bliźnimi. Powiedzmy sobie nawzajem „przepraszam”.

abp Wiktor Skworc

---

Poczuć się Kościołem. Poczuć się Jerozolimą

W tych czasach na nowy sposób można doświadczyć, że Kościołem jest nasz dom. Można doświadczyć na jakiś nowy sposób, być może wcześniej nam nieznany, że to my jesteśmy Jerozolimą, do której wjeżdża Chrystus na paschę; że to my jesteśmy wieczernikiem, i drogą krzyżową, i Golgotą, i grobem. Że to w nas ma się dokonać pascha Jezusa.

bp Michał Janocha

+++

Depositphotos

***

Wielki Tydzień to najświętszy czas roku. A jednak życie nie zawsze się do niego dopasowuje. Co wtedy?

Wielki Tydzień – od Niedzieli Palmowej po Niedzielę Zmartwychwstania – to czas, w którym Kościół zaprasza nas, byśmy przeszli razem z Chrystusem drogę Jego męki, śmierci i zmartwychwstania. W idealnym świecie odwołalibyśmy wszystkie inne plany. Ale prawdziwe życie rzadko wygląda idealnie.

Kiedy Wielki Tydzień zderza się z rzeczywistością

Zdarzyło mi się, że właśnie w Wielki Piątek odbywała się uroczystość ukończenia studiów bliskiej osoby. W innym roku – ślub krewnych, który zaplanowano na Wielką Sobotę. Jak wtedy uszanować świętość Triduum, będąc jednocześnie obecnym dla rodziny?

Ostatnio przypomniałam sobie te sytuacje, gdy znajoma opowiedziała, że szkolne przedstawienie jej dziecka zaplanowano na Wielki Piątek. Dzieci ćwiczyły od miesięcy. Co robić?

Jeśli sam stoisz przed podobnym dylematem – nie jesteś sam. Wiem, jak trudno połączyć miłość do rodziny i wierność wierze. To bywa wymagające, ale jest możliwe. Oto, jak radziliśmy sobie z tym jako rodzina – może pomoże i tobie.

Rób tyle, ile możesz

Warto przypomnieć, że choć Wielki Tydzień to czas bardzo bogaty liturgicznie, tylko Niedziela Palmowa i Wielkanoc są dniami ścisłego uczestnictwa we mszy świętej. Pozostałe liturgie – choć piękne i głęboko symboliczne – nie są obowiązkowe. Bóg zna nasze intencje i ograniczenia. Ważne, by robić tyle, ile możemy.

W roku, gdy w Wielką Sobotę byliśmy na ślubie, udało mi się uczestniczyć w nabożeństwie Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek, a potem w niedzielnej Mszy Zmartwychwstania Pańskiego. Sama Wielka Sobota to dzień ciszy i oczekiwania, bez obowiązkowych celebracji – dlatego mogłam bez większych wyrzutów sumienia wziąć udział w ślubie.

Z kolei w roku ukończenia studiów przez krewną, uroczystości wypełniły niemal cały dzień – a miałam jeszcze pod opieką malucha. Znalazłam jednak chwilę ciszy w hotelowym pokoju, gdy dziecko spało, i sama odmówiłam Drogę Krzyżową. A w kwestii postu – uczyniłam z uroczystej kolacji jedyny posiłek dnia.

W przypadku szkolnych występów dzieci warto pomyśleć o modlitwie wcześniej – na przykład wspólna Droga Krzyżowa rano w Wielki Piątek albo symboliczne obmycie nóg w Wielki Czwartek jako rodzinna tradycja. Takie momenty mogą wiele nauczyć dzieci – nie tylko o liturgii, ale też o tym, jak wiara przenika życie.

W tamtym roku, mimo że jechaliśmy na ślub, zabraliśmy nasze małe dzieci na nabożeństwo w Wielki Piątek i Mszę Świętą w Niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego. Byli zaskoczeni, że znaleźliśmy na to czas – i właśnie dlatego te chwile zapamiętali.

Wielki Tydzień w sercu

Czasem po prostu nie da się zmienić planów. Ale nawet wtedy można zabrać ze sobą ducha Wielkiego Tygodnia. Krótka modlitwa przed posiłkiem, chwila milczenia, wewnętrzne skupienie – to wszystko pomaga utrzymać duchowy kierunek.

Dziś z pomocą przychodzi technologia – wiele parafii transmituje nabożeństwa online. Osiem lat temu, gdy odbywała się wspomniana uroczystość ukończenia studiów, transmisji nie było. Dziś bez trudu znajdziemy Drogę Krzyżową czy liturgię Wielkiego Piątku w internecie.

Warto też sprawdzić godziny nabożeństw w różnych kościołach – niekiedy poranne zobowiązania da się pogodzić z wieczorną liturgią w innej parafii. Czasem to wymaga kreatywności – ale Bóg zna nasze serca.

Nawet jeśli zewnętrzne okoliczności nie są sprzyjające, możemy iść przez Wielki Tydzień z Jezusem. On zna nasze intencje. Widzi starania. Liczy się to, że pragniemy być blisko Niego, nawet jeśli nie wszystko idzie zgodnie z planem.

Zatem jeśli w tym roku twoje Triduum wygląda inaczej – podejdź do niego z modlitwą, elastycznością i łaską. Zaufaj, że Bóg znajdzie drogę do twojego serca, nawet jeśli życie nie do końca pasuje do liturgicznego kalendarza.

Theresa Civantos Barber -/Aleteia.pl

+++

Zakryty krzyż, milczące dzwony, pusty ołtarz…

O zwyczajach ostatnich dni Wielkiego Postu

Krzyże w kościołach są zasłonięte od piątej Niedzieli Wielkiego Postu.
fot. Szymon Zmarlicki/Gość Niedzielny 

***

Zakryty krzyż, milczące dzwony, pusty ołtarz… O co chodzi w zwyczajach ostatnich dni Wielkiego Postu? To, co dzieje się w kościołach w dniach poprzedzających Wielkanoc, jest wyjątkowe – jak wyjątkowe są te nadchodzące święta.

Dwa tygodnie przed Wielkanocą, czyli od piątej niedzieli Wielkiego Postu, uwagę w kościołach zwracają zasłonięte krzyże. Skąd taka praktyka, skoro to właśnie męka krzyżowa Chrystusa stanowi centrum Wielkiego Postu?

Cofnijmy się do IV wieku. Biskup Cezarei Euzebiusz, teolog i historyk, opisując życie Konstantyna Wielkiego, wspomniał, że w głównej sali pałacu cesarskiego w Konstantynopolu widniał na suficie „symbol męki naszego Zbawiciela”. Zauważył, że znak ten był wykonany ze szlachetnych kamieni oprawionych w złoto. To jedno z najwcześniejszych świadectw na temat używanego przez chrześcijan znaku krzyża. Wcześniej wyznawcy Chrystusa posługiwali się innymi symbolami, lecz nie krzyżem, który był znakiem hańby.

Od VI wieku zaczęto łączyć krzyż z postacią Zbawiciela, lecz jako triumfatora, ubranego w szaty władcy albo kapłana, czasem w koronie królewskiej na głowie. Pełne zdobień i drogich kamieni wizerunki nie pasowały do klimatu pasyjnego, stąd, żeby ułatwić wiernym skupienie się podczas rozważania męki i ukrzyżowania Chrystusa, zaczęto je zasłaniać.

W XI wieku zaczęto zakrywać całe ołtarze „suknem postnym”, co symbolizowało pokutę, jaką człowiek powinien podjąć, aby potem znów móc oglądać Bożą chwałę. Dotyczyło to całego Wielkiego Postu. W niektórych kościołach podczas czytania fragmentu pasji o zasłonie przybytku, która „rozdarła się na dwoje z góry na dół” (Mk 15,38), pojawiła się w Wielki Piątek praktyka rozrywania tej zasłony.

Od XVIII wieku zasłanianie ołtarza praktykowano tylko w okresie pasyjnym, który zaczynał się w piątą niedzielę Wielkiego Postu. W starej rzymskiej tradycji w tę właśnie niedzielę czytano fragment z Ewangelii Jana, w którym Żydzi oburzeni „bluźnierstwem” Jezusa chcieli Go ukamienować. Ostatnie słowa brzmią: „Jezus jednak ukrył się i wyszedł ze świątyni” (J 8,59), co dobrze współgrało wówczas z praktyką „ukrywania wizerunków Zbawiciela”.

Zwyczaj zasłaniania krzyży i obrazów pochodzi z XIII wieku. Różnie tłumaczono sens tego znaku, na przykład podkreślając wyniszczenie Chrystusa albo wyjaśniając, że dzięki temu obraz Ukrzyżowanego mocniej zapadnie w serca.

W ramach posoborowej reformy kalendarza liturgicznego Kościół pozostawił decyzję o kontynuowaniu zwyczaju episkopatom krajowym. Konferencja Episkopatu Polski na 116. posiedzeniu plenarnym postanowiła pozostać przy zasłanianiu krzyży. Mamy więc dwa tygodnie „postu” od widoku krzyża. Dzięki temu wizerunek Ukrzyżowanego, odsłaniany w obrzędzie adoracji krzyża podczas wielkopiątkowych ceremonii, przemawia mocniej, a tym samym lepiej przygotowuje na radość Zmartwychwstania.

W wielkoczwartkowy wieczór usuwa się wodę święconą z kropielnic.

fot. Henryk Przondziono/Gość Niedzielny

***

Wielka cisza

Podobną rolę spełniają także inne zwyczaje kościelne poprzedzające Wielkanoc. Należy do nich tzw. zawiązanie dzwonów. Od wielkoczwartkowego wieczoru aż do ceremonii Wielkiej Soboty kościelne dzwony milczą. Milczą też organy i inne instrumenty. Cisza, która zapada wtedy w całym Kościele, przypomina o cierpieniu Jezusa w Ogrójcu, o męce i śmierci, a wreszcie o złożeniu Zbawiciela w grobie.

W tradycji polskiej milczenie dotyczyło także sfery prywatnej. Od wielkoczwartkowego wieczoru nie używano żadnych instrumentów, czasem nawet wieszano skrzypce pod sufitem, żeby przypadkiem potrącone struny nie wydały z siebie dźwięku. Niestosowny był głośny śmiech, nie wolno było śpiewać – nie robi się przecież takich rzeczy przy cierpiącym i umierającym.

Ponieważ nie można było dzwonami zwoływać ludzi do kościoła, używano do tego celu drewnianych kołatek. W samych świątyniach zastąpiły one na ten czas dzwonki. Używa się ich także dziś w czasie ceremonii.

Po wielkoczwartkowej Mszy Wieczerzy Pańskiej gasną lampki przy tabernakulum, a Najświętszy Sakrament przenosi się do tzw. ciemnicy, symbolizującej czas Chrystusowej modlitwy w Ogrójcu i więzienie, do którego wtrącono pojmanego Jezusa. Tu przechowuje się Ciało Pańskie aż do piątkowej Liturgii Męki Pańskiej. Od XIII wieku w ciemnicy składano konsekrowaną Hostię jedynie dla kapłana – bo tylko on przyjmował Komunię w Wielki Piątek. Wierni tego dnia nie spożywali Chleba Eucharystycznego. Zmieniła to dopiero reforma Triduum Paschalnego w 1955 roku, która przywróciła Komunię również dla wiernych.

Adoracja Krzyża stanowi centralną część ceremonii Wielkiego Piątku.

fot. Henryk Przondziono/Gość Niedzielny

***
Ołtarz obnażony

„W Wielki Piątek słuchano najdłuższego kazania pasyjnego, zasypiając na posadzce kościelnej, tak że kaznodzieja drastycznych nieraz używał środków, aby śpiących i ich ciekawość rozbudzić” – czytamy w „Encyklopedii staropolskiej” Aleksandra Brücknera. Autor nie podaje, o jakie środki chodziło. Na pewno jednak nie było zasadą katowanie wiernych długimi kazaniami, choć oczywiście dzień śmierci Jezusa zawsze był czasem surowej pokuty i skupienia się na tajemnicy męki i śmierci Zbawiciela.

W Wielki Piątek w całym Kościele nie odprawia się Mszy Świętej. Centrum liturgii wielkopiątkowej zajmuje adoracja krzyża. Po skończonych ceremoniach przy grobie Pańskim wystawia się Najświętszy Sakrament w monstrancji okrytej przejrzystym białym welonem, który symbolizuje całun spowijający martwe ciało Jezusa.

Nie wszyscy zauważają – bo łatwo to przeoczyć – że od wielkoczwartkowego wieczoru ołtarz w kościele pozostaje obnażony. Nie ma na nim nic: krzyża, świec ani nawet obrusa. Tak będzie – z wyjątkiem liturgii Komunii św. w Wielki Piątek – aż do Wigilii Paschalnej w sobotnią noc. „Liturgia Wielkiego Piątku zaczyna się przy ołtarzu obnażonym, tak jak Jezus został odarty z szat podczas swej męki” – pisze bp Stefan Cichy, przypominając, że obnażenie ołtarza następuje również po liturgii Wielkiego Piątku. Liturgista zwraca uwagę, że dziś robi się to w milczeniu, lecz kiedyś czynności tej towarzyszyła recytacja Psalmu 22. Zawiera on proroczą zapowiedź męki Chrystusa. Od IX wieku w tradycji rzymskiej obnażano ołtarz przy słowach: „Moje szaty dzielą między siebie i los rzucają o moją suknię” (Ps 22,9).

Źródło zmarło

Katolicy wchodzący do kościoła w czasie Triduum zauważają (albo nie), że w kropielnicach nie ma wody święconej. To nie wynik zaniedbania – z kościołów celowo usuwa się wodę święconą na znak, że Źródło wody żywej, którym jest Jezus, umarło. Chrystus jest dawcą łaski, a jej znakiem jest woda święcona – tymczasem Zbawiciel leży w grobie. Dlatego w kościele od czwartku nie ma ani wody święconej, ani chrzcielnej. Pojawi się dopiero w sobotnią noc, gdy kapłan pobłogosławi ją podczas Wigilii Paschalnej. To symbol odnowienia wszystkiego przez mękę i zmartwychwstanie Syna Bożego.

W tradycji polskiej katolicy w Wielką Sobotę zwracają dużą uwagę na zaopatrzenie się w poświęcone pokarmy, tzw. święconkę. Zwyczaj błogosławienia potraw sięga starożytności. Pierwotnie błogosławiono pokarmy na stół wielkanocny podczas Eucharystii w Noc Paschalną, szczególnie baranka paschalnego. Po uroczystej liturgii odbywała się agapa, w czasie której dzielono pieczeń na kawałki i rozdawano obecnym. Od IX wieku zaczęto święcić pokarmy przed Wielkanocą, czasem już nawet w Wielki Piątek. „Święcone” spożywano podczas uroczystego śniadania wielkanocnego albo podczas obiadu w ten sam dzień.

Dzisiejsze teksty błogosławienia pokarmów nie wspominają o baranku – odnoszą się do stanu faktycznego, czyli w ogólności do pokarmów mięsnych, jaj czy chleba. Mięsa baranka na ogół nie ma w koszykach wielkanocnych. Do dawnej tradycji symbolicznie nawiązują figurki w kształcie baranka, zrobione np. z ciasta czy czekolady, czasem z chorągiewką z krzyżykiem, która symbolizuje zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią.

Obecnie podkreśla się, że to, co na stole, uświęcają słowo Boże i modlitwa. Stąd błogosławienia pokarmów obok kapłanów, diakonów, lektorów czy akolitów mogą dokonać w domu przed śniadaniem wielkanocnym ojciec, matka albo ktoś inny z rodziny.

Suchy dźwięk kołatek podkreśla trwające do Wigilii Paschalnej milczenie.
fot. Henryk Przondziono/Gość Niedzielny

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

+++

Dzień spłacenia długu

Świat nie miał pojęcia, że właśnie następuje kulminacja dziejów i rozstrzygają się wieczne losy całej ludzkości. Nadal nie ma.

***

W tamto piątkowe popołudnie, gdy umierał Jezus Chrystus, nie działo się nic szczególnego. Imperator Tyberiusz bawił się z kochankami na Capri, a w Judei jego namiestnik, Poncjusz Piłat, zażywał zapewne poobiedniej sjesty. Nad świątynią jak zwykle unosił się dym składanych ofiar, a przybyli na Paschę pielgrzymi chronili się w cieniu portyków.

Owszem, przed południem było głośno w związku ze skazaniem Jezusa z Nazaretu, ale On właśnie konał na krzyżu za murami miasta. Sprawa załatwiona. Święto idzie, baranki są zabijane, jednoroczne, bez skazy – wszystko tak, jak kazał Mojżesz. To na pamiątkę wyjścia z Egiptu. Wtedy krew baranka, którą Izraelici pomazali odrzwia, ocaliła ich pierworodnych przed śmiercią. A dziś czemu to wspominamy? I dlaczego akurat baranek, czemu bez skazy? Nie wiadomo.

Tu jest Baranek

Jezus, prawdziwy Baranek bez skazy, właśnie konał na krzyżu. Przebył już prawie całą drogę, kielich męki opróżniony już niemal do dna. Zły triumfuje, ale tym bardziej nie daje Jezusowi spokoju. Jeszcze raz z Niego szydzi, jeszcze raz próbuje udręczyć pokusą prostego rozwiązania problemu. „Jeśli jesteś Synem Bożym, zejdź z krzyża!” – wrzeszczą prześmiewcy.

Ciekawe – ta sama fraza co trzy lata wcześniej na pustyni, wtedy wysyczana bezpośrednio z diabelskiej gardzieli: „Jeśli jesteś Synem Bożym, powiedz, żeby te kamienie stały się chlebem”, „Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się w dół”. „Jeśli jesteś…” Jak to diabeł potrafi mówić ludzkimi ustami. Na takie kwestionowanie prawdziwych uprawnień i możliwości wielu się łapie. „Jeśli jesteś dyrektorem, nie daj sobą pomiatać” – mówi kusiciel jednemu. „Jeśli jesteś lekarzem, niech cię nie mylą z pielęgniarzem” – słyszy drugi. A oni tylko chcą sprostować, oni chcą zadbać o prawdę, chcą pokazać, że naprawdę mają taką władzę i mogą to czy tamto. Wchodzą ze Złym w dialog, a ten wygrywa na ich próżności takie melodie, jakie są mu potrzebne do psucia relacji między ludźmi.

Niech się więc i Syn Człowieczy na krzyżu uniesie honorem, niech zareaguje, niech na żądanie ciemności udowodni, co umie. A nuż odezwie się w Nim pycha i na ostatek zniweczy wszystko, co do tej pory zrobił. Może się użali nad sobą, może da posłuch przymilnemu: „Już się dość nacierpiałeś”.

Wielu upada przed metą, gdy zmęczenie jest największe, a zamglony wzrok i zmącona myśl nie pozwalają dostrzec, że to jeszcze tylko parę kroków. Diabeł wie o tym i walczy do ostatka, dopóki tli się w człowieku życie. Ze szczególną zajadłością atakuje właśnie wtedy, gdy dzieło dobiega kresu. To pokusa tych, którzy bliskim finałem mają zwieńczyć lata wysiłku, i tych, którzy dobrze wykonując swoje zadania, ulegają zniechęceniu i chcą zdezerterować.

„Kto wytrwa do końca, ten będzie zbawiony” – zapowiadał Jezus, przygotowując uczniów na przeciwności i prześladowania. Teraz sam toczy tę walkę – do końca. Mógłby zejść z krzyża, On jeden ma tę władzę, ale co by to dobrego dało? Chwilową ulgę w cierpieniu, w żadnej mierze nieporównywalną z huraganem chwały, jaki czeka na Zwycięzcę. Gapie rozdziawiliby gęby, żołnierz zwróciłby wygraną w kości suknię, oprawcy uciekliby z krzykiem. Pewnie w Sanhedrynie zapanowałaby panika, może Piłat by się pokajał… i co? Ciekawostka taka. „Niewytłumaczalne zjawisko” – mówi się o takich rzeczach i przechodzi nad nimi do porządku.

Jezus nie ulega oszustwu dumy. Pozostaje na krzyżu i wypełnia wolę Ojca dosłownie do ostatniej kropli krwi. Wypowiada słowa najcenniejsze, bo wyrwane ze zmasakrowanej piersi, wyrzucane pojedynczo z każdym oddechem, który tak trudno zaczerpnąć, gdy korpus, wiszący na rozpiętych rękach, coraz mocniej ciąży ku dołowi. Siedem zdań, składających się na bezcenny testament dla chrześcijan wszystkich wieków.

Gdyby wiedzieli…

„Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią” – modli się Jezus. Czy Ojciec nie wysłuchałby takiej modlitwy? W tym nasza nadzieja, bo przyjdzie taki dzień, w którym z przeraźliwą jasnością zobaczymy, cośmy, nieszczęśni ślepcy, czynili. I poznamy, że to do nas stosują się słowa Izajasza: „My wszyscy byliśmy skalani, a wszystkie nasze dobre czyny jak skrwawiona szmata. My wszyscy opadliśmy zwiędli jak liście, a nasze winy poniosły nas jak wicher” (Iz 64,5).

W świetle pełnej prawdy, gdy nadzy aż do kości nie będziemy mogli osłonić się żadnym „ale”, ujrzymy, jak skażone było nawet to, cośmy mieli za cnotę. Jak wiele egoizmu kryło się w naszych szczytnych inicjatywach i głoszonych hasłach. A co dopiero w tym, co robiliśmy, czując, że to podłość, a teraz widzimy tego żałosne konsekwencje.

Co nas osłoni, jeśli nie miłosierdzie Boże, którego Zbawiciel przyzywa dla nas z krzyża? To miłosierdzie, które wyrywa się do człowieka, gdy tylko okaże szczerą skruchę, gdy sam przed sobą przestanie się usprawiedliwiać i jak łotr uzna swoją winę: „My przecież – sprawiedliwie, odbieramy bowiem słuszną karę za nasze uczynki”. I zwróci się z tym do Jezusa: „Wspomnij na mnie”. Wtedy dokona się cud łaski Bożej. Padnie drugie z siedmiu bezcennych zdań z krzyża: „Zaprawdę, powiadam ci, jeszcze dziś będziesz ze mną w raju”. Pełne wybaczenie, obietnica nieba, a więc jedyna znana kanonizacja przeprowadzona za życia. I to kto jej dostępuje! Drań, bandyta, który zdobył się na jedną rzecz prostą, a tak straszliwie trudną: na szczerość o sobie. Rzut na taśmę, ostatnia szansa wykorzystana. Przełamana pokusa umierających: pogrążyć się na koniec w swojej nędzy, zwątpić w miłosierdzie Boże, poddać się rozpaczy.

„Duszo w ciemnościach pogrążona, nie rozpaczaj, nie wszystko jeszcze stracone, wejdź w rozmowę z Bogiem swoim, który jest Miłością i Miłosierdziem samym” – wzywa Jezus w przejmującym dialogu z duszą w rozpaczy, zapisanym przez św. Faustynę w „Dzienniczku”. To szczególnie dla umierających Jezus wyposażył Kościół w sakramenty niosące pomoc w tych decydujących chwilach, gdy ludzie już pomóc nie mogą. Zdarza się, że zebrani przy łóżku umierającego widzą zmianę nawet w jego zachowaniu, gdy przyjmuje sakrament. – Gdy ksiądz dotknął olejem czoła taty, jego szybki oddech nagle się uspokoił. Głęboko westchnął, jakby doświadczył wielkiej ulgi. Zmarł spokojnie – mówiła na pogrzebie wzruszona córka. Nic dziwnego, że Zły tak zniechęca bliskich przed wezwaniem księdza do chorego. „Jeszcze nie czas”, „po co go przerażać” – słychać często. Niektórzy za sukces uważają utrzymanie umierającego w nieświadomości o swoim stanie aż do chwili, gdy wyda ostatnie tchnienie.

To twoja Matka

Jezus, nawet konając w mękach, myśli o innych. Padają kolejne słowa najcenniejszego z testamentów: „Niewiasto, oto syn Twój”. To do Maryi. I do Jana: „Oto Matka twoja”. Nie można zlekceważyć woli Jezusa, wyrażonej w takiej chwili i w takich okolicznościach. A wolą Jego jest, żeby Maryja była naszą matką i żebyśmy wzięli Ją do siebie. To nie było tylko rozporządzenie w sprawie dalszego ziemskiego bytu Maryi. Jeśli takie słowa padają z krzyża, to znaczy, że mają olbrzymie znaczenie dla rodzącego się Kościoła. Maryja jest Niewiastą zapowiedzianą już wtedy, gdy upadł pierwszy człowiek. To Jej potomstwo zdepcze głowę starodawnego węża. To między Nią a wężem zapanuje nieprzyjaźń.

Synowska miłość i cześć okazywana Maryi przez wyznawców Jezusa nie jest „opcją do wyboru”. Zbawiciel sobie tego życzy. Do każdego z nas są skierowane te słowa: „Oto Matka twoja”. To jest ważne dla naszego uświęcenia, bo „Maryja wyprzedza nas wszystkich na drodze do świętości” – jak mówi Katechizm Kościoła Katolickiego, przypominając, że „wymiar maryjny Kościoła wyprzedza jego wymiar Piotrowy”.

Zapłacono

Rozlega się rozdzierające „Eli, Eli, lema sabachthani!”. Tę przejmującą skargę – „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił” – zapisał przed wiekami psalmista. Więc i to doświadczenie nie zostało zaoszczędzone Synowi Człowieczemu. Musiał przeżyć nawet poczucie opuszczenia przez Ojca. To poczucie, które bywa też udziałem świętych, jest mylące, bo Bóg nigdy nie jest bliżej człowieka niż wtedy, gdy ten, jak przestraszone dziecko w mroku nocy, bezradnie rozgląda się za Nim. Doprawdy, Zbawiciel został doświadczony wszystkim, co człowieka dotyka, z wyjątkiem grzechu.

Jezus mówi: „Pragnę”. Wciąż mówi. To się nie skończyło. Komu to słowo wybrzmi w duszy, ten nie może spać spokojnie, wiedząc, że tak wiele serc czeka na Ewangelię. Jezusowe pragnienie gna po świecie misjonarzy, każe wyciągać ze śmietników ludzi „przegranych”, zmusza do reakcji na cudzą krzywdę i niesprawiedliwość.

Nadchodzi koniec. Jezus woła donośnie: „Ojcze, w Twoje ręce powierzam ducha mojego”. Błogosławione słowa. Szczęśliwy, kto oddaje ducha Temu, do kogo on należy. Bo różne rzeczy ludzie mówią. Oby modlitwa była ostatnim dźwiękiem, który z naszych ust usłyszy ten świat.

I wreszcie: „Wykonało się!”. Inaczej: „zapłacono” – bo takie też jest znaczenie greckiego słowa, w jakim zostało zapisane w Ewangelii według św. Jana. Dług, którego nikt z ludzi nie mógłby spłacić, został uregulowany za nas.

Usunięcie przegrody

„A oto zasłona przybytku rozdarła się na dwoje z góry na dół; ziemia zadrżała i skały zaczęły pękać” – pisze ewangelista Mateusz. Rozdarcie zasłony przybytku nie było błahym zdarzeniem. Piszą o tym trzej ewangeliści. Dla nich było jasne, co to znaczy: koniec starego Prawa, zaczyna się nowa epoka. Zbawiciel usunął przegrodę oddzielającą grzesznych, śmiertelnych ludzi od świętego Boga. Przepaść między nami a Bogiem została zasypana. Nagle się wyjaśniło, o czym to mówił Izajasz, gdy prorokował o uczcie „z najpożywniejszego mięsa, z najwyborniejszych win”, którą „dla wszystkich ludów” przygotuje Pan Zastępów. „Zedrze On na tej górze zasłonę, zapuszczoną na twarz wszystkich ludów, i całun, który okrywał wszystkie narody; raz na zawsze zniszczy śmierć” – pisze w uniesieniu (Iz 25,6-8).

I właśnie to się stało – nie ma już zasłony, zdarty został całun. I to dla wszystkich narodów! Każdy ma przystęp do Boga, dla każdego niebo zostało otwarte. •

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

+++

Kto ma ufność w Miłosierdzie Boże, ten nie zginie

fot. via Pixabay.com

***

– Ufność w Miłosierdzie Boże jest uznaniem wszechmocy, dobroci i litości Stwórcy. Przez takie uznanie składamy Bogu hołd najwyższy, który otwiera bramy nieba i sprowadza na duszę liczne łaski Boże. Dlatego Psalmista powiada: “łaska ogarnia ufających Panu”(Ps 32,10). Kto zaś ufa nie Bogu, lecz sobie, swemu rozumowi, bogactwom, stosunkom, ten stawia tamę Miłosierdziu Bożemu.(…) Ufność daje męstwo i siłę do wytrwania w najtrudniejszych okolicznościach życia. Dlatego św. Jan Chryzostom nazywa ufność hełmem, który zasłania duszę przed pociskami nieprzyjaciół. Dowodem tego jest Dawid, który bez broni wystąpił przeciwko uzbrojonemu Goliatowi i w imię Boga Najwyższego zwyciężył – pisze bł. ks. Michał Sopoćko.

POTRZEBA UFNOŚCI

Istnieje legenda, że wszystkie cnoty, na czele ze sprawiedliwością, postanowiły opuścić ziemię, splamioną tylu występkami, a odejść do ojczyzny swojej, skąd przyszły – do nieba. Zebrały się wszystkie razem i ruszyły do bram niebieskich. Bramy jednak były zamknięte i odźwierny nie chciał ich do przybytku szczerości wpuścić, zapytując, dlaczego tak szybko z ziemi wracają. “Nie można już dłużej na ziemi wytrzymać – odrzekły – każda cnota jest tam poniewierana i prześladowana, a grzechy jak powódź świat zalewają”. “Wejdźcie – odrzekł odźwierny – tylko ty, ufność, wracaj na ziemię, by biedny człowiek nie popadł w rozpacz wśród tylu pokus i cierpień”. Na te słowa ufność wróciła, a z nią powróciły potem i wszystkie inne cnoty.

W tej starej legendzie zawiera się głęboka myśl, że kto ma ufność w Miłosierdzie Boże, ten nie zginie, choćby wpadł w największe grzechy, albowiem z ufnością mogą wrócić do niego i inne cnoty. Dlatego ufność przyrównują do gołębicy Noego, która, wypuszczona z arki w czasie potopu, przyniosła mu gałązkę zieloną na znak, że wody opadły. Tak ufność zwiastuje, że Bóg jest miłosiernym Ojcem. Przyrównują ją również do latarni morskiej, która wskazuje rozbitkowi, że brzeg jest blisko, i że może do niego przy wysiłku dopłynąć. Tak ufność przyświeca ziemskiemu wędrowcowi w jego nieraz trudnej drodze życia, a błogie jej światło pociesza go, ożywia i wskazuje drogę do celu. (…) Ufność – jako spodziewanie się pomocy obiecanej – jest koniecznym warunkiem cnoty teologicznej nadziei, którą można przyrównać do kotwicy. Jak bowiem kotwica utrzymuje okręt na morzu i chroni go w czasie burzy od rozbicia się o skały ukryte, tak nadzieja w żegludze życia ludzkiego – niby kotwica o dwóch zębach – podtrzymuje w nas pragnienie [aby] posiąść w całej pełni dobro najwyższe – Boga i Jego dary, i ufa, czyli się spodziewa obiecanej w tym celu i wysłużonej przez Jezusa Chrystusa pomocy, czyli łaski potrzebnej.

A jak konieczną jest ta łaska do zbawienia, tak konieczną rzeczą jest spodziewanie się jej, albo ufność, że Najmiłosierniejszy Zbawiciel tej łaski nie poskąpi, a udzieli jej hojnie. Przedmiotem nadziei jest sam Bóg, a przedmiotem ufności jest obietnica Boga, że udzieli nam potrzebnej pomocy. Najmiłosierniejszy Zbawiciel wielokrotnie obiecał nam swoją pomoc, gdy np. powiedział: “Przyjdźcie do mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię”(Mt 11,28). (…) To jest niedwuznaczna obietnica, uczyniona przez Tego, który nigdy nikogo nie zawiódł. Bóg w raju obiecał prarodzicom Mesjasza i zesłał Go wreszcie jako Syna swojego a Pana naszego Jezusa Chrystusa. Ten zaś Jezus z jednej strony powiada, że “beze Mnie nic nie możecie uczynić”(J 15,5), czyli żąda uznania naszej słabości, niemocy i nieudolności w sprawie naszego zbawienia. Z drugiej zaś strony zapewnia: “Wszystko, o co prosicie w modlitwie, stanie się wam, tylko wierzcie, że otrzymacie”(Mk 11,24), – wierzcie to znaczy ufajcie, jak wynika z kontekstu. Do tej ufności nawołuje Apostoł: “Przybliżmy się więc z ufnością do tronu łaski, abyśmy doznali miłosierdzia i znaleźli łaskę pomocy w stosownej chwili”(Hbr 4,16).

Czyli, że ufność jest koniecznym warunkiem Miłosierdzia Bożego. (…) Ufność przebija niebiosa i wraca stamtąd z błogosławieństwem, podczas gdy brak ufności powoduje oziębłość i przekształca się w zarozumiałość, a nawet ściąga karę.(…) Zdarzyć się może, że człowiek wśród burz tego życia straci wszystko, co stanowiło jego piękno i wartość: wiarę swą nadwyręży, porwie liny miłości, zbruka swe sumienie różnymi ciężkimi grzechami, ale jeżeli ma jeszcze kotwicę nadziei, której koniecznym warunkiem jest ufność, zaczepi się o dno Miłosierdzia Bożego i uniknie zupełnej zguby. (…) Ufność w Miłosierdzie Boże jest składową częścią żalu za grzechy, dlatego tylko ufający może się spodziewać odpuszczenia grzechów swoich w sakramencie pokuty. Toteż przygotowując się do spowiedzi (…)wzbudzajmy często akt ufności i patrząc na obraz Najmiłosierniejszego Zbawiciela, który Go nam przedstawia w momencie ustanowienia sakramentu pokuty, powtarzajmy często ten akt strzelisty, którego nauczył nas Zbawiciel: “Jezu, ufam Tobie!”.

SKUTKI UFNOŚCI

“A ja zaufałem Twemu miłosierdziu; niech się cieszy me serce z Twojej pomocy, chcę śpiewać Panu, który obdarzył mnie dobrem”(Ps 13,6)

Ufność w Miłosierdzie Boże jest uznaniem wszechmocy, dobroci i litości Stwórcy. Przez takie uznanie składamy Bogu hołd najwyższy, który otwiera bramy nieba i sprowadza na duszę liczne łaski Boże. Dlatego Psalmista powiada: “łaska ogarnia ufających Panu”(Ps 32,10). Kto zaś ufa nie Bogu, lecz sobie, swemu rozumowi, bogactwom, stosunkom, ten stawia tamę Miłosierdziu Bożemu.(…) Ufność daje męstwo i siłę do wytrwania w najtrudniejszych okolicznościach życia. Dlatego św. Jan Chryzostom nazywa ufność hełmem, który zasłania duszę przed pociskami nieprzyjaciół. Dowodem tego jest Dawid, który bez broni wystąpił przeciwko uzbrojonemu Goliatowi i w imię Boga Najwyższego zwyciężył.

Ufność w Miłosierdzie Boże chroni nas przed atakami piekła. Wszystkie pokusy najłatwiej zwyciężamy przez krótki akt strzelisty, skierowany do Najmiłosierniejszego Chrystusa: “Jezu, ufam Tobie!”(…). Ufność usuwa smutek i przygnębienie, a wlewa do duszy nadprzyrodzoną pociechę i radość. (…) Radość jest jedną z największych potrzeb życia. Czym światło dla rośliny, powietrze dla zwierząt, a woda dla ryby, tym jest radość dla człowieka. (…) Otóż ufność w Miłosierdzie Boże jest źródłem takiej radości, albowiem podnosi duszę znękaną, a krzyż życia czyni lżejszym i milszym. Dlatego św. Paweł raduje się wśród trudów apostolskich: “Raduję się w cierpieniach za was”(Kol 1,24). (…) Ufność czyni cuda, bo ma na usługi wszechmoc Boga i nieskończone Jego Miłosierdzie. (…) Mojżesz z ufnością uderza laską o skałę, a ze skały wytryska potok. Piotr i Jan z ufnością mówią do spotkanego kaleki: wstań i chodź, a ten natychmiast odzyskuje władzę w nogach (por. Dz 3,7). Gdy więc mamy do spełnienia coś wielkiego i trudnego, zwracajmy się z ufnością do Miłosierdzia Bożego, jak owa niewiasta chora, która się dotknęła szat Jezusa i poczuła się zdrową.

Ufność w Miłosierdzie Serca Jezusowego daje pokój wewnętrzny, jak to mówi Psalmista: “Gdy się położę zasypiam spokojnie, bo tylko Ty, Panie, pozwalasz mi mieszkać bezpiecznie”(Ps 4,9). Jak dziecię spokojnie zasypia na ręku matki, nie obawiając się niczego, tak dusza ufająca Miłosierdziu Bożemu pozostaje zawsze zrównoważona, niczego się nie obawia, przed niczym się nie trwoży, bo wie, iż prędzej matka zapomni o dziecięciu swoim, niż Bóg o tych, którzy Mu zaufali. Dlatego Chrystus Pan ukazując się Apostołom po Zmartwychwstaniu pozdrawiał ich słowami: “Pokój wam”, albowiem Mu bardzo ufali. Znany obraz Miłosierdzia Bożego przedstawia nam Jezusa w tym właśnie momencie ukazania się Apostołom w Wieczerniku w dniu Zmartwychwstania wieczorem, a kto będzie czcić ten obraz i ufać Zbawicielowi, dozna niezamąconego pokoju. Ufność wreszcie zapewnia świetną nagrodę po śmierci, jak tego dowodzą liczne przykłady Świętych Pańskich.

Oto św. Szczepan ufa Chrystusowi w dysputach z faryzeuszami, a gdy ci zaczęli na niego rzucać kamienie, on woła padając na ziemię: “Widzę niebo otwarte i Syna Człowieczego stojącego po prawicy Boga”(Dz 7,56), – i dla tej ufności nie lęka się pocisków. (…) Przypominajmy często umierającym ufność w Miłosierdzie Boże, co uchroni ich od trwogi i rozpaczy, a sprowadzi na ich łoże śmiertelne Anioła pokoju. Wobec tak błogich skutków ufności, każdy z nas winien ją w sobie często wzbudzać, szczególnie w czasie pokusy, w niepowodzeniach i nieszczęściach, w samotności i opuszczeniu przez ludzi, w cierpieniach i chorobach, a nawet i wówczas, gdy się nam będzie wydawać, że nawet Bóg nas opuścił. Tym bardziej wówczas garnijmy się do Najmiłosierniejszego Serca Zbawiciela, gdy nam odmawia swych pociech i nie wysłuchuje próśb naszych, gdy przygniata nas ciężkim krzyżem doświadczeń, jakich doznawali wszyscy święci. (…)

W JAKI SPOSÓB UTWIERDZIĆ SIĘ W STAŁEJ UFNOŚCI BOGU?

Pan Jezus w najrzewniejszych słowach i obrazach wzywa człowieka, by szedł za Nim drogą dziecięcej ufności i prostoty. “Ja jestem dobrym pasterzem”(J 10,11) – mówi, a ten jeden tytuł winien wzbudzać w sercu każdego chrześcijanina bezgraniczne zaufanie. W stosunku do Ojca Zbawiciel podaje siebie za Baranka, złożonego na całopalenie za grzechy całego świata, a w stosunku do nas jest to Pasterz dobry: On zna i miłuje swe owce, karmi je swą nauka i łaską, a nawet oddaje Ciało i Krew swoją na pokarm. (…) Dlaczego Bóg tak zaleca ufność? Dlatego, że ona jest hołdem złożonym Miłosierdziu Bożemu. Ufność to odpoczynek naszego umysłu, pogrążonego w stałej myśli o obecności Wszechmocnego i Miłosiernego Boga, pojmowanego raczej jako Ojca i Zbawiciela niż jako Pana.

Ufność to zachęta i otucha zawsze dająca się pogodzić ze wszystkimi klęskami i próbami życia. Jakkolwiek głęboka w sercu byłaby boleść, jest jeszcze coś głębszego w nas samych: To Bóg obecny w duszy z całą swą potęgą, dobrocią i miłosierdziem. A ta zachęta w duszy chrześcijańskiej rośnie w miarę, jak się wzmagają cierpienia. Im bardziej dusza czuje się przytłoczoną i niemocną, tym więcej pojmuje, że ma liczyć tylko na pomoc Boga. (…) W jaki sposób utwierdzić się w stałej ufności Bogu? Trzeba przede wszystkim chcieć służyć Bogu, a chcieć szczerze, żyjąc prawdziwie po chrześcijańsku. Dusza nasza ma jedną słabą stronę, a jest nią główna namiętność. Bóg wymaga od nas tej jednej ofiary, a której od dawna Mu odmawiamy, albo przynajmniej złożenie jej odkładamy. Wobec ostatecznych naszych przeznaczeń, musimy w gorącej modlitwie Bogu przyrzec, że chcemy ofiarować Mu wszystko, czego od nas wymaga dla uświęcenia naszego.

Taka stanowcza wola wytworzy w duszy pokój i ufność. Wszelkie wahanie przytłumia ufność, dlatego trzeba raz stanowczo się zdecydować. Po co te płonne wysiłki, by pogodzić wymagania Ewangelii z żądaniami świata? To się nigdy nie uda, bo kto się przywiązuje do świata, ogłasza się przeciwnikiem Jezusa. Cóż zyskamy stawiając opór łasce? Niepokój. Bóg jest naszą ostoją i naszym Wodzem w bojach naszych. On potrafi zawsze obrócić wszystko na dobro: nasze pokusy, przykrości, boleści, choroby, oschłości itp. tak, że nie ma dnia, godziny, chwili, w której nie moglibyśmy mówić z Prorokiem: “Oto Bóg jest zbawieniem moim! Będę miał ufność i nie ulęknę się, bo mocą moją i pieśnią moją jest Pan. On stał się dla mnie zbawieniem!”(Iz 12,2). (…) Ufność to klucz do Miłosierdzia Bożego, to naczynie, jakim czerpiemy ze skarbca litości Bożej.. “Jezu, ufam Tobie!”. (…) Jeszcze są dwie rady, jakie podaje Pismo św. dla utwierdzenia się w ufności – “Miej ufność w Panu i postępuj dobrze”(Ps 37,3), mówi Psalmista, byśmy nie roztrząsali, czy Bóg jest z nas zadowolony, ale raczej przypuszczali, że tak jest. Weźmy to za punkt wyjścia i czyńmy dobrze, pokładając w Bogu całą ufność.

Drugą radę podaje Apostoł: “Radujcie się zawsze w Panu; jeszcze raz powtarzam: radujcie się!(…) Pan jest blisko”(Flp 4,4). Radość ma być tak silna i serdeczna, by nic nie mogło jej nadwyrężyć i zmienić. Niech to uczucie będzie nieodmienne, jak jego pobudka – Bóg. Wszystko niech się zmienia, prócz naszego względem Boga usposobienia.. (…) Bóg nam towarzyszy wszędzie, uśmierza burze, dodaje odwagi, leczy ułomności. Ręka Jego jest zawsze blisko nas, możemy ją chwycić ufną modlitwą. Nie traćmy odwagi, gdy wbrew naszym oczekiwaniom dotkną nas cierpienia, które wyleczą nas z wad ukrytych, jakie może przyniosłyby nam zgubę. Jak garncarz trzyma w piecu glinę, dopóki się nie stanie dobrą, tak Bóg każe nam pozostawać w piecu doświadczeń, dopóki nie wyćwiczymy się w cnocie. (…) Wreszcie ufność ma być połączona z tęsknotą, czyli pragnienie oglądania obietnic Bożych. (…) Tęsknota za Bogiem ma zagrzewać nas do ustawicznej pracy i zupełnego ofiarowania się Jemu. (…) Nie możemy dosyć ufać Bogu, ale nie wolno nam kusić Go, gdyż ufność prawdziwa nie jest ani zarozumiałością, ani bezwładnością.

“Za łaską Boga jestem tym, czym jestem, a dana mi łaska Jego nie okazała się daremna; przeciwnie, pracowałem więcej od nich wszystkich”(1Kor 15,10), mówi św. Paweł, czyli że jest dział dla łaski i dział dla naszej działalności. Nie jesteśmy zdolni do wszystkiego, więc i nie wymagajmy od siebie wszystkiego. Możemy mało, toteż i Bóg od nas nie żąda dużo, ale domaga się, byśmy z Jego łaską współpracowali. Jeżeli chcemy, chciejmy szczerze i czyńmy, co możemy, a modlitwa dopełni czynu, jak łaską dopełni naturę.

błogosławiony ks. Michał Sopoćko

ze strony:Fronda.pl

+++

Po co Bogu cierpienie

Odwieczne pytanie o sens bólu i utrapienia odwiecznie pozostaje bez jednoznacznej odpowiedzi. W Chrystusie jest jednak coś więcej niż teoretyczna odpowiedź.

fot. Henryk Przondziono/ Gość Niedzielny

***

W atmosferze nadchodzących Świąt Paschalnych odżywają pytania o to, co Kościół nazywa tajemnicami naszego zbawienia. Jak pojąć choćby tę niesłychaną rzecz, że dla naszego odkupienia polała się krew Syna Bożego? Czemu nie wystarczyły zwykłe ludzkie błagalne modlitwy? I dlaczego, skoro Jezus Chrystus poniósł śmierć na krzyżu, w dalszym ciągu umieramy?

– Czemu aż śmierć? Trudno na głębokie odpowiadać krótko. Ale zaryzykuję. Bo świat jest taki. W warunkach tego świata miłość Boża naraża się na najwyższe zranienie – mówi ks. prof. Jacek Kempa, dziekan Wydziału Teologicznego UŚ.

– Święty Paweł mówi, że skoro Chrystus „umarł za wszystkich, to wszyscy pomarli” (2 Kor 5,14). To, że Jezus umarł za nas, nie oznacza, że my, chrześcijanie, mielibyśmy być wyłączeni spośród tych, którzy umierają. Jezus nie uwalnia nas od umierania, ale sam to umieranie uprzedza, uświęca i przeprowadza do zmartwychwstania – zauważa. Wskazuje, że trzeba brać pod uwagę całe wydarzenie paschalne – czyli śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa. Gdy pytamy o zbawienie i rolę w nim cierpienia, to nie wolno pozostać przy samym momencie męki i śmierci Pana Jezusa. Dopiero wtedy widzimy pełnię Bożego zwycięstwa nad śmiercią i grzechem, i rodzi się w nas nadzieja, że możemy mieć w tym zwycięstwie udział. – Owszem, wyobrażano sobie, że Boże odkupienie przyniesie nam uwolnienie od wszelkich skutków grzechu i fizycznego zła obecnego w świecie. Ale wiemy, że tak nie jest. Nawet namnożyło się w dziejach mnóstwo strasznych rzeczy. A jednak jest to świat odkupiony. Triumfy zła, które obserwujemy także dzisiaj, są skazane na klęskę. Zło nie ma już perspektywy ostatecznej. Dzieło odkupienia przynosi nam obietnicę decydującego wyzwolenia od zła na końcu czasów – podkreśla dogmatyk.

Po co czyny

Wśród wierzących pojawia się czasem pytanie, na czym polega spłacenie naszego grzesznego długu, skoro i tak, gdy staniemy przed Bogiem, będziemy sądzeni.

– Gdyby przyjąć, że to, co jako ludzie odkupieni robimy tu dobrego czy złego, nie ma już wpływu na nasze losy wieczne, to moglibyśmy wylądować albo w nauce o apokatastazie, czyli o zbawieniu wszystkich, albo w nauce o predestynacji. A zatem: albo Bóg zbawia wszystkich, albo tych, których odwiecznie postanowił zbawić, natomiast o resztę się nie troszczy.

Tymczasem nauka katolicka stara się wpisać w prawdę o zbawczej Bożej miłości naukę o tym, że jesteśmy odpowiedzialni za nasze zbawienie. A to wiąże się z perspektywą sądu – wyjaśnia ks. Jacek Kempa. Zwraca uwagę na znaczenie naszej wolności przed Bogiem. – Nasze czyny są ważne, jednak aby miały one charakter zbawczy, to my sami musimy pozostawać w więzi z Bogiem. Stan ten nazywamy łaską uświęcającą. Mamy więc coś bardzo ważnego do zrobienia dla naszego zbawienia, ale nigdy bez Boga. Stąd bierze się katolicka nauka o potrzebie życia w łasce uświęcającej; to tylko inny wyraz wiary, że życie w przyjaźni z Bogiem jest fundamentem naszego chrześcijańskiego istnienia. Łaska uświęcająca dysponuje nas do zbawienia i to w niej pełnione czyny są „zasługujące na zbawienie” – zauważa.

Cierpienie zastępcze?

Rozpowszechniony jest w świecie katolickim pogląd, że Bóg oczekuje naszego cierpienia jako dopełniającego „braki męki Chrystusa”, np. przyjęcie cierpienia „w zamian” za kogoś.

– Zawsze trzeba pamiętać, że zbawczą wartość ma miłość, a nie samo cierpienie. To reguła podstawowa. Cierpienie jest stanem, w którym może wyrażać się miłość, ale może się w nim wyrażać także wiele innych rzeczy, nawet nienawiść, która jest destrukcyjna. Możemy z miłością znosić trudy, które nas spotykają, więc także trud choroby. Można go duchowo ofiarować w jakiejś intencji. Wiara mówi nam, że wtedy rzeczywiście włączamy się w zbawczą tajemnicę męki i zmartwychwstania Jezusa – stwierdza kapłan. Przestrzega przed popadaniem w stan niewłaściwy, w którym chodzi o cierpienie, a nie o miłość. Zaznacza, że branie na siebie jakichś cierpień, a nawet zadawanie ich sobie w przekonaniu, że cierpienia te coś sprawią zastępczo za innych, to wypaczenie naszej wiary.

– Bóg nie chce cierpienia dla niego samego. Nie powołał nas do cierpienia. Natomiast cierpienie przyjęte może być sposobem okazania miłości. Są różne poziomy tego zjawiska. Takim cierpieniem może być dobrowolna decyzja, gdy np. w imię miłości zamilknę i zniosę niewłaściwe opinie o sobie dla słusznej obrony drugiego. Inny rodzaj to cierpienie nieuniknione, np. w postaci choroby. Wówczas pojawia się pytanie, co mogę z nim zrobić. Otóż mogę je przetworzyć siłą miłości w dobro, które służy innym. Podstawowym sposobem takiej transformacji jest duchowe ofiarowanie własnych cierpień w modlitwie. Mogę dołączyć do niej staranie o to, by nie narzekać i dzięki temu nie obciążać psychicznie najbliższego środowiska – zaznacza duchowny.

Jak w takim razie rozumieć zdarzenia z życia niektórych świątobliwych osób, które – wydawać by się mogło – podjęły „cierpienie zastępcze”? Na przykład w historii życia kandydatki na ołtarze, s. Dulcissimy, jest zdarzenie, podczas którego ta zakonnica, sama już mocno schorowana, ofiarowała swój słaby wzrok za chłopca, który przestał widzieć. Niebawem chłopiec odzyskał wzrok, a ona całkiem go straciła. Z tej i podobnych historii niektórzy wysnuwają wniosek, że Bogu jest do czegoś potrzebne nasze cierpienie. To zaś rodzi obawę przed ufnym powierzeniem się Bogu, „bo On zaraz to wykorzysta i zrobi ze mnie miazgę”. A przecież nie takiego Boga widzimy w Ewangelii.

– Nie znam dokładnych badań motywów siostry. Istotne jest to, że ta zakonnica była już chora i chyba wiedziała, że jej stan zmierza m.in. do utraty wzroku. Sytuację można zatem rozumieć następująco: cierpię z powodu choroby i wiem, że prawdopodobnie stracę wzrok, ofiaruję więc te swoje cierpienia w intencji przywrócenia twojego wzroku. Jestem przekonany, że taka postawa jest głęboko chrześcijańska, bo motywowana miłością. Natomiast postawa typu: jestem zdrowy, ale chcę zachorować po to, żeby ktoś inny zdrowie odzyskał, byłaby więcej niż wątpliwa – zaznacza dogmatyk.

Za daleko

Faktem jest, że historia pobożności zna wiele różnych odniesień do cierpienia, aż po apoteozę cierpienia jako takiego. Skrajny motyw zadawania sobie cierpienia w imię uznania go za wartość pojawia się nawet w życiorysach świętych. To już niewłaściwa postawa. Sprawa jest o tyle skomplikowana, że blisko łączy się z ascezą, czyli umartwieniami podejmowanymi dla powściągnięcia popędów ciała, zapanowania „ducha nad ciałem”.

– W ascezie zawsze pojawia się moment cierpienia – np. wyrzeczenia – podejmowanego dla doskonalenia duchowego i moralnego. Trzeba jednak pamiętać o granicy, jaką stanowi zupełnie fałszywe podejrzenie, że ciało wraz ze sferą psychiczną stanowi źródło zła we mnie. To stara herezja manichejska. Podejmowane umartwienia nie mogą rozbudzać takiego myślenia. Podobnie nie mogę ulegać myśli, że przez zadawanie sobie cierpienia mogę coś ofiarować Bogu. Jaki nieuporządkowany obraz Boga kryje się za tym! Jak łatwo byłoby tu przekroczyć próg autodestrukcji! Bóg nie oczekuje ode mnie cierpienia, ale miłości. A jednym z elementów tej miłości jest szacunek do siebie samego, do własnego ciała. Jeśli więc podejmujemy umartwienia i towarzyszy im cierpienie, to powinniśmy umieć wskazać, jakiemu dobru duchowemu czy moralnemu one służą. Na przykład zwalczanie nałogów wiąże się z bólem, ale przecież na celu ma dobro – wskazuje kapłan.

Cierpimy inaczej

Jezus wzywa każdego do wzięcia swojego krzyża i pójścia za Nim. Czy to oznacza, że w istocie wzywa do wzięcia miłości?

– Sformułowałbym to tak: mogę dzięki Jezusowi uczynić z moim cierpieniem coś sensownego, czyli starać się kochać w tym cierpieniu, przeżywać swój krzyż w łączności z Jezusem, budować także więzi z innymi – proponuje ksiądz profesor.

Teologia mówi, że wszystko, co Jezus na siebie przyjął – to odkupił. A przyjął też cierpienie. Znaczyłoby to, że nawet cierpienie zostało jakoś odkupione i z Chrystusem cierpimy inaczej.

– Od czasu przyjścia Jezusa na świat nasza egzystencja została przeniknięta zbawiającą mocą Boga. Patrząc w świetle wiary: wszystko staje się inne, a w tej perspektywie zmienia się również nasze cierpienie. Zatem fundamentem dla tej nowiny jest fakt, że Syn Boży przeszedł solidarnie z nami drogę cierpienia aż po śmierć. Ale jest tu jeszcze więcej niż tylko pociecha. Ponieważ w ten sposób nieuniknione cierpienie zostaje przeniknięte obecnością Boga, staje się jakby ołtarzem, na którym razem z Jezusem ofiarujemy siebie Bogu, niesieni Jego miłością – podsumowuje ks. Jacek Kempa.•

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

+++

Wypełnienie

Diabeł tkwi w szczegółach – mawiamy. Starotestamentalne proroctwa, które podczas męki wypełnił z detalami Jezus, pokazują, że w szczegółach tkwi Pan Bóg.

Pitts Theology

***

Dla wielu to dowód na prawdziwość Biblii. Żaden skatowany człowiek w chwili skrajnego wycieńczenia nie mógłby pamiętać o tym, by wypełnić drobiazgowo zapowiadające Jego mękę proroctwa. A zresztą na realizację wielu z nich nie miał żadnego wpływu. Nie mógł przecież doprowadzić do tego, by zrealizowała się profetyczna zapowiedź: „Między siebie dzielą szaty moje i los rzucają o moją suknię” (Ps 22,19) czy „Gdy byłem spragniony, poili mnie octem” (Ps 69,22). O wypełnionych przez Mesjasza proroctwach można pisać bez końca. Są tacy (np. Amerykanin Josh McDowell), którzy poświęcili tej tematyce pokaźne tomy opracowań.

Zacznijmy od złapania Pana Boga za słówko. Sam Jezus powiedział, że przyszedł „wypełnić Prawo”. W języku polskim zdanie to nabiera głębszego znaczenia. Poza tradycyjnym rozumieniem zwrotu „wypełnienie prawa” można znaleźć i inne: On wypełnił je sobą. Z zachwytem, a jednocześnie ogromną Bożą bojaźnią rzeczywistość tę odczytują dziś miliony żydów mesjanistycznych, czyli tych, którzy w rabbim Jeszui odnaleźli Mesjasza. A ponieważ doskonale znają Torę i Proroków, czytając o męce Baranka bez skazy, odnajdują w niej Tego, o którym Izajasz prorokował: „Mąż boleści, oswojony z cierpieniem, jak ktoś, przed kim się twarze zakrywa, wzgardzony tak, iż mieliśmy Go za nic. Lecz On się obarczył naszym cierpieniem, On dźwigał nasze boleści”. Nieprzypadkowo hymn ten towarzyszy przeżywaniu Triduum Paschalnego.

Słodko-gorzki

Jak proroczo brzmi opowieść z Księgi Wyjścia o gorzkich wodach w Mara, które stały się słodkimi po wrzuceniu do nich… kawałka drewna. To przecież zapowiedź krzyża: drewna, w które – jak śpiewamy w Gorzkich Żalach – wbite były „słodkie gwoździe”.

Podczas męki Jezusa wypełniły się proroctwa Daniela: „Pomazaniec zostanie zgładzony (…). Utrwali on przymierze dla wielu przez jeden tydzień. A około połowy tygodnia ustanie ofiara krwawa i ofiara z pokarmów” (9,26). Ustanie ofiar potwierdza tekst z Talmudu Rosz Haszana 31b.

Cierpienia Mesjasza w poruszający sposób opisywała już Księga Mądrości (2,12-24): „Zróbmy zasadzkę na sprawiedliwego, bo nam niewygodny: sprzeciwia się naszym sprawom, zarzuca nam łamanie prawa, wypomina nam błędy naszych obyczajów. Chełpi się, że zna Boga, zwie siebie dzieckiem Pańskim. (…) Sam widok jego jest dla nas przykry, bo życie jego niepodobne do innych i drogi jego odmienne. Kres sprawiedliwych ogłasza za szczęśliwy i chełpi się Bogiem jako ojcem. Zobaczmyż, czy prawdziwe są jego słowa, wybadajmy, co będzie przy jego zejściu. Bo jeśli sprawiedliwy jest synem Bożym, Bóg ujmie się za nim i wyrwie go z ręki przeciwników. Dotknijmy go obelgą i katuszą, by poznać jego łagodność i doświadczyć jego cierpliwości. Zasądźmy go na śmierć haniebną, bo – jak mówił – będzie ocalony”.

O Jezusie – wierzą chrześcijanie – śpiewał psalmista, wołając: „Boże mój, Boże mój, czemuś mnie opuścił?” (Ps 22), a sam Mesjasz odwoływał się wprost do wywyższenia przez Mojżesza miedzianego węża.

Psalm 34 zapowiadał: „Żadna z jego kości nie ulegnie złamaniu”. Stojący pod krzyżem Jan potwierdzał: „Stało się to bowiem, aby się wypełniło Pismo: Kość jego nie będzie złamana” (J 19,35).

„Od czasu zburzenia Świątyni nie są składane ofiary. Symbolizuje je kość. Nie może być złamana. Dlaczego? Bo w Księdze Wyjścia Bóg nakazał, by spożyć Baranka w całości” – wyjaśnia Kazimierz Barczuk, Żyd, który od wielu lat pracuje z ocalałymi z Holokaustu. „Dlaczego Bóg nie pozwalał Izraelitom łamać kości? Bo Żydzi byli niewolnikami. Nie jedli dotąd baranków. Niewolnik jadł kość. Wysysał ją, obgryzał. Bóg powiedział: »Stop. Jesteście wolni i macie jeść jak wolni!«. Gdy Jan Chrzciciel zobaczył Jezusa, krzyknął: »Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata«. I nikt nie pytał: »Janie, jaki baranek? O czym ty mówisz?«. Oni znali kontekst”.

„Prawo zalecało, by baranek paschalny został upieczony w całości” – dopowiada Scott Hahn. „Nie powinien być pieczony na rożnie z metalu, bo stykające się z nim mięso będzie opiekane przez metal, a nie przez ogień”. Zalecano wykonywanie rożna z suchego drewna granatowego. Żyjący w II wieku św. Justyn Męczennik, pochodzący z Palestyny, opisał ofiary, jakie składali Samarytanie na górze Garizim. Zwierzę było zawieszone na dwóch drewnianych rusztach: jeden przechodził wzdłuż kręgosłupa, a drugi w poprzek, przez grzbiet. Baranka rozciągało się na drewnianych gałęziach ułożonych na kształt… krzyża.

Słońce nagle zgasło

Proroctwa zapowiadały zdradę spożywającego chleb z Mesjaszem przyjaciela (Ps 41,10: „Nawet mój przyjaciel, któremu ufałem i który chleb mój jadł, podniósł na mnie piętę”), wycenę życia Skazańca (Za 11,13: „Pan rzekł do mnie: Wrzuć do skarbony tę nadzwyczajną zapłatę, której w ich przekonaniu byłem godzien. Wziąłem więc trzydzieści srebrników i wrzuciłem je do skarbony domu Pańskiego”), Jego milczące przyjęcie zniewag, sąd, biczowanie i kaźń. Cztery wieki przed „wynalezieniem” ukrzyżowania znajdziemy słowa… przedstawiające ten rodzaj egzekucji.

Psalmista proroczo opisywał sceny na Golgocie, m.in. przebicie rąk i nóg Pomazańca, a nawet słowa świadków ukrzyżowania: „Szydzą ze mnie wszyscy, którzy na mnie patrzą, rozwierają wargi, potrząsają głową: »Zaufał Panu, niechże go wyzwoli, niechże go wyrwie, jeśli go miłuje«” (Ps 22) czy przebicie Jezusowego boku. Prorok Amos wspomniał o zaćmieniu słońca: „Owego dnia – wyrocznia Pana Boga – zajdzie słońce w południe i w dzień świetlany zaciemnię ziemię. Zamienię święta wasze w żałobę, a wszystkie wasze pieśni w lamentacje; (…) i uczynię żałobę jak po jedynaku, a dni ostatnie jakby dniem goryczy”.

Zaraz, zaraz – zdumiewają się turyści oglądający Pietę – czy po śmierci Jezusa, gdy świat zastygł w osłupieniu, a Maryja trzymała na rękach Jego zakrwawione ciało, nie spełniły się słowa Oblubienicy wołającej w Pieśni nad Pieśniami: „Lewa jego ręka pod głową moją, a prawica jego obejmuje mnie”?

Rozdarcie

W opisie męki Jezusa możemy znaleźć mnóstwo zapowiadanych przez proroków detali. W swym rodowodzie, który dla niektórych może być zwykłym „spisem lokatorów”, Jezus wymienia osoby mające ogromne profetyczne znaczenie dla Jego zbawczej misji.

Najświętszym miejscem Jerozolimy była świątynia, a strefą jej absolutnego sacrum Kodesz ha-Kodaszim. Święte Świętych – pomieszczenie w kształcie kwadratu o boku 4,5 m. Tu mieszkał w swej chwale Bóg. Jedynie raz w roku, w czasie święta Jom Kippur, mógł tu wchodzić arcykapłan. W chwili śmierci Jezusa Bóg rozerwał zasłonę w światyni z góry na dół. – Pokazał tym samym: mój Syn jest arcykapłanem – wyjaśnia Kazimierz Barczuk. – W rodowodzie Jezusa wymieniony jest Peres, syn Tamar. Urodziła bliźniaki. „Kiedy zaczęła rodzić, jedno z dzieci wyciągnęło rączkę; położna, zawiązawszy na tej rączce czerwoną tasiemkę, rzekła: »Ten urodzi się pierwszy«. Ale cofnęło ono rączkę i wyszedł z łona jego brat. Położna powiedziała: »Dlaczego przedarłeś się przez to przejście?«. Dano mu więc imię Peres”. Chłopczyk, który urodził się pierwszy, został nazwany „Ten, który przerwał przegrodę”. Tak samo nazywa się zasłona przybytku! W rodowodzie czytamy zapowiedź: Jezus będzie tym, który zniszczy mur, zasłonę.

Wchodzący za zasłonę arcykapłan nakładał lnianą szatę. „Informacja o tunice Jezusa (chiton) bez szwów jest podana z dużą dokładnością” – pisał w książce „Jezus z Nazaretu” Benedykt XVI. „Według Józefa Flawiusza tunika arcykapłana była utkana tylko z jednej nici. To aluzja do arcykapłańskiej godności Jezusa. Ten, który tu umiera, jest nie tylko Królem Izraela, ale i arcykapłanem. Dokonuje aktu konsekracji, kapłańskiego oddania Bogu siebie samego, a Golgota jest miejscem liturgii kosmicznej”.

Dlaczego Jezus wjechał do Jerozolimy na osiołku? Dlaczego uczniowie zarekwirowali to zwierzę, rzucając krótkie „Pan go potrzebuje”? „Dzisiejszemu czytelnikowi wszystko to może się wydać pozbawione znaczenia, jednak dla współczesnych Jezusowi Żydów wydarzenia te są pełne tajemniczych odniesień” – pisał Benedykt XVI. „We wszystkim tym obecny jest motyw królestwa i związanych z nim obietnic. Jezus przypisuje sobie znane całej starożytności prawo rekwirowania środków transportu. Na królewskie uprawnienia wskazuje także to, że jest tu mowa o ośle, którego nikt jeszcze nie dosiadał. Można tu dosłyszeć odniesienia do słów Księgi Rodzaju, gdzie jest mowa o błogosławieństwie Jakuba, w którym Judzie jest przyobiecane berło, laska wodzowska, która nie zostanie zabrana spośród jego kolan, »aż przyjdzie ten, do którego ono należy, i zdobędzie posłuch u narodów«. Powiedziane jest o nim, że przywiąże swe oślę do krzewu winnego (Rdz 49,11). Przywiązany osiołek wskazuje zatem na Przychodzącego, który »zdobędzie posłuch u narodów«. Jeszcze większe znaczenie mają słowa Zachariasza: »Oto Król twój przychodzi do ciebie łagodny, siedzący na osiołku, źrebięciu oślicy«. To król, który łamie łuki wojenne, król pokoju i prostoty, król ubogich. Jezus przypisuje sobie prawa królewskie. Po przyprowadzeniu osła do Jezusa wydarza się coś nieoczekiwanego: uczniowie zarzucają na osła swe płaszcze. Te właśnie słowa znajdują się w Pierwszej Księdze Królewskiej, w opisie wyniesienia Salomona na tron jego ojca Dawida. Jak widać, nawet nakazując uczniom wybór osiołka, Mesjasz realizował zbawcze posłannictwo”.

Zapraszamy do ogrodu

„Za potokiem Cedron był ogród” (J 18,1). To samo słowo powraca pod koniec historii męki: „W miejscu, gdzie Go ukrzyżowano, był ogród” (J 19,41). Słowem „ogród” Jan czyni aluzję do historii raju. W ogrodzie syk węża wprowadził Adama i Ewę w śmierć, w ogrodzie Nowy Adam zamknął usta demonowi, zamieniając przekleństwo w błogosławieństwo. Święty Augustyn zauważył, że litery imienia Adam tworzą słowa określające cztery strony świata, symbol dezintegracji: Arktos (północ), Dysis (zachód); Anatole (wschód); Mesembre (południe). W ogrodzie Jezus „naprawił to, co Adam zgubił”: scalił rozdarty świat, zburzył mur wrogości.

„Gdy Jezus wołał: »Boże mój, Boże, czemuś mnie opuścił«, rozpoczynał śpiew Psalmu 22” – podsumowuje judaistka Maja Miduch. „Psalm ten kończy się słowami: »Wykonało się« (w tłumaczeniach: »Bóg sprawił«, »Pan to uczynił«). Ukrzyżowany dośpiewał psalm do końca”.

Marcin Jakimowicz/Gość Niedzielny

+++

Piątek 11 kwiecień

„Czy jest boleść podobna do boleści mojej?”

Kościół wspomina 7 Boleści Matki Bożej

(oprac. PCh24.pl)

***

W życiu Matki Bożej miecz boleści przebił jej serce aż siedmiokrotnie. Na tydzień przed Wielkim Piątkiem Kościół daje nam do rozważania Jej cierpienia. Stojąc pod krzyżem, Maryja w szczególny sposób uczestniczyła w Odkupieniu ludzkości.

Od 1814 r. do 1960 r. Kościół czcił Siedem Boleści Maryi aż dwukrotnie. Bardzo popularne jest Święto Matki Bożej Bolesnej – lub właśnie Jej Siedmiu Boleści – obchodzone 15 września, choć wcześniej było ono ruchome i przypadało w trzecią niedzielę września. Drugi raz boleści Maryi wspominamy właśnie w piątek w tygodniu Męki Pańskiej, czyli dokładnie na tydzień przed Wielkim Piątkiem – dniem Męki i Śmierci Jezusa.

Tradycja tego Święta sięga roku 1423 i terenów obecnych Niemiec, jednak początkowo było ono obchodzone tam w trzeci piątek po Wielkanocy. Święto bardzo się rozpowszechniało, głównie jako odpowiedź na protestanckie herezje dotykające osoby Maryi. W XVII wieku zaczęto je obchodzić w piątek przed Wielkim Tygodniem, a w 1727 r. papież Benedykt XIII rozciągnął je na cały Kościół Zachodni.

W swoich początkach było ono również nazywane Transfixio, czyli „Święto Przebicia” [Serca NMP]. Starzec Symeon przepowiedział bowiem Maryi w dniu Ofiarowania Jezusa: A Twoją duszę miecz przeniknie, aby na jaw wyszły zamysły serc wielu (Łk 2,35). Stąd też na wielu obrazach artyści przedstawiają serce Maryi przebite aż 7 mieczami.

Liturgia Mszy św. nie wymienia wszystkich siedmiu boleści z osobna, ale skupia się raczej na rozważaniu Matki Bożej stojącej pod krzyżem i cierpiącej wraz z Synem. Widzimy to przede wszystkim w Ewangelii, ale również w przepięknej sekwencji Stabat Mater, pochodzącej z XIII wieku.

Wspominanie Matki Bożej cierpiącej wraz ze swoim Synem dotyka bardzo ważnego zagadnienia teologicznego, a mianowicie zasługi de congruo. Maryja bowiem wyjednała nam zbawienie pod krzyżem, lecz nie ze względu na sprawiedliwość (de condigno) – jak to uczynił Chrystus – a raczej ze względu na swoją szczególną bliskość z Bogiem i pełne posłuszeństwo Jego woli (de congruo). Słusznie zatem przysługuje jej tytuł Współodkupicielki.

Błogosławiona Dziewica, z racji pełni łaski, którą otrzymała, zasłużyła de congruo na zbawienie dla rodzaju ludzkiego – wyjaśnia św. Tomasz z Akwinu w Summie Teologicznej. Również św. Jan Paweł II w swojej encyklice Salvifici Doloris pisze, że Maryja poprzez swoje macierzyńskie cierpienie w sposób wyjątkowy uczestniczyła w Odkupieniu ludzkości.

Siedem Boleści Matki Bożej stanowią poniższe wydarzenia z Jej życia:

1) Proroctwo Symeona (Łk 2,34-35)

2) Ucieczka do Egiptu (Mt 2,13-21)

3) Zagubienie Jezusa w Świątyni (Łk 2,41-50)

4) Dźwiganie krzyża przez Jezusa (J 19,17)

5) Ukrzyżowanie Jezusa (J 19,18-30)

6) Zdjęcie Jezusa z krzyża i złożenie na rękach Matki (J 19,39-40)

7) Złożenie Jezusa do grobu (J 19,39-42)

(źródło: newliturgicalmovement.org, catholicus.eu)AF/PCh24.pl

***

W drugą sobotę każdego miesiąca po Mszy św. modlimy się Koronką do Serca Boleściwej Matki – Serca przebitego siedmiokrotnie mieczem boleści.

+++

Niedziela Bożego Miłosierdzia

„W tym dniu otwierają się głębiny Mojego czułego miłosierdzia. Wylewam całe morze łask na dusze, które zbliżą się do źródła Mojego miłosierdzia”. — słowa Pana Jezus wypowiedziane do św. Faustyny Kowalskiej

Zechciejmy sobie uświadomić, że istnieje dla nas możliwość na zmazanie wszelkiej kary za nasze grzechy — to tak jakbyśmy na nowo zostali ochrzczeni. Taką obietnicę złożył Chrystus Pan ustanawiając Niedzielę Miłosierdzia Bożego – wielkie święto kończące Nowennę do Miłosierdzia Bożego.

Pan Jezus prosił o nabożeństwo do Jego Bożego Miłosierdzia w drugą niedzielę po Wielkanocy, która przypada w tym roku przypada 27 kwietnia. W tym dniu Pan Jezus daje nam możliwość uzyskania odpustu zupełnego, co oznacza, że wszelka doczesna kara za grzechy zostaje całkowicie wymazana. To druga szansa na duchową niewinność — niezwykła łaska ofiarowana całemu światu. I to nie wszystko! Pan Jezus pragnie spełnić kolejne jeszcze bardzo ważne obietnice tym, którzy będą modlić się Koronką do Miłosierdzia Bożego: – Udzielę przebaczenia nawet najbardziej zatwardziałym grzesznikom. – Łaski wytrwania aż do śmierci. – Obdarzę miłosierdziem dusze w czyśćcu cierpiące, za które będziemy się modlić. – Ochronię w szczególny sposób tych, którzy ufają Mojemu miłosierdziu. Św. Jan Paweł II poświęcił swoje życie szerzeniu wiary w nieskończone miłosierdzie Chrystusa i ustanowił Niedzielę Miłosierdzia Bożego i to jest niesamowite, że odszedł do domu Ojca w wigilię święta Bożego Miłosierdzia, co wskazuje, że Nasz Pan potwierdził jego misję.

Czy jesteś gotowy przyjąć te łaski? Nowenna do Bożego Miłosierdzia rozpoczyna się w Wielki Piątek.

Przeżyjmy Oktawę Wielkanocną poprzez zbliżenie się do Pana Jezusa i ucząc się ufać Mu poprzez żarliwą modlitwę. A pod koniec tych dziewięciu dni, 27 kwietnia, w Niedzielę Miłosierdzia Bożego, możemy uzyskać odpust zupełny pod zwykłymi warunkami.

To nabożeństwo jest jednym z największych darów naszych czasów.

***

“To moje szczególne zadanie. Wyznaczyła mi je Opatrzność”. Misja św. Jana Pawła II

wikipedia

***

Papież Polak od początku swojego pontyfikatu zdawał sobie sprawę ze szczególnej misji, jaką powierza mu Bóg.

Rozwój kultu Bożego miłosierdzia, jaki przeżywamy dzisiaj w świecie, nie nastąpiłby bez Jana Pawła II. Pierwszym, który to w pełni dostrzegł, był papież Benedykt XVI, nazywając w 2007 roku Jana Pawła II „apostołem Bożego miłosierdzia”. Misją s. Faustyny było przekazanie Kościołowi orędzia o Bożym miłosierdziu, ale to papież Karol Wojtyła prawdę o Bożym miłosierdziu oraz jego kult w formach przekazanych przez s. Faustynę wprowadził w życie Kościoła.

Od samego początku mojej posługi Piotrowej w Rzymie uważałem, że głoszenie tego orędzia [Bożego miłosierdzia – przyp. red.] to moje szczególne zadanie. Wyznaczyła mi je Opatrzność w dzisiejszej sytuacji człowieka, Kościoła i świata. Rzec by można, że to właśnie ta sytuacja wyznaczyła mi to orędzie jako moje zadanie przed Bogiem – mówił w listopadzie 1981 roku, a zatem na początku swego pontyfikatu Jan Paweł II.

Orędzie o Bożym Miłosierdziu towarzyszyło Karolowi Wojtyle przez całe dorosłe życie i było ono, jak wyznał w czerwcu 1997 roku przy okazji papieskiej wizyty w Łagiewnikach, zawsze mu „bliskie i drogie”.

Po raz pierwszy o mistyczce z Łagiewnik i, w sposób niepełny jeszcze, o przekazanym jej przez Jezusa orędziu o Bożym miłosierdziu, Karol Wojtyła usłyszał w 1942 roku od swojego przyjaciela, później księdza i kardynała Andrzeja Deskura. To orędzie wywarło wpływ na kapłaństwo Karola Wojtyły, na jego duchowość (jak mówił, wychowywał się do kapłaństwa w cieniu Łagiewnik), a w konsekwencji rozwój kultu Bożego miłosierdzia na świecie.

Karol Wojtyła, obdarzony szczególnym rodzajem wrażliwości duchowej i wyczulony na oznaki świętości, od początku nie miał wątpliwości co do prawdziwości objawień s. Faustyny, jej świętości i szczególnej aktualności przesłania o Bożym miłosierdziu. Dlatego po wojnie jako młody ksiądz wracał do kaplicy z obrazem Jezusa Miłosiernego w Łagiewnikach.

W 1957 roku ówczesny metropolita Krakowa abp Eugeniusz Baziak poprosił ks. Wojtyłę o napisanie opinii na temat kultu Bożego Miłosierdzia, o którą wystąpił Watykan. Warto podkreślić, że była to opinia w pełni pozytywna, gdy większość polskich biskupów wydała wówczas opinię negatywną, co przyczyniło się do wydania w 1959 roku przez Święte Oficjum notyfikacji, zakazującej kultu Bożego miłosierdzia w formach podanych przez s. Faustynę Kowalską. Znamienne, że dwa tygodnie po ogłoszeniu notyfikacji bp Wojtyła pojechał do Łagiewnik, by w kaplicy klasztornej odprawić nabożeństwo do… Bożego miłosierdzia przed obrazem Jezusa Miłosiernego.

Notyfikacja została zniesiona dopiero w kwietniu 1978 roku i była to w pełni zasługa Karola Wojtyły, metropolity Krakowa, który zabiegał o to konsekwentnie, z determinacją, a jednocześnie dyplomacją. Musiał przy tym pokonać wiele oporów, działać niezwykle ostrożnie, zarówno w Polsce, jak i w Watykanie. Pomagał mu w tym wytrwale, torując drogę w watykańskich urzędach, ks. Andrzej Deskur, od 1952 r. pracownik kurii watykańskiej, czciciel s. Faustyny i Bożego Miłosierdzia. W latach 60. obaj doszli do przekonania, że najwłaściwszym sposobem działania będzie zabieganie nie o to, by Święte Oficjum cofnęło notyfikację, ale najpierw wykazanie świętości s. Faustyny.

W 1964 abp Wojtyła uzyskał od ówczesnego szefa Świętego Oficjum kard. Alfredo Ottavianiego nieoficjalne przyzwolenie na wszczęcie procesu informacyjnego s. Faustyny w archidiecezji krakowskiej. Proces w Krakowie rozpoczął się w 1965 r. i zakończył po dwóch latach.

Jednocześnie z rozpoczęciem procesu beatyfikacyjnego w Watykanie trwało badanie „Dzienniczka” s. Faustyny przez teologów-cenzorów. Po tym, gdy cenzorzy orzekli, że „Dzienniczek” jest wynikiem nadprzyrodzonych objawień, a jego treść jest zgodna z Ewangelią, kard. Karol Wojtyła mógł rozpocząć starania o cofnięcie notyfikacji. Było to także warunkiem dalszego prowadzenia w Watykanie procesu beatyfikacyjnego s. Faustyny, którego obserwatorem z nadania kard. Wojtyły został bp Deskur.

O cofnięcie notyfikacji metropolita Krakowa zabiegał w rozmowach z urzędnikami Kongregacji Nauki Wiary (następczyni Świętego Oficjum). Starał się także u papieża Pawła VI o cofnięcie restrykcji związanych z kultem Bożego miłosierdzia.

Notyfikacja ostatecznie została odwołana w kwietniu 1978 r. Pół roku później Karol Wojtyła został papieżem. Taka chronologia zdarzeń była bez wątpienia dziełem Bożej Opatrzności. Gdyby odwołanie notyfikacji nastąpiło już za pontyfikatu Jana Pawła II, niektórzy mogliby wątpić, czy wszystkie aspekty sprawy zostały wyjaśnione dogłębnie, czy może zadecydowały sentymenty albo naciski papieża z Krakowa.

Z chwilą zakończenia w Krakowie procesu informacyjnego s. Faustyny, misja Karola Wojtyła w dziele apostolstwa Bożego miłosierdzia w archidiecezji krakowskiej się skończyła. Aby kult Bożego miłosierdzia mógł wejść na nowy etap rozwoju, aby mógł się w pełni urzeczywistnić w Kościele powszechnym, potrzebna była do tego odpowiednia osoba w Watykanie. Taka jak Karol Wojtyła z Krakowa – z odpowiednią duchowością, wrażliwością, doświadczeniem i umiejętnością odczytywania znaków czasu.

Bez Jana Pawła II kult Bożego miłosierdzia nie przeżywałby dziś takiego rozwoju. To papież Wojtyła już w drugim roku swego pontyfikatu, w 1980 r., jako drugą opublikował encyklikę o Bogu bogatym w miłosierdzie Dives in misericordia, kontynuująca nauczanie o Bożym miłosierdziu do końca swoich dni.

W 1993 r. ogłosił s. Faustynę błogosławioną, a w 2000 r. ją kanonizował. Jednocześnie ustanowił drugą niedzielę wielkanocną Niedzielą Bożego miłosierdzia. W ten sposób wypełnił życzenie Jezusa oznajmione s. Faustynie w 1922 r. Zwieńczeniem działań Jana Pawła II była wizyta w Krakowie-Łagiewnikach w sierpniu 2002 roku. Papież konsekrował wówczas bazylikę Bożego Miłosierdzia – której budowę wspierał finansowo – i ustanowił ją centrum kultu Bożego miłosierdzia. Na koniec wizyty w przejmującej modlitwie zawierzył świat Bożemu miłosierdziu.

Ewa K. Czaczkowska/Aleteia.pl

***

środa 2 kwietnia 2025

20 lat temu św. Jan Paweł II odszedł do domu Ojca

fot. EAST NEWS/AFP

***

Nikt nie odchodził w taki sposób

Była sobota 2 kwietnia 2005 r. Świat zamarł. W ciszy. Szlochu. Modlitwie. Już wtedy wiedzieliśmy, czuliśmy, że po śmierci Jana Pawła II nic już nie będzie takie samo, że coś się na zawsze skończyło. Że uleciał kawałek także naszego życia.

 

fot. Grzegorz Gałązka

***

Okno papieskie na trzecim piętrze Pałacu Apostolskiego w Watykanie. To ono w dniach odchodzenia Ojca Świętego stało się najbardziej znanym punktem na świecie. Pokazywały je kamery telewizyjne wszystkich krajów na wszystkich kontynentach. Wpatrywały się w nie tłumy ludzi zgromadzonych na Placu św. Piotra.

Światło, które zza tego okna dobiegało, zdawało się mówić, że Papież – choć gaśnie – jeszcze żyje. Dobrze pamiętaliśmy, że tak niedawno nie miał siły uczestniczyć w Triduum Paschalnym, a w Wielki Piątek z krzyżem w ręku oglądał w telewizji transmisję Drogi Krzyżowej z rzymskiego Koloseum. W Niedzielę Wielkanocną, bardzo już schorowany, po operacji tracheotomii, próbował przemówić, ale niestety nie mógł już wypowiedzieć ani jednego słowa. Stan jego zdrowia z dnia na dzień wyraźnie się pogarszał. Papież umierał. – Przypominał mi Chrystusa, z tą różnicą, że Chrystus na krzyżu mógł mówić, Papież zaś odchodził w milczeniu – mówił później rzymskiemu dziennikowi „La Repubblica” dr Renato Buzzonetti, który od początku pontyfikatu leczył Jana Pawła II.

Światło w oknie sprawiało, że czuwaliśmy – w myśl słów papieskiego testamentu, którego treści wtedy jeszcze nie znaliśmy:

„Czuwajcie, bo nie wiecie, kiedy Pan wasz przybędzie” (por. Mt 24, 42)
te słowa przypominają mi ostateczne wezwanie, które nastąpi wówczas, kiedy Pan zechce.

Papież nie chciał spędzać ostatnich chwil swego życia w szpitalu. Wolał umierać w domu. Prosił, by czytać mu Ewangelię wg św. Jana, by się przy nim głośno modlić. Tak też było.

Tymczasem do Rzymu napływało coraz więcej dziennikarzy, także zagranicznych korespondentów. I przede wszystkim młodzież. Dużo młodzieży. Plac przed Bazyliką św. Piotra był wtedy do granic naładowany emocjami. Stawał się niemym świadkiem tego, co za chwilę miało się wydarzyć. Po policzkach wielu ludzi płynęły łzy. Ale nie były to tylko puste emocje. Plac był też nasiąknięty modlitwą. Jak nigdy dotąd i nigdy potem. Podobnie cały świat: Japonia, Wietnam, Korea, Chiny, Indie, Filipiny, Ukraina, Izrael, Irlandia, Brazylia, Meksyk… I Polska. Szczególnie miasta najmocniej związane z Papieżem: Wadowice, Kraków – ze słynnym oknem przy Franciszkańskiej, Częstochowa. Także Warszawa, której mieszkańcy dobrze pamiętali pielgrzymki Jana Pawła II. W stolicy bowiem Papież był prawie za każdym razem, gdy odwiedzał Ojczyznę.

Sobota – 2 kwietnia 2005 r.

Wigilia święta Bożego Miłosierdzia. Do łóżka Papieża dochodziła z Placu św. Piotra modlitwa i śpiew młodzieży. „Szukałem was, a teraz wy przyszliście do mnie… I za to wam dziękuję” – wyszeptał na łożu śmierci. A potem żegnał się z najbliższymi – głaskał po głowie, gdy kolejno podchodzili do niego, błogosławił. W końcu napisał na maleńkiej karteczce: „Jestem radosny, wy także bądźcie. Módlmy się razem z radością. Wszystko powierzam Pannie Maryi”. Potem jeszcze szeptem powiedział do s. Tobiany: „Pozwólcie mi odejść do Pana”.

O 20.00 przy zapalonej gromnicy księża odprawili w pokoju Papieża Mszę św. poprzedzającą uroczystość Bożego Miłosierdzia. Ojciec Święty przyjął Wiatyk – kilka kropli Krwi konsekrowanej w czasie Mszy św. Twarz miał pogodną, jakby się uśmiechał. Był spokojny. Towarzyszyli mu najbliżsi: abp Stanisław Dziwisz i ks. Mieczysław Mokrzycki, kard. Marian Jaworski, abp Stanisław Ryłko, ks. Tadeusz Styczeń, polskie zakonnice pracujące w apartamentach papieskich, dr Wanda Półtawska, której Papież przed laty wymodlił uzdrowienie, oraz lekarze i pielęgniarze.

Wybiła 21.37.

– Ojciec Święty powrócił do Domu Ojca – na cały świat popłynął głos wikariusza papieskiego dla diecezji rzymskiej kard. Camillo Ruiniego.

Na Placu św. Piotra zapadła głucha cisza. Chwilę później rozległy się burzliwe oklaski. W ten charakterystyczny dla siebie sposób Włosi pożegnali „swojego” Papieża. Potem modlili się, śpiewali. Bez przerwy nadciągali wciąż nowi ludzie. W sumie – kilkadziesiąt tysięcy. Klękali, palili świece, odmawiali Różaniec, śpiewali. Padali sobie w ramiona.

w testamencie Papież zapisał:

Przyjmując już teraz tę śmierć, ufam, że Chrystus da mi łaskę owego ostatniego Przejścia, czyli Paschy. Ufam też, że uczyni ją pożyteczną dla tej największej sprawy, której staram się służyć: dla zbawienia ludzi.

W Krakowie tuż po śmierci Jana Pawła II rozległo się bicie dzwonu Zygmunta. A potem śpiew: „Święty Boże, święty mocny, święty a nieśmiertelny, zmiłuj się nad nami…”. W Warszawie zawyły syreny. Także w innych miastach biły kościelne dzwony, ludzie wychodzili z domów, palili znicze, kładli kwiaty na ulicach. Zwłaszcza młodzież. Znów mnóstwo młodzieży. Szybko się okazało, że te chwile dotykały spraw bardzo osobistych. Wielu z trudem znajdowało słowa, by o nich mówić. Chyba że w konfesjonałach, które, jak wspominają księża, w tych dniach przeżywały prawdziwe oblężenie. I może to właśnie był pierwszy cud Papieża po jego śmierci.

Odejście Jana Pawła II dotknęło też oddalonych od Kościoła, wątpiących, nawet niewierzących. „Gotował się” Internet. 35 tomów, po 900 stron każdy, i ponad milion wpisów – tak wygląda drukowana wersja wirtualnych zapisków internautów w portalu Onet.pl.

Powstała z tego Księga Kondolencyjna. Kard. Stanisław Dziwisz mówił później, odbierając tę Księgę: – Wolałbym, aby było napisane „Księga Życia”, a nie „Księga Kondolencyjna”, bo ostatnie dni Ojca Świętego były triumfem życia. W pierwszą sobotę kwietnia, w przeddzień Niedzieli Miłosierdzia Bożego, Ojciec Święty zakończył pisanie, Bóg zamknął jego księgę życia.

w testamencie Papież zapisał:

Po śmierci proszę o Msze święte i modlitwy.

Dochodziła północ. Dwie godziny po śmierci Jana Pawła II mieszkańcy Warszawy masowo opuszczali kawiarnie, puby, kina i dyskoteki. Ludzie zaczęli spontanicznie zapełniać świątynie. Brali udział w Mszach św., a potem czuwali w świątyniach do rana. Zaczęły się wielkie narodowe rekolekcje. Tłumy zgromadziła 5 kwietnia narodowa Msza św. w intencji Papieża na pl. Piłsudskiego. To podczas niej padły słowa abp. Józefa Michalika: „Zapłacz, Matko Polsko, zapłacz, Ojczyzno, skoro odchodzi najznakomitszy z Twoich synów”. W Krakowie, pod oknem papieskim, niezwykłe rekolekcje prowadził kard. Franciszek Macharski. Na modlitwie gromadzili się mieszkańcy Wadowic.

Inne miasta Polski i świata reagowały podobnie. Wszystkie stacje telewizyjne na świecie nadawały programy informacyjne niemal wyłącznie o Papieżu. Świat jakby się zatrzymał. I tak było dzień w dzień, przez tydzień. Aż do pogrzebu.

Do Watykanu natomiast w tym czasie wciąż ściągały tłumy. Ludzie ustawiali się w gigantycznej, niekończącej się kolejce, by przejść obok wystawionego na katafalku ciała Ojca Świętego. Chcieli oddać mu hołd. Wyrazić wdzięczność. Co godzinę przechodziło blisko 20 tys. osób. Każda z nich stała średnio całą dobę, by przy Papieżu pobyć nie dłużej niż 10 sekund. W sumie – ponad 3 miliony ludzi.

W ten sposób nikt jeszcze nie odchodził.

Z testamentu Papieża: Z możliwością śmierci każdy zawsze musi się liczyć. I zawsze musi być przygotowany do tego, że stanie przed Panem i Sędzią – a zarazem Odkupicielem i Ojcem. Więc i ja liczę się z tym nieustannie.

Sobota – 8 kwietnia 2005 r.

Prosta cyprysowa trumna z ciałem Papieża stała na Placu św. Piotra przed bazyliką. W miejscu, z którego Jan Paweł II tak wiele razy przemawiał do ludzi. Teraz przybyli, by towarzyszyć mu po raz ostatni.

Ceremonia pogrzebowa była piękna. Dostojna, niemal mistyczna. Zaczęła się od obrzędu zamknięcia trumny. Włożono do niej dokument zapieczętowany w metalowej tubie – tzw. rogito. Był to spisany po łacinie życiorys Papieża, poprzedzony informacją: „W blasku Chrystusa zmartwychwstałego, 2 kwietnia roku Pańskiego 2005 o godz. 21.37 wieczorem, gdy sobota dobiegała kresu i w liturgii rozpoczął się już Dzień Pański w Oktawie Wielkanocy, Niedziela Bożego Miłosierdzia, umiłowany Pasterz Kościoła Jan Paweł II przeszedł z tego świata do Ojca. Jego odejściu towarzyszył modlitwą cały Kościół, zwłaszcza młodzież”.

Następnie dokonano obrzędu przykrycia twarzy Papieża białym welonem. Kard. Dziwisz wspominał później, że był to najtrudniejszy moment w jego życiu. Chwila, w której chyba najbardziej odczuł ból rozstania. Odtąd nie będzie już mógł oglądać jego twarzy… Pocieszenie stanowiły słowa modlitwy, która towarzyszyła temu obrzędowi: „Wierzymy, że życie Jana Pawła II jest obecne w Tobie. Jego twarz, nieoświetlona już światłem tego świata, niech będzie na zawsze oświetlona Twoim wiecznym i niewyczerpanym Światłem. Jego twarz, która badała Twoje szlaki, żeby wskazać je Kościołowi, niech cieszy się Twoją łaską. Jego twarz, której my już nie będziemy oglądać, niech cieszy się Twoją obecnością”.

Na uroczystości pogrzebowe, oprócz rzesz pielgrzymów, przybyło 80 przywódców państw świata, w tym koronowane głowy. Oprócz duchowieństwa katolickiego ze wszystkich krajów obecne były delegacje Kościołów prawosławnych, protestanckich, przybyli również przedstawiciele judaizmu, islamu. Patriarchowie z katolickich Kościołów wschodnich odprawili egzekwie.

To właśnie na pogrzebie Jana Pawła II rzesze wznosiły słynne już dzisiaj okrzyki: „Santo subito!” (Święty natychmiast!). Wtedy też padły słowa ówczesnego dziekana Kolegium Kardynalskiego, kard. Josepha Ratzingera: „Możemy być pewni, że nasz umiłowany Papież jest obecnie w oknie Domu Ojca niebieskiego, widzi nas i nam błogosławi”.

w testamencie papieża czytamy:

Czuję, że znajduję się całkowicie w Bożych Rękach – i pozostaję nadal do dyspozycji mojego Pana, powierzając się Mu w Jego Niepokalanej Matce (Totus Tuus).

W tym samym czasie tysiące Polaków w czarnych strojach zgromadziły się na pl. Piłsudskiego. Byli też tacy, którzy czuwali tam przez całą noc. W sumie ponad 100 tys. ludzi: harcerze, delegacje szkół, studenci. Żegnali Papieża, tak jak cały świat. W górze powiewały flagi i transparenty.

O 10.00 zawyły syreny. Rozległo się bicie kościelnych dzwonów. Wszyscy w absolutnej ciszy oglądali transmisję ceremonii pogrzebowej. Z zapartym tchem obserwowali, jak wiatr otwierał kolejne stronice leżącego na trumnie ewangeliarza. Nikt nie miał wątpliwości, że to znak Ducha Świętego. Było to swoiste misterium.

Kiedy o 12.40 trumnę z ciałem Papieża niesiono do Bazyliki św. Piotra, armaty ustawione przy Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie wystrzeliły 26 razy – bo tyle było lat pontyfikatu Jana Pawła II. Potem ludzie znów gromadzili się na ulicach, palili znicze i kładli kwiaty. Po południu masowo brali udział w Mszach św. za duszę Papieża. Wieczorem ponad 200 tys. osób przeszło w Marszu Wdzięczności za Jana Pawła II. Wyruszyli z pl. Piłsudskiego, śpiewając „Barkę”. Całymi rodzinami, z małymi dziećmi. Było dużo młodzieży. Różnej: dyskotekowej, dresiarzy, także studentów. Byli również kibice Legii Warszawa. Wszyscy chcieli w ten sposób pożegnać Papieża, oddać mu ostatni hołd. Z zapalonymi świecami w rękach szli Marszałkowską, Królewską aż na pl. Zamkowy. Tam o 21.37 unieśli w górę płonące znicze. Zapadła cisza. Potem w mieście zawyły syreny. I cała Warszawa zgasła. Na 5 minut ludzie zgasili światła w swych domach. Na sygnał młodych, którzy SMS-ami rozsyłali taką prośbę. Zgasł nawet zegar milenijny na Pałacu Kultury.

„Nie cały umieram…”.

Jak twierdzi kard. Stanisław Dziwisz, Papież odchodził spokojnie. – Ludzie myślą, że te ostatnie godziny spędzone przy gasnącym Ojcu Świętym były dramatyczne, pełne grozy. Tak nie było. Bo Ojciec Święty stwarzał atmosferę wielkiego spokoju. On naprawdę wierzył, że idzie do Pana. Był tego w pełni świadom. W tych ostatnich chwilach, gdy byliśmy przy nim, widzieliśmy, że śmierć była dla niego przejściem do innego życia – mówił mi kard. Dziwisz w wywiadzie dla „Niedzieli”.

Znamienne, że po Mszy św. żałobnej w Watykanie, zanim lektykarze wnieśli trumnę do Grot Watykańskich, zatrzymali się na schodach, unieśli ją w górę i zwrócili w stronę zgromadzonych. Na znak pożegnania Papieża z ludźmi. I z ziemskim światem.

Odszedł, ale nie umarł. Jak sam bowiem napisał w „Tryptyku rzymskim”, trawestując Horacego: „Przecież nie cały umieram. To, co we mnie niezniszczalne, trwa”.

 Milena Kindziuk/Tygodnik Niedziela

***

Poruszające świadectwa śmierci Jana Pawła II

W kolejną rocznicę przejścia Jana Pawła II do Domu Ojca publikujemy świadectwa osób, które były obecne wówczas w apartamentach papieskich: ks. prof. Tadeusza Stycznia, kard. Stanisława Dziwisza i dr. Renato Buzzonetti, papieskiego lekarza.

fot. EAST NEWS/Aleteia/pl

***

Ks. prof. Tadeusz Styczeń: Ostatnie chwile…

W momencie kiedy Ojciec Święty skonał, dostrzegłem niezwykły kontrast. Jeszcze niedawno ten niezwykły ból na jego twarzy. To skrępowanie przyrządami, które miały pomóc przedłużyć mu życie. On, który widzi swoją wierność Ojcu przez to, że służy, ale służąc ma prawo, żeby mu nie skracać drogi cierpienia do Ojca. Byłem świadkiem, jak podnosił ręce skowane. Czy nie prosił Ojca: bo jeśli to jest rzeczywiście dość, to chyba niech moi opiekunowie – jacy dobrzy, byłem tego świadkiem – rozumieją i to, że ja mam prawo oddać życie, a nie zatrzymywać życie, że Ty jesteś tym, który rozstrzyga. I te ręce, które oglądał cierpiący Papież i wysoko podnosił, jak gdyby wołał

Ukochane siostry i bracia, ta twarz cierpiącego, uległa, chyba słowo właściwe jest – pojawiła się na niej, jak gdyby z impulsu Tego, który konając skonał, ta twarz pojawiła się nieoczekiwanie jako twarz kogoś uśmiechniętego, skłoniona w stronę poduszki, która wyglądała – ja wiem? – jak baranek czy owieczka, i uśmiechnięty w tamtą stronę tak stygnął. Nikt nie śmiał interweniować, wszyscy czekali z całą procedurą obowiązującą. Ja nie wytrzymałem. Miałem w kieszeni dwa różańce, dotknąłem rąk, delikatnie mi powiedziano, że nie wolno, bo już ciało podlega zabiegom, zaraz potem wykonywanym dyskretnie, ale zgodnie z obowiązkami. A ja przecież ciągle widziałem – i uważam, że chyba lepiej ode mnie osoby, siostry zakonne, siostra pielęgniarka, chyba geniusz kobiety na tym polega, że odczytywały lepiej ode mnie ten uśmiech, który jak gdyby nie konał, ale pozostawał żywy, coraz bardziej wymowny. Tracił linię, charakter poduszki, na której oparło się oblicze zmarłego i wyglądało, jak gdyby spotkanie ocalonej owieczki czy ocalonego baranka. I w tym momencie jak gdyby odpowiednie stopnie tego, więcej, że oto wykonał wielkie zadanie ten, któremu powierzono zadanie pasterza, ze względu na które to zadanie jednak Bóg Ojciec postawił mu skrajnie wielkie wymagania. Chodzi o to, żeby wyrównać wielkość sprzeniewierzenia się tych owieczek w taki sposób, żeby trafiło to do nich, żeby wiedziały na czym polega ich odkupienie.

I w tym czasie, kiedy pojawiły się na placu te odgłosy, nie sposób było inaczej to wiwatowanie tam przeżywać, jak – chociaż oni jeszcze nie wiedzieli o zgonie, nikt ich do tego nie prowokował. I właśnie to on ich tak zainspirował, że z własnej inicjatywy przyszli, tworzyli grupki, z tych grup stworzyła się jedność wołająca i ciesząca się, że mają tak wiernego pasterza i że jego wierność polega na tym, że stawia im ogromne wymagania! Chodzi o identyczność, to trzeba zapamiętać, jako wymóg tego, że się jest sobą. Pamięć i tożsamość. Zostaje cena okupu za to wszystko i uśmiechnięty dalej przy tym wszystkim pasterz.

Jego twarz, twarz zupełnie innego człowieka niż ten, którym był dzień przedtem, dwa dni przedtem. Jeszcze wiele dni przedtem, kiedy w jego kaplicy po wielu latach zaśpiewałem znowu Exultet, ten hymn o winie szczęśliwej, która stała się powodem przyjścia Odkupiciela. Poproszono mnie, żeby to zaśpiewać po łacinie. Ojciec Święty wszystkiego tego mógł jeszcze wysłuchać i cieszył się, to było widoczne.

Tu jest ta sama młodzież, a równocześnie czy wolno powiedzieć młodzież? Przecież tu chodzi o kogoś, kto z osobna jest kimś zupełnie niezwykłym, nieporównywalnym z nikim drugim, jest poniekąd absolutem osobowości, to znaczy osobności. Tak, wszyscy jesteśmy siostrami i braćmi, a jednocześnie dla Boga bez ciebie konkretnego cały ten świat dla Niego nie byłby tym samym światem, dlategoś jest! Bóg jest zazdrosny o ciebie. Uwierzmy w tę miłość do nas.

To wszystko jest jakąś wielką harmonią radości w tym bólu, z powodu którego ja, byłem tak blisko, powiedziałem “nie”, gdy mnie poproszono o wywiad, tłumacząc się tym, jeszcze w Rzymie, że ktoś, komu umiera ojciec i on jest przy tym, nie mówi do telewizji o tym.

Czas biegnie, emocje słabną, ale chodzi o taką wielką prawdę, która polega na tym, że w pewnych istotnych momentach przeciwieństwa chodzą razem, nie wykluczają się, ale stanowią jakieś specyficzne “i”. I dlatego ja kończąc, chcę się z wami podzielić tym, że nam nie wolno nie radować się z tego, że odszedł taki ojciec, ale równocześnie, że wolno też, trzeba zapłakać, że go już nie ma. Dopiero wtedy jest pełnia i umiejmy walczyć w sobie o tę równowagę. Żeby to było jakimś przyczynkiem, kim Bóg Ojciec jest w stosunku do nas, skoro nam swojego Syna dał, by w ten sposób, nikogo nie gwałcąc, skłonił człowieka, by sam wybrał tego, który jest jego ojcem. Tego, który jest jego Ojcem, dał swojego Syna nam ludziom za brata. Oczekuję, żebyśmy z tym szli do naszych domów, i roznosili radość okupując ją świadomością cierpienia i braku, i pustki, że jego nie ma, że jest tam. Ale on się tak nam zjawił w tym cierpieniu, w tym bólu, który czuł do końca! Do końca umiłowawszy ich na tym świecie, do końca ich umiłował. Do tego stopnia, że została dopełniona jakaś nieskończona miara, i w związku z tym ta pustka otwiera miejsce na niewyczerpaną, głęboką radość. I żyjmy tą radością. To jest dzień radości, dzień zmartwychwstania. Dzień, który dał nam wszystkim Pan.

*Świadectw to, ks. prof. Tadeusz Styczeń wygłosił 5 kwietnia 2005 r. w kościele akademickim w Lublinie na zakończenie Mszy św. z okazji 50-lecia swoich święceń kapłańskich.

Kard. Stanisław Dziwisz: Jan Paweł II był przytomny niemal do końca…

Jan Paweł II niemal do ostatniej chwili życia był przytomny, słyszał modlitwy wiernych zebranych na Placu św. Piotra, a przed śmiercią wypowiedział słowa “Totus Tuus” – ujawnił osobisty sekretarz Ojca Świętego, abp Stanisław Dziwisz w wywiadzie dla włoskiej telewizji Canale 5.

“W tych ostatnich chwilach, gdy byliśmy przy nim, widzieliśmy, że śmierć była dla niego jakby przejściem z jednego pokoju do drugiego, z jednego życia w drugie. W tych dniach słychać było wszystko: plac, modlitwy, śpiewy, okrzyki, obecność młodzieży. On zdawał sobie z tego sprawę, ponieważ był przytomny do końca, prawie do końca. Także ostatniego dnia, w sobotę, był bardzo przytomny” – stwierdził arcybiskup.

Pytany o ostatnie słowa Jana Pawła II, abp Dziwisz odpowiedział: “Na pewno «Totus Tuus», słyszałem to osobiście, a także, na końcu, po południu – ale to słyszała jedna z sióstr, które były blisko – powiedział: «Pozwólcie mi odejść do Pana»”.

“W tych ostatnich godzinach jego życia w domu panował ogromny spokój: On wiedział, że jego przeznaczeniem był Pan. Żadnego lęku, wielki spokój. Ostatniego dnia poprosił, by całymi godzinami czytano mu Ewangelię. Ostatniego dnia ktoś z nas czytał Ewangelię według świętego Jana, po czym odprawiliśmy Mszę św., ponieważ przyszła nam do głowy natchniona myśl: odprawić Mszę ku czci Bożego Miłosierdzia, nadchodziły bowiem sobota i niedziela Miłosierdzia Bożego. Odprawiliśmy tę Mszę około ósmej i daliśmy Ojcu Świętemu wiatyk, kilka kropli Przenajdroższej Krwi. Ewangelia była bardzo piękna: «Pan przyszedł do wieczernika». Modliliśmy się bardzo: «Niech Pan przyjdzie w tym momencie». A potem trwaliśmy do ostatniego uderzenia serca, kiedy doktor Buzzonetti powiedział: «Odszedł do domu Pana», nie odmówiliśmy: «Wieczny odpoczynek», ale zaśpiewaliśmy «Te Deum». Nie żałoba, ale dziękczynienie. On napisał w swoim testamencie, aby także jego śmierć przyczyniła się do dzieła ewangelizacji” – opowiadał abp Dziwisz.

Osobisty lekarz Papieża: Jana Paweł II przypominał mi ChrystusaUmierający Jan Paweł II przypominał mi Chrystusa, z tą różnicą, że Chrystus na krzyżu mógł mówić, Papież zaś odchodził w milczeniu. Tą refleksją dzielił się z rzymskim dziennikiem “La Repubblica” doktor Renato Buzzonetti.

Dr Buzonetti podkreślił, że jako specjalista w dziedzinie gastroenterologii i hematologii, zdaje sobie sprawę ze śmiałości swego porównania, ale nie potrafi tego wyrazić inaczej. 81-letni włoski lekarz Ojca Świętego towarzyszył mu od początku pontyfikatu do ostatniej chwili.

“Daleki jestem od ulegania pokusie tego rodzaju porównań, takie jednak miałem wrażenie w dniach, które spędziłem w pokoju Ojca Świętego”, powiedział papieski lekarz osobisty.

“Chrystus z krzyża mógł przemówić do swoich oprawców, do apostołów, do Matki Bożej… . Ojciec Święty nie był w stanie wymówić ani słowa przed odejściem… . Można go jednak było doskonale zrozumieć. Owszem, to długie, niekończące się milczenie cechowało w mistrzowski sposób końcową lekcję jego nadzwyczajnego pontyfikatu. Przemawiał spojrzeniem, łagodnością oczu, poddaniem się typowym dla wielkiego mistyka, stawiając w centrum światowego zainteresowania swój fizyczny ból, i zrozumiano go”.

Doktor Buzzonetti zarzuca jednocześnie mediom “hałas wokół cierpień Papieża”. “Czasem należało wykazać więcej szacunku dla choroby Ojca Świętego. Mam tu na myśli przede wszystkim niepowstrzymaną pogoń medialnego cyrku za tym, by ‘opowiedzieć’ o tym, co działo się na trzecim piętrze Pałacu Apostolskiego czy w klinice Gemelli”.

Była to – jak podkreśla – dla niego osobiście “niepowtarzalna lekcja zawodu i życia, za którą bez ustanku będę dziękować Bożej Opatrzności, która dała mi spotkać takiego Papieża jak Jan Paweł II”.

 KAI/Tygodnik Niedziela

***

Lekcja umierania

Przez kilkadziesiąt lat uczył jak żyć. Nawet w ostatnich godzinach swego ziemskiego życia prowadził katechezę. Uczył, jak umierać. Pięknie, po ludzku. Po chrześcijańsku.

PAP/EPA M. SAMBUCHETTI

***

Tak nie umierał jeszcze żaden papież. Dziennikarze szybko przestali mówić, że Jan Paweł II „umierał na oczach świata”. Umieranie Papieża Polaka nie było widowiskiem, chociaż odbywało się w obecności kamer, mikrofonów i tysięcy dziennikarzy. Po to, aby świat był przy nim, jak rodzina przy łożu umierającego. To była jego ostatnia katecheza.

Wielokrotnie w ostatnich latach mówił o swojej śmierci. Gdy o niej wspominał, słuchacze głośno lub tylko w swych sercach wołali „Nie!”. Potrzebowali nauki, jak mówić śmierci „Tak”.

W całym pontyfikacie Jana Pawła II nic nie jest przypadkiem. Wszystko jest znakiem. Wszystko ma znaczenie. Nie bez powodu umierał w oktawie Wielkanocy. Nie bez powodu zaczęło się w czwartek, a skończyło się po odprawieniu Mszy z Niedzieli Miłosierdzia Bożego. Ważne było każde słowo, wszystkie informacje, które z papieskiego apartamentu trafiały do mediów. Także takie, których nigdy oficjalnie nie potwierdzono.

Jan Paweł II umiał wykorzystać środki przekazu do głoszenia Ewangelii. „Nawet teraz mówimy to, co on chce” – stwierdził Jacek Pałasiński, dziennikarz TVN24.

W domu umierającego
Papież, który wcześniej zadziwił świat tym, że – jeśli zachodziła taka potrzeba – szedł do szpitala jak zwykły pacjent, tym razem stanowczo odmówił. Chciał umrzeć w domu. To znak dla świata, który spycha umieranie za szpitalne parawany.

Znany z powściągliwości w informowaniu i okazywaniu uczuć rzecznik Stolicy Apostolskiej Joaquin Navarro-Valls w tych dniach mówił dużo i nie ukrywał wzruszenia. Jan Paweł II nie umierał w tajemnicy.
I odchodził świadomie. Mówili o tym ci, którzy w tych dniach odwiedzali Ojca Świętego, m.in. kard. Joseph Ratzinger. „Papież wie, że umiera” – powiedział.

Na fakt, że Jan Paweł II był do końca przytomny, kładł nacisk w swych wypowiedziach J. Navarro-Valls. Stolica Apostolska błyskawicznie i bardzo stanowczo zdementowała nagłośnioną przez media plotkę, że Papież zapadł w śpiączkę.

Ostatnie dni Ojca Świętego były bezpośrednim przygotowaniem na spotkanie z Panem. Koncelebrował Msze święte lub w nich uczestniczył, odprawiał Drogę Krzyżową, Liturgię Godzin, słuchał fragmentów Pisma Świętego. Tak umiera człowiek wierzący. Tak kończy ziemską pielgrzymkę uczeń Jezusa Chrystusa.

Ostatnie słowa i znaki
Umierający Papież, który od kilku tygodni miał ogromne kłopoty z publicznym wypowiadaniem się, do ostatniej chwili mówił. Mówił rzeczy ważne. Chociaż niepotwierdzona oficjalnie, treść karteczki, którą miał z pomocą abpa Dziwisza napisać w piątek, jest ważna. „Jestem radosny, wy też bądźcie. Módlmy się razem z radością. Dziewicy Maryi powierzam wszystko radośnie”. To jest sposób myślenia Jana Pawła II. I sposób mówienia.

„Ujęło mnie piękno jego pełnego uśmiechu spojrzenia. Wyraźnie chciał, abym wiedział, że mnie poznaje” – opowiadał kard. Mario Francesco Pompedda, który w piątek odwiedził Papieża.
W sobotę J. Navarro-Valls przekazał papieskie słowa, jego zdaniem adresowane do młodzieży. Na wiadomość, że wśród rzesz gromadzących się na Placu św. Piotra jest mnóstwo młodych, Ojciec Święty powiedział: „Szukałem was. Teraz przyszliście do mnie i za to wam dziękuję”. To do nich adresował przede wszystkim swoją ostatnią naukę.

Mimo że był sobotni wieczór (pierwsza sobota miesiąca, poświęcona Niepokalanemu Sercu Najświętszej Maryi Panny), z punktu widzenia kalendarza liturgicznego Jan Paweł II umarł w 2. Niedzielę Wielkanocną, Miłosierdzia Bożego. Mszę z tej niedzieli odprawił o godz. 20.00 abp Stanisław Dziwisz przy łożu odchodzącego Papieża. Jan Paweł II był wielkim czcicielem Miłosierdzia Bożego i głosił je światu. Ustanowił jego święto.

Pan przechodzi ulicami Warszawy
Papieska ostatnia katecheza nie trafiła w próżnię. Reakcja świata, mediów, milionów ludzi przypomina cud. Widać go było także całkiem blisko. „Ta noc była prawdziwą Paschą. To było wielkie przejście Pana ulicami Warszawy” – opowiada Małgorzata Kotarba, wydawca magazynu muzycznego RUaH. Przyjechała z Krakowa na Targi Wydawców Katolickich. W chwili śmierci Papieża znalazła się pod kolumną Zygmunta. „Zdziwiona zauważyłam, że na ulicy tworzą się spontanicznie kręgi ludzi, którzy zaczynają się modlić. Pod kolumną jacyś młodzi stali w kółku i głośno czytali Pismo Święte. Nadjechał chłopak na deskorolce. Świetnie ubrany, widać, że »trendy«. Wziął deskorolkę pod pachę, stanął w kręgu i… dołączył do modlitwy.

Weszłam nocą do kościoła. Tuż obok mnie modlili się młodzi. Obcięci na krótko, w szerokich spodniach, bluzach z kapturami. Typowi hip-hopowcy, ludzie z bloków. Odmawiali różaniec. Głośno! A przecież nie byli do tego przyzwyczajeni! Klęczeli i płakali. Nigdy jeszcze nie widziałam podobnego obrazka.
Kiedy wróciłam do Krakowa, dzieci z wypiekami na twarzach opowiedziały mi o pojednaniu nienawidzących się kibiców Wisły i Cracovii. Szli Franciszkańską naprzeciw siebie. Dwie spore grupy kiboli w szalikach i koszulkach klubowych. Podeszli do siebie, podali sobie ręce, przewiązali szaliki i powiesili je wspólnie pod oknem papieskim. W piątek w Poznaniu kibice zażądali przerwania meczu. Nie mam wątpliwości. Ta śmierć przynosi ogromne owoce”.

„Kilkulatkowie”w kolejkach do spowiedzi
„Tak gigantycznych kolejek do konfesjonałów nie widziałem już dawno – opowiada ojciec Paweł Kozacki, szef miesięcznika „W drodze” i przeor dominikańskiego klasztoru w Poznaniu. – Z piątku na sobotę, gdy dotarły do nas wieści z Watykanu, zrobiliśmy całonocną adorację. Dlaczego? Bo tego domagali się sami ludzie! Chcieli być w kościele, czuwać przed Najświętszym Sakramentem. I ku naszemu zaskoczeniu zapełnili całą świątynię. A dzień później na czuwanie przyszło tak wiele ludzi, że nie zmieścili się nawet na naszych potężnych krużgankach. Do tego stopnia, że policja musiała zablokować ulicę, bo ludzie wylewali się na zewnątrz. Coś niesamowitego.

Już po śmierci Papieża przed konfesjonałami ustawiły się gigantyczne kolejki. Wiele spowiadałem już w życiu, ale to było zdumiewające. Więcej ludzi niż przed Triduum Paschalnym! Nasi bracia spowiadali od rana do wieczora non stop. A co najciekawsze, do spowiedzi przychodzili ludzie po wielu, wielu latach. Po trzydziestu, piętnastu latach klękali do kratek konfesjonału. Jeszcze przed tygodniem spowiadałem przede wszystkim tych, którzy spowiadali się ostatnio w czasie Bożego Narodzenia, a teraz przychodzili „kilkulatkowie”. To ogromne Boże działanie. Jeśli życie Jana Pawła II wydawało potężne owoce, to o ile bardziej jego śmierć?

Gdy Papież leżał pozbawiony sił i umierał, doświadczyłem mocno jednego – jesteśmy rodziną. Tak to poczułem, dosłownie. Umiera nasz ojciec, patriarcha, a ludzie spontanicznie gromadzą się przy nim, jak dzieci”– podsumowuje ojciec Kozacki.

Nie ma śmierci
„Gdy stanęłam pod oknem kurii krakowskiej, gdzie w czasie pielgrzymek Papież rozmawiał z młodymi, usłyszałam informację o jego odejściu” – opowiada Ania, studentka z Krakowa. – Padłam na kolana, zaczęłam szlochać. Ale chwilkę później rozbrzmiała piękna dominikańska pieśń paschalna: Zmartwychwstał Chrystus król, zakrólował nasz Bóg, śmiercią zwyciężył śmierć Tłum nieśmiało podjął melodię i włączył się w porywający śpiew. To był taki uśmiech przez łzy. Nie spodziewałam się tego. Po raz pierwszy pomyślałam o tym, że zmartwychwstanie to chyba rzeczywiście konkret, a Jezus naprawdę otwiera nasze groby, śmierci nie ma”.

Sławek gra w ostrym zespole rockowym. Dotąd kościół omijał szerokim łukiem. W niedzielny poranek niespodziewanie zadzwonił do przyjaciela. „Czy mógłbym przyjść na spotkanie waszej wspólnoty? Bardzo chciałbym się pomodlić”. W niedzielę po śmierci Jana Pawła II po raz pierwszy od kilku lat zamknięta była większość hipermarketów. „Po prostu ludzie tam nie szli” – stwierdziła z lekkim zdziwieniem Janina Paradowska, dziennikarka „Polityki”. Szli do kościoła. Na Mszach było więcej ludzi niż w święta.

Chcę tak umrzeć
„Od dawna modlę się o dobrą śmierć. Teraz wiem, co to jest dobra śmierć” – powiedziała w niedzielę nasza redakcyjna koleżanka. „Chcę tak umrzeć”.

Marcin Jakimowicz, ks. Artur Stopka/Gość Niedzielny

***

Wielki tydzień Jana Pawła

„Nasz ukochany Papież stoi dzisiaj w oknie Domu Ojca, widzi nas i błogosławi nam” – mówił kard. Raztinger. Przed Bazyliką św. Piotra powiewały transparenty: SANTO SUBITO! Święty od zaraz! Jan Paweł II wygłosił niezwykłe rekolekcje. On sam otarł nasze łzy.

Wiatr przewracający karty otwartej księgi Ewangelii na papieskiej trumnie przypominał o obecności Ducha Świętego.

PAP/EPA/MAURIZIO BRAMBATTI

***

Miliony przybyły do Rzymu na ostatnią audiencję. Nie tylko Kościół, ale cały świat żegnał swojego Pasterza i Ojca. Młodzi żegnali niezawodnego Przyjaciela, Polacy największego Rodaka, Rzym swojego Biskupa powołanego z dalekiego kraju. Ilu było tutaj sercem? Trudno zliczyć. Każdy przeżywał ten czas bardzo osobiście, wręcz intymnie. Bo ON był dla wszystkich i zarazem dla każdego. Niesłychanie bliskim. Punktem odniesienia. Skałą. Byłem w tych dniach w Wiecznym Mieście. Razem z milionami pielgrzymów ze świata i z Polski. Mogłem pożegnać ukochanego Ojca. Dziękuję Bogu za tę łaskę!

Poniedziałek wieczorem
Pierwszy etap pogrzebu. O godz. 17.00 rozpoczyna się ceremonia przeniesienia ciała Papieża z Sali Klementyńskiej do Bazyliki św. Piotra. Ludzie stoją już od rana w potężnej kolejce ciągnącej się daleko poza kolumnadę. Jestem wśród nich. Przede mną stoi skupiony na modlitwie Żyd. Mały obrazek – symbol. Kamyczek do mozaiki. Jak ten Papież potrafił jednoczyć ludzi, leczyć wiekowe rany, uczyć miłości do ludzi ponad podziałami!

Ciało Papieża niesione wysoko ponad głowami kardynałów, biskupów. Kiedy kondukt wychodzi przed bazylikę, witają go brawa. Orszak podąża głównym wejściem do Piotrowej świątyni. Zanim procesja zniknie w bazylice, zatrzymuje się w drzwiach. Ciało Papieża zostaje obrócone w kierunku świata. Jakby ostatni raz błogosławił Urbi et Orbi.

Do Rzymu ściągnęło 3,5 tysiąca dziennikarzy. Przed Zamkiem Świętego Anioła, tam, gdzie zaczyna się Via Conciliazione, stoi kilkanaście wozów transmisyjnych. Przez satelitarne anteny dziennikarze posyłają w świat relację z tego, co „zgotował” nam Papież. Dobrze, że są. Dobrze, że jest ich tak wielu. Dzięki nim oczy świata są zwrócone na sprawy najważniejsze. Odpoczną od polityki, płytkiej rozrywki. Globalne rekolekcje. Medialność Papieża ma tutaj swoją kulminację.

Wracam przed bazylikę. Na dwóch dużych ekranach pojawia się zdjęcie uśmiechniętego Papieża, z dłonią wyciągniętą w charakterystycznym geście pozdrowienia. Ludzie biją brawa. Przed godz. 20.00 rusza kolejka pielgrzymów oczekujących na pożegnanie z Janem Pawłem. Wchodzimy do bazyliki.
Już drugi raz tego dnia mogę pokłonić się Papieżowi. Niesamowite przeżycie. Jeszcze silniejsze niż rano w Sali Klementyńskiej. Idziemy powoli środkiem świątyni, z głośników płynie spokojna muzyka, potem śpiew: „Pan jest moim Pasterzem, niczego mi nie braknie”.

Ciało ziemskiego Pierwszego Pasterza spoczywa przed konfesją św. Piotra. Myślę o tajemnicy Kościoła, o jego trwaniu przez wieki. Od Piotra aż do Jana Pawła II. Myślę o łańcuchu kolejnych następców Rybaka. Wielu z nich spoczywa tu, w krypcie bazyliki. Teraz dołączy do nich Papa Polacco. Wielu Polaków pyta, czy ciało Papieża nie powinno wrócić do ojczyzny. To głos serca, emocji. Kiedy widzę go przed grobem św. Piotra, rozumiem, że tu jest jego miejsce. Kościół powszechny stał się ojczyzną naszego Papieża. Jego grób tutaj będzie zawsze przypominał o kraju, z którego powołano go na tron Piotra.

Kościół objawia się nie tylko w znaku Piotra. Także w tej wielkiej rzece ludzi przepływającej przez bazylikę. Wielojęzyczna owczarnia Dobrego Pasterza. Byłem w życiu kilkakrotnie w Bazylice św. Piotra. Zawsze przytłaczała mnie ogromem, przepychem. Teraz zobaczyłem w niej żywy Kościół. Potęga uczuć, które rozbudził Jan Paweł II, wypełniła tę wielką świątynię, napełniła ludzkim ciepłem. Czułem bliskość, jedność z wszystkimi podążającymi wytrwale w tym samym kierunku. Żegnamy Ojca. Zrozumiałem, że jestem w domu.

Wieczorem przerzucam kanały telewizyjne. Wiele stacji transmituje obrazy z Bazyliki św. Piotra. Kamery pokazujące Zmarłego w porze największej oglądalności. W świecie, który o śmierci chce zapomnieć, który udaje, że jej nie ma. Papież uczynił ze swojego umierania, ze swojej śmierci jedną z najważniejszych lekcji życia. Jakby chciał nam powiedzieć: nie chowajcie głowy w piasek, każdy z was umrze, jak ja. Zawiedzie medycyna, lekarstwa, technika. Tylko miłość nie zawiedzie. Ona jest wieczna jak Bóg i silniejsza niż śmierć. Warto na nią postawić. Tylko na nią.

Wtorek
Do Bazyliki św. Piotra napływają tłumy. Przy wejściu pojawia się transparent z napisem: „Szukałeś nas, teraz my przyszliśmy do Ciebie. Będziemy z Tobą na zawsze”. Długa, szeroka kolejka wydaje się nie mieć końca. Zakręcona wielokrotnie w uliczkach równoległych do Via Conciliazione. Dwaj sympatyczni młodzi Włosi przyglądają się jej z boku. Przyjechali do Rzymu z Katanii na Sycylii. Długość kolejki załamała ich. Twierdzą, że musieliby w niej stać 20 godzin. To przesada. Ale trzeba odstać na pewno co najmniej 5 godzin. Massimiliano jest hydraulikiem. Opowiada z przejęciem o Papieżu: „To największy człowiek na świecie. Zjednoczył wszystkich ludzi, wszystkie religie”.

Podchodzę do barierek wyznaczających kolejkę do bazyliki. To miejsce dla dziennikarzy. Przepytują zmęczonych ludzi przesuwających się powolutku od kilku godzin. O co im chodzi, dlaczego tutaj są? W różnych językach płynie w świat przejmujące świadectwo: Papież zrobił tyle dobrego dla nas, musimy mu podziękować. Nieważne, jak długo trzeba czekać.

W tym „medialnym” miejscu zauważam młodego, elegancko ubranego mężczyznę. Trzyma w ręku portret Papieża i różaniec. Fotoreporterzy pstrykają zdjęcia. Po dwóch godzinach widzę go w tym samym miejscu. Nadal trzyma w ręku obraz Papieża i różaniec. Gdyby szedł tak jak wszyscy, byłby już pewnie w bazylice.

Gdzie są nasi? Jest siostra z małą polską flagą w ręku. Siostra Anna jest pallotynką z Gdańska. – Jak długo już siostra stoi w tym ścisku? – Czas się nie liczy! – pada odpowiedź. Siostra prowadziła pielgrzymkę Rodziny Radia Maryja. Widzieli Papieża w Wielkanoc, kiedy po raz ostatni ukazał się w swoim oknie. Potem pojechali dalej. O śmierci Papieża dowiedzieli się na Sardynii. Natychmiast podjęli decyzję o zmianie trasy pielgrzymki. Zawrócili do Rzymu.

Za wjazd autokaru do centrum Rzymu pobierana jest opłata. „Włosi nie chcieli od nas pieniędzy. Polacy dzisiaj za darmo – powiedzieli”. Siostra Anna robi już „drugą rundę” w kolejce do bazyliki. Wczoraj stała od 17.00 do 23.00.

Rzym przeżywa oblężenie. Chyba jedno z najcięższych, bo niespodziewanych. Zmobilizowano wszystkie odmiany włoskiej policji, obronę cywilną, wielu wolontariuszy. Rozdawana jest woda. Służby medyczne pomagają tym, którzy zasłabną. Wzdłuż kolejki ustawiono przenośne toalety. Przygotowywane są miejsca noclegowe, namioty poza miastem. Coraz trudniej poruszać się po Rzymie. Szwankuje informacja. Widać jednak wielki wysiłek, aby umożliwić wiernym pożegnanie z Papieżem.

Obok nas przechodzą kardynałowie. Właśnie zakończyli swoje kolejne posiedzenie. Który z nich zostanie papieżem? Czekamy na razie na ogłoszenie daty konklawe. Podczas sede vacante najważniejsze, konieczne decyzje podejmuje Kolegium Kardynałów. W Watykanie wyjątkowo panuje swoista demokracja. Aż do chwili, gdy wybiorą następcę Jana Pawła II. Jak to będzie? Powtarzam sobie w duchu słowa, które powtarzał nam nasz Rodak: Nie lękajcie się!

Wieczorem odprawiam Mszę w polskim kościele św. Stanisława. W modlitwie eucharystycznej dochodzę do słów: „naszego Papieża…”. Muszę opuścić ten fragment. Pustka. Serce boli.

Środa
Odnajduję trzech Polaków, którzy w piątek rozwinęli na Placu św. Piotra wielką polską flagę. Teraz jest dokładnie wypełniona podpisami. Nie mogą już przebywać na placu, dlatego owinęli swoją flagą jedną z kamiennych latarni wzdłuż Via Conciliazione, tuż obok kolejki pielgrzymów podążających do bazyliki. Remigiusz i jego dwaj koledzy są tutaj praktycznie cały czas.

Spali najpierw na placu, teraz na ulicy. Dzięki kamerom telewizyjnym stali się znani. Są szczęśliwi, że udało im się wejść do bazyliki ze swoją flagą. „Papież tam, z góry, nas widział i pobłogosławił nas za tę naszą flagę – tak sobie myślę” – opowiada Remigiusz. „Ludzie przychodzą tutaj do nas, aby się modlić, pozdrawiają. O drugiej w nocy prowadziliśmy śpiewany Różaniec. Ludzie przynoszą obrazki, kartki z podziękowaniami Papieżowi. Jakiś gimnazjalista przyniósł złoty krzyżyk, który dostał po bierzmowaniu. Sam szef ochrony bazyliki przyniósł nam kartkę z podpisem Papieża – opowiada z przejęciem Remigiusz. Pytam go: Co dalej? „Już zaczynamy myśleć o innym stylu życia.

Dzięki mediom staliśmy się trochę sławni. Chcemy to wykorzystać w dobrą stronę. Jak ochłoną emocje, może założymy jakiś ruch, zrzeszenie, tak żeby nie zapomnieć tego, czego Papież nas nauczył. Moja prośba do Boga jest taka, aby następny papież był taki sam jak ten. Oczywiście, że jest to wysoka poprzeczka. Będzie miał ciężki krzyż. Ale my, młodzi, musimy mu pomóc, żeby szedł drogą wyznaczoną przez Jana Pawła II”.

Naszej rozmowie przysłuchuje się Michał. Ma 36 lat. Przyjechał do Rzymu samochodem z Elbląga. Spontanicznie zaczyna opowiadać o sobie. Na wieść o śmierci Papieża w pamiętny sobotni wieczór poszedł do spowiedzi po dwunastu latach. Kiedy o tym mówi, ma w oczach łzy. Pani Alicja Szewczyk mieszka w Rzymie. Towarzyszy chłopakom przy fladze, kiedy tylko może. Wspomina o tym, że chciała usunąć ciążę. „Na poniedziałek miałam wyznaczoną datę zabiegu.

W niedzielę byłam w kościele, usłyszałam fragmenty nowo wydanej encykliki Papieża na temat życia. To był sierpień 1983 roku. Papież mnie powstrzymał. Dzięki niemu mam fantastycznego syna Adriana, ma 22 lata, studiuje w Polsce dziennikarstwo”. Pani Alicja pokazuje mi SMS, który dostała od syna zaraz po śmierci Papieża: „Pomyśl, że teraz Papa pilnuje nas z góry, jeszcze silniejszy, uśmiechnij się”. Ile podobnych historii wydarzyło się w tych dniach? Można by spisać książkę. Papież wydobywał z nas dobro zawsze, a teraz może najmocniej. Czujemy promieniowanie nadziemskiej siły.

Wieczorem koncelebruję Mszę w Bazylice św. Piotra. Co za dar! Jeszcze raz oddaję hołd Papieżowi. Ludzie cały czas dopływają do celu: przed ciało Papieża. Wzruszeni, szczęśliwi i smutni zarazem. Porządkowi poganiają stanowczo. Nikt nie może zatrzymać się tutaj ani na chwilę. Może tylko przechodzić obok. To trwa dosłownie kilka sekund. Na tę chwilę ludzie czekali kilkanaście godzin. Jeden z bocznych ołtarzy zostaje spontanicznie zasypany karteczkami, na których ludzie wypisują modlitwy, podziękowania, zostawiają kwiaty, obrazki.

Kiedy wracam z bazyliki, mija mnie kawalkada potężnych limuzyn poprzedzonych policjantami pędzącymi na motorach. Najprawdopodobniej to prezydent Bush i inni amerykańscy oficjele. Kolejny obrazek układanki: tajemnica Jana Pawła II. Bliski prostym ludziom, a jednocześnie autorytet wśród wielkich tego świata. A przecież nigdy im nie schlebiał, mówił prawdę. Krytykował prezydenta Busha za wojnę w Iraku. Dzięki Papieżowi głos Kościoła stał się słyszalny w tzw. wielkim świecie zdominowanym przez zimne ekonomiczne, polityczne kalkulacje. Był sumieniem świata, sumieniem wielkiej polityki. Moralny autorytet papiestwa chyba nigdy nie był tak wielki. Rzecznik Watykanu ogłosił dzisiaj datę konklawe – 18 kwietnia.

Czwartek
To najbardziej polski dzień. Wszędzie słychać naszych. Wczoraj wieczorem i w nocy dotarło do Rzymu mnóstwo rodaków. Autobusami, samolotami, samochodami, pociągami, na motorach. Czym się dało. Grupy zorganizowane i indywidualni. Nie wszyscy zdążyli wejść do bazyliki. Jerzy i Ania jechali z Muszyny do Rzymu motocyklem dwa dni. Nie dostali się do Papieża. Nie są rozczarowani. Misja została spełniona.

Na polskiej fladze pojawiło się zdjęcie małego włoskiego chłopca. Położył je tam jego ojciec. Chłopak chorował, miał mieć operację, była we wtorek. Wszystko poszło dobrze. „Modliłem się z wami, z Polakami, Bóg mnie wysłuchał, dlatego zostawiam tutaj to zdjęcie. Papa to sprawił” – mówi szczęśliwy tata.

Z głośników płynie kanon: „Laudate omnes gentes, laudate Dominum”. Wszystkie narody chwalcie Pana. W kolejce stoi Mira. Przyjechała z Bośni. Rysuje mi na kartce mapkę swojego kraju, pokazuje, gdzie leży jej miasteczko: Tolisa. Tam jest skupisko katolików. Próbujemy dogadać się po niemiecku. Pytam, dlaczego tutaj przyjechała. Pada krótka odpowiedź: „Heilig!”. Papież jest święty.

Wieczorem spotykam o. Jana Górę. Przyjechał do Rzymu z pielgrzymką, którą od dawna planował na ten czas. Zabrał ze sobą wszystkich pomagających mu przy organizowaniu spotkań młodzieży w Lednicy. Wieść o śmierci Papieża zastała ich w Pradze. Natychmiast ruszają prosto do Rzymu. Spontanicznie powstaje litania do Ojca Świętego. Melodię ułożył twórca lednickich śpiewów Piotr Zimowski. Refrenem są słynne już słowa: „Szukałem was, teraz wy do mnie przychodzicie”. Przysłuchuję się im, kiedy nadają program w TVP. Płyną w Polskę słowa: „Świadku Chrystusa, Patronie małżeństwa, Orędowniku pokoju, Świadku nadziei, Przyjacielu młodych, Drogowskazie życia, Niestrudzony Pielgrzymie, Wzorze Ojcostwa… módl się za nami”.

Rozmawiam chwilę z o. Górą. Płacze jak dziecko. „Pan Bóg dał nam w prezencie tę wielką mistyczną podróż na tę ostatnią audiencję. Czekaliśmy od 4 rano do 7 wieczorem. Sekundy przy Papieżu były jak godziny. To była mistyczna audiencja. Papież nic nie mówił, ale jakby wykrzyczał do nas wszystko. Nie ruszał się, ale myśmy do niego biegli. On też biegł ku nam. Jestem wzruszony i dziękuję Bogu za dar obecności. Po Wielkim Tygodniu Chrystusa nastąpił wielki tydzień Jana Pawła. To jest mistyka. Głęboko w to wierzę, że Jan Paweł II jest święty. Ludzie święci wykazują zwielokrotnioną działalność po śmierci, jak św. Wojciech czy Stanisław. Mamy tutaj przykład tego, że ta chwała jest większa po śmierci niż za życia. Nikt mi nie zabroni wołać do Papieża o jego wstawiennictwo”.

Nadchodzi noc. Ludzie przygotowują się do noclegu na ulicy. Kto dostał się tak blisko, nie opuści już tego miejsca. Uczennice z Wałbrzycha, ze szkoły prowadzonej przez siostry marianki, śpiewają oazowe piosenki na zmianę z grupą z Hiszpanii. Księża spowiadają. W śpiworze leży Marcin. Przyjechał z Brukseli. Opowiada o Turku – koledze z pracy, który na wieść o śmierci Papieża kłaniał mu się z respektem, bo dla Papieża wszyscy byli braćmi: żydzi, muzułmanie, hinduiści, ateiści…

Prymas Glemp podpisał się na słynnej już polskiej fladze. Remigiusz pokazuje mi ten podpis z dumą. Ulicami wędrują tysiące ludzi. Na sygnałach mkną kolumny limuzyn wiozących „władców” tego świata. Cały świat jest tutaj. Zjednoczony na tę chwilę. Czy tylko na tę chwilę? Ziarno przecież obumarło, musi być owoc.

Piątek
Udało mi się zdobyć bilet do sektora dla księży. Pędzę rano w stronę Bazyliki św. Piotra. Obok mnie tłumy. Tylko część z nich dostanie się na plac. Uff, udało się. O 8.00 zajmuję miejsce. Jestem blisko. Widzę dobrze ołtarz.

Procesja z prostą drewnianą trumną Papieża wychodzi przed bazylikę. Słychać oklaski. Tłumię łzy. Na trumnie otwarta księga Ewangelii. Głosił ją nam jako kapłan, biskup, Papież. Do końca. Także wtedy, kiedy nie umiał już mówić. Wiatr przewraca kartki Ewangeliarza. W końcu go zamyka. Nie usłyszymy już Dobrej Nowiny głoszonej w tak cudowny sposób. Ale słowo, które zasiał, trwa. Ostatni tydzień pokazał to dobitnie.

Homilia kard. Ratzingera piękna. Prosta, wymowna. Przerywana oklaskami. Kiedy skończył, miałem ochotę zawołać: tylko tyle? Wiem. Słów zawsze zabraknie… Chwyta za gardło, kiedy Kardynał wspomina Wielkanoc, ostatnie papieskie błogosławieństwo. Spoglądam raz jeszcze na milczące okna. „Możemy być pewni, że nasz ukochany Papież stoi dzisiaj w oknie domu Ojca, widzi nas i błogosławi nam. Tak, Ojcze Święty, błogosław nas!”.

Litania do Wszystkich Świętych. Wkrótce dołączy do nich Jan Paweł. Ostatnie pożegnanie w rycie bizantyńskim. Trumna znika w bazylice. Dzwon bije smutno. Na pochmurnym niebie na chwilę rozbłyska słońce.

Jeden z włoskich księży mówi, że powinni pozwolić młodzieży zaśpiewać dla Papieża. Zgadzam się z nim. Młodzi nie zawiedli. Byli tutaj cały ostatni tydzień, od piątku. Byli z Papieżem zawsze. Należało im się to. Choć jedna pieśń, choćby jedno: „Abba, Ojcze”. Rzymska dostojna liturgia, wypowiadana w martwym języku, którym z trudem posługują się nawet kardynałowie. Papież na pewno by się ucieszył. Zawsze wymykał się rzymskim formalistom, aby być jak najbliżej nas.

Pora do domu. Mam ochotę zostać. Chyba dopiero teraz, kiedy skończył się pogrzeb, dochodzi do mnie trudna prawda: zostaliśmy osamotnieni. Tępy ból. Kiedy o. Jan Góra podszedł do ciała Jana Pawła II, ryczał jak bóbr. Arcybiskup Dziwisz zawołał do niego trzy razy: Uspokój się! Tak trzeba. Wiem. Ale jednak żal, strasznie żal. Miłości nigdy dość. Zawsze chce się więcej.

Wieczorem rozpadało się. Rzym płacze. Przez całą noc, sobotę. Dopiero teraz. Kiedy ludzie czekali przed bazyliką, nie spadła na nich ani kropla. Ktoś czuwał nad nimi. Będzie czuwał zawsze. Wierzę w to mocno.

ks. Tomasz Jaklewicz, Rzym, 9 kwietnia 2005/Gość Niedzielny

***

Wpływ Jana Pawła II na światową politykę do dziś nie został należycie zbadany

Z perspektywy czasu widać, jak wielki był udział Jana Pawła II w rozpadzie komunizmu, przywróceniu wolności religii w Europie Wschodniej oraz zjednoczeniu kontynentu. Ten pontyfikat zostawił niezatarty ślad w dziejach świata.

PICTURE-ALLIANCE/DPA/PAP

***

Wszystko to było oczywiste 20 lat temu, kiedy papież Polak umierał, jednak dzisiaj mamy inną sytuację. Zwłaszcza w Polsce opinia publiczna, od co najmniej dekady, karmiona jest wyłącznie jednym tematem – reakcją Ojca Świętego na przypadki pedofilii wśród duchowieństwa. Mamy przy tym do czynienia z jednostronnymi, wyrwanymi z kontekstu historycznego oraz niepopartymi dowodami zarzutami i niezwykle agresywną ich interpretacją. W medialnej hucpie znika historyczny wymiar tego pontyfikatu. Dlatego należy przypominać najważniejsze fakty z tej dziejowej misji. Skoncentruję się na wątkach wschodnich, gdyż wpływ Jana Pawła II na ostatnią dekadę PRL jest lepiej znany.

Zmiana paradygmatu

Aby zrozumieć, jakim przełomem w kwestii upominania się o prawa katolików w krajach komunistycznych był pontyfikat papieża Polaka, należy prześledzić wcześniejsze wysiłki podejmowane przez Stolicę Apostolską w tej kwestii. Istotny w tym względzie był zwłaszcza pontyfikat Pawła VI. Korzystając z odprężenia na arenie międzynarodowej w latach 70. ubiegłego wieku, Ojciec Święty starał się przy pomocy działań dyplomatycznych ulżyć cierpieniom katolików w Europie Wschodniej. Jednocześnie unikał publicznych wystąpień w obronie prześladowanych chrześcijan z obawy, że taki głos niczego nie zmieni, a jedynie zaostrzy represje. Związek Sowiecki był przez Stolicę Apostolską traktowany jako hegemon współczesnego świata. W Watykanie powszechne było przekonanie, że potęga i wpływy komunizmu nie zmienią się w życiu tego pokolenia, a zapewne i wielu następnych.

Wybór Jana Pawła II zmienił ten paradygmat. Papież Polak był przekonany, że nastał zmierzch komunizmu i należy myśleć o świecie bez niego. Uważał, że siła komunizmu nie bierze się z jego rzeczywistej potęgi, ale moralnej słabości Zachodu. Nie rezygnując z działań dyplomatycznych – świadczył o tym wybór kard. Agostino Casaroliego, bliskiego współpracownika Pawła VI i twórcy watykańskiej Ostpolitik, czyli układów z krajami komunistycznymi, na urząd sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej – Jan Paweł II zaczął publicznie upominać się o prawa ludzi wierzących. Głównym partnerem w dialogu stały się nie władze komunistyczne, ale lokalne Kościoły, które papież mobilizował do działania, m.in. skłaniając je do wielkich akcji duszpasterskich z okazji historycznych jubileuszy. Jednocześnie Jan Paweł II zerwał z praktyką nominowania w Europie Wschodniej biskupów wskazanych przez władze komunistyczne. Uznał, że lepiej poczekać na dogodny moment do właściwej nominacji, aniżeli udzielać sakry biskupiej kapłanowi bardziej lojalnemu wobec reżimu aniżeli Watykanu. „Skończyła się Ostpolitik, zaczyna się misja na Wschodzie” – powiedział Ojciec Święty do tajnie konsekrowanego słowackiego biskupa Pawła Hnilicy. Te słowa najlepiej charakteryzują zmianę, jaka nastąpiła wtedy w Watykanie.

Jan Paweł II wita prezydenta Związku Radzieckiego Michaiła Gorbaczowa na pierwszym w historii spotkaniu papieża z przywódcą z Kremla, Watykan 1 grudnia 1989 r.

fot. WOJTEK LASKI /EAST NEWS

***

Papież Słowianin

Jan Paweł II od początku pontyfikatu był przekonany, że jego ważnym celem jest przywrócenie wolności Kościołowi w krajach komunistycznych. W czerwcu 1979 r. przyjechał nie tylko do Polski, ale do całego bloku wschodniego. W przemówieniach kilkanaście, jeśli nie kilkadziesiąt razy zwracał się do narodów sąsiednich, i to wprost. 3 czerwca na Wzgórzu Lecha w Gnieźnie określał się jako papież Słowianin, potem powtarzał to wielokrotnie. Podkreślał, że chce być rzecznikiem wolności religijnej dla wszystkich zniewolonych narodów na Wschodzie.

Na Kremlu szybko zorientowano się, że ten pontyfikat stanowi zagrożenie dla całego systemu komunistycznego. W notatce sporządzonej ze spotkania kierownictwa Urzędu ds. Wyznań z Radą ds. Religii przy Radzie Ministrów ZSRR, które odbyło się w Moskwie w dniach 19–21 lutego 1979 r., zapisano, że wybór Jana Pawła II „wzbudził w kręgach religijnych ZSRR nadzieję na przetrwanie i rozwój”. Środowiska katolickie zaczęły tworzyć grupy domagające się przywrócenia nauczania religii. Odnotowano, że po tym pontyfikacie „można oczekiwać walki z krajami socjalistycznymi pod sztandarem praw człowieka, wolności jednostki, z usiłowaniem oddziaływania zwłaszcza na młodzież”.

13 listopada 1979 r. sekretariat KC KPZR, a więc kierownicze gremium sowieckiej partii komunistycznej, zaakceptował składające się z sześciu punktów „Wytyczne do działań przeciwko polityce Watykanu w stosunku do krajów socjalistycznych”. Dokument opracowany przez szefa KGB Jurija Andropowa i jego zastępcę Wiktora Czebrikowa był dyrektywą zobowiązującą instytucje sowieckiego państwa, odpowiedzialne za media, politykę zagraniczną oraz służby specjalne, do dyskredytacji papieża Polaka i atakowania go w kraju i poza granicami Związku Sowieckiego. W listopadzie 1979 r. sowieckie kierownictwo przekazało KGB rozkaz wykorzystania wszystkich dostępnych możliwości, by zapobiec nowemu kierunkowi w polityce, zapoczątkowanemu przez Jana Pawła II, a w razie konieczności – sięgnięcia po środki wykraczające poza dezinformację i dyskredytację. Wkrótce po tym z tureckiego więzienia Kartal Maltepe uciekł Ali Ağca. Wyruszył w długą drogę, której finał odegrał się 13 maja 1981 r. na placu Świętego Piotra w Watykanie.

Wsparcie dla Litwinów

Ponieważ na Litwie istniała struktura diecezji, a w Kownie działało seminarium duchowne, do kwestii wolności religii w tej sowieckiej republice Ojciec Święty przykładał szczególną uwagę. Po konklawe przekazał jako wotum dla Ostrej Bramy w Wilnie swą piuskę kardynalską, w której przyjechał do Rzymu. Na Litwie wierni natychmiast zareagowali na jego wybór. W październiku 1978 r. powstał w Wilnie Komitet Obrony Praw Ludzi Wierzących, który domagał się wolności religijnej oraz zaprzestania polityki ateizacji młodzieży. Jego działaczy wkrótce aresztowano, ale nadal w podziemiu ukazywała się „Kronika Kościoła katolickiego na Litwie”. Teksty z czasopisma były odczytywane w litewskich i rosyjskich audycjach Radia Watykańskiego, dzięki czemu docierały do społeczeństwa, przełamując sowiecką cenzurę i monopol informacyjny. Od początku pontyfikatu Jana Pawła II zwiększono liczbę audycji Radia Watykańskiego w języku ukraińskim, rosyjskim i białoruskim. Wyraźną oznaką zachodzących zmian był inspirowany przez papieża rozwój ruchu pielgrzymkowego na Litwie. Do indywidualnych pielgrzymów, masowo po 1978 r. nawiedzających sanktuaria maryjne, dołączyli wówczas kapłani. Głosili kazania, spowiadali, a także zbierali podpisy pod petycjami w sprawach wolności religii i ograniczeń swobód obywatelskich. Tworzyły się w ten sposób zalążki społeczeństwa obywatelskiego, którego krystalizacja pod koniec lat 80. XX wieku zmieniła sytuację polityczną w Związku Sowieckim.

Dużym sukcesem papieskiej dyplomacji działającej pod nadzorem Jana Pawła II było doprowadzenie w lipcu 1982 r. do nominacji marianina bp. Vincentasa Sladkevičiusa na administratora apostolskiego diecezji Koszedary. Gdy w 1988 r. został kardynałem, odegrał zasadniczą rolę w procesie wybijania się Litwy na niepodległość. Był wsparciem i mentorem Sąjūdisu, niezależnego ruchu obywatelskiego, występującego z postulatem suwerenności Litwy. Wspierała go w tych działaniach Stolica Apostolska.

Kwestia unicka

Szczególne miejsce w papieskim programie wsparcia katolików żyjących w Związku Sowieckim zajmowała kwestia Kościoła greckokatolickiego (unickiego) na Ukrainie. W marcu 1946 r. podczas pseudosoboru we Lwowie, zorganizowanego przez NKWD, Kościół greckokatolicki w Galicji Wschodniej został zlikwidowany, a wierni i duchowieństwo przymusowo wcieleni do rosyjskiego Kościoła prawosławnego. Ci, którzy nie chcieli się temu podporządkować, za wierność Ojcu Świętemu przypłacali latami spędzonymi w łagrach, więzieniach, a często i życiem. Wkrótce podobny los spotkał grekokatolików na Zakarpaciu, a później także w Rumunii i Czechosłowacji. Stosunek kolejnych papieży do kwestii greckokatolickiej był mocno osadzony w relacjach ekumenicznych Stolicy Apostolskiej z Patriarchatem Moskiewskim. Od czasu Soboru Watykańskiego II, kiedy za cenę udziału w nim delegacji prawosławnej z Moskwy zrezygnowano z potępienia komunizmu, dialog ekumeniczny był jednym z najważniejszych elementów relacji Watykanu ze Związkiem Sowieckim i obozem komunistycznym. Odbywało się to jednak za cenę milczenia o Kościele greckokatolickim. Jan Paweł II zmienił tę postawę. 5 czerwca 1979 r. na zamkniętym spotkaniu z Radą Główną KEP na Jasnej Górze powiedział, że nie zamierza milczeć w sprawie katolików obrządku wschodniego jak jego poprzednicy. Nakazał polskim biskupom, aby przygotowali się do obchodów Milenium Chrztu Rusi Kijowskiej w 1988 r., co pokazuje, jak w długiej perspektywie widział swoje działania.

W marcu 1980 r. zwołał do Rzymu Synod Kościoła greckokatolickiego, w którym wzięli udział wszyscy ukraińscy biskupi żyjący na emigracji. Wybrany został wówczas następca sędziwego kard. Josifa Slipyja, arcybiskup Myrosław Lubacziwski, opiekun ukraińskiej diaspory w Kanadzie. Wszystkie te działania wzbudzały zaniepokojenie na Kremlu, o czym mogą świadczyć raporty z tego okresu przygotowane przez szefa KGB na Ukrainie gen. Witalija Fiedorczuka. Alarmował centralę, że uniccy aktywiści domagają się teraz własnego Kościoła, ale jutro mogą zażądać własnego państwa. Była to trafna diagnoza, zważywszy, jak ważną część Ludowego Ruchu Ukrainy na rzecz Przebudowy, który w 1990 r. wystąpił z postulatem suwerenności Ukrainy, stanowili grekokatolicy.

Milenium w Moskwie

W myśleniu papieża Polaka istotne były nie tylko narody o katolickiej tradycji: litewski, białoruski, łotewski i ukraiński, ale również prawosławni Rosjanie. Nie bez powodu w prywatnych apartamentach papieskich wisiała ikona Matki Boskiej Kazańskiej, jedna z najważniejszych i pierwotnych kopii, jakie zostały po skradzionym i prawdopodobnie zniszczonym latem 1904 r. oryginale. Przed nią Jan Paweł II modlił się codziennie, a ważnym rysem jego działań było przekonanie, że należy dążyć do zjednoczenia wszystkich chrześcijan.

Nowe możliwości dla papieskich inicjatyw pojawiły się, kiedy w Związku Sowieckim w 1986 r. podjęte zostały reformy społeczne i polityczne, zainicjowane przez nowego sekretarza generalnego KC KPZR Michaiła Gorbaczowa. Początkowo jednak nie obejmowały one zmian w polityce wyznaniowej. Dopiero rocznica milenium chrztu Rusi Kijowskiej przyniosła zasadniczą zmianę. Sowieckie kierownictwo zostało zaalarmowane informacją, że Jan Paweł II przygotowuje światowe obchody tej rocznicy. Wówczas zapadła decyzja, aby centralne uroczystości zorganizować w Moskwie – jednocześnie miały być promocją Patriarchatu Moskiewskiego. Do Moskwy przyjechała delegacja Stolicy Apostolskiej z kard. Casarolim, który wygłosił m.in. wykład o wolności religii jako fundamencie praworządności, transmitowany przez najważniejsze sowieckie media. Odtąd nic już nie było po staremu. Zwiększenie swobód dla prawosławia skutkowało także poszerzeniem wolności dla katolików. Uwieńczeniem dalszych działań dyplomatycznych była audiencji Gorbaczowa u papieża w Watykanie 1 grudnia 1989 r. Przesądzono wtedy legalizację Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie, odbudowę struktur Kościoła rzymskokatolickiego na Białorusi i w Ukrainie oraz stabilizację struktur kościelnych na Litwie i Łotwie.

Niestety do dzisiaj wpływ Jana Pawła II na światową politykę nie został zbadany. Nie powstał żaden krajowy ani międzynarodowy program, który pozwalałby na dokonanie syntezy papieskich działań i inicjatyw na podstawie kwerend archiwalnych przeprowadzonych w archiwach byłych krajów komunistycznych. Od dawna nie ukazała się żadna publikacja, która pozwoliłaby odczytać ten pontyfikat na nowo, także w kontekście współczesnych wyzwać i zagrożeń, jak chociażby wojna w Ukrainie. Najwyższy czas, aby naprawić to zaniedbanie.

Andrzej Grajewski/Gość Niedzielny

***

Kard. Duka o Janie Pawle II: Taki Papież zdarza się raz na tysiąc lat

Trzeba wiedzieć, że taki Papież zdarza się raz na tysiąc lat – mówi w 20. rocznicę śmierci Jana Pawła II kard. Dominik Duka. Podkreśla, że bardzo potrzebowaliśmy takiego Papieża, kiedy w Europie Środkowej byliśmy pozbawieni wolności narodowej i wolności Kościoła. Ale Jan Paweł II jest też naszym patronem dzisiaj, kiedy trwa wojna kulturowa, bunt przeciw cywilizacji zachodniej, czyli cywilizacji chrześcijańskiej. On pokazuje, że bramy piekielne nie przemogą – dodaje czeski prymas senior.

Podkreśla, że duchowe oparcie, jakie znajdował w polskim Papieżu, było dla niego szczególnie ważne, kiedy na początku lat 80-tych został uwięziony wraz z Václavem Havlem. Zapytany, czy w więzieniu rozmawiał z przyszyły prezydentem Czechosłowacji o Janie Pawle II, odpowiada: „Zawsze o nim rozmawialiśmy. Václav Havel nigdy mu nie zapomniał poparcia, jakiego udzielił Jan Paweł II represjonowanym sygnatariuszom Karty 77. W 1981 r. wymienił ich imiennie z okna Pałacu Apostolskiego”.

W rozmowie z Radiem Watykańskim kard. Duka wspomina, że o wyborze Jana Pawła II na Stolicę Piotrową dowiedział się z Radia Wolna Europa. „Jak tylko usłyszałem imię Karol, od razu zrozumiałem, że musi to być Wojtyła”. Podkreśla, że prorocze okazały się słowa, które przy tej okazji wypowiedział brat Roger z Taizé. On był pewny, że czekają nas naprawdę wielkie zmiany. I tak rzeczywiście się stało – mówi kard. Duka.

Podkreśla, że Jan Paweł II był Papieżem wyjątkowym. Przejawia się to zarówno w skarbie jego nauczania, jak i w pewnej dyscyplinie, odwadze. Jego zdaniem tej właśnie odwagi powinniśmy się od niego uczyć dzisiaj, kiedy znowu walczymy o wolność i prawo. On też pokazuje, że w tej walce nie miejsca na zemstę – dodaje arcybiskup senior czeskiej stolicy. Wyraża przy tym przekonanie, że niedawna ratyfikacja w czeskim parlamencie umowy z Watykanem to także dar Jana Pawła II.

Kard. Duka przybył do Rzymu z narodową pielgrzymką czeskiego Kościoła. Przedłużył swój pobyt w Wiecznym Mieście, aby móc uczestniczyć w watykańskich uroczystościach upamiętniających 20. rocznicę śmierci Jana Pawła II.

Krzysztof Bronk – Watykan/vaticannews.va/pl

+++

kościół św. Piotra

Partick, 46 Hyndland Street , Glasgow, G11 5PS

***

W każdy piątek jest Adoracja Najświętszego Sakramentu od godz. 18.00

W czasie Adoracji jest możliwość przystąpienia do sakramentu spowiedzi.

W Wielkim Poście o godz. 18.30 jest Droga Krzyżowa

Msza św. wynagradzająca za grzechy nasze i całego świata odprawiana jest o godz. 19.00

W trzeci piątek miesiąca sprzątamy kościół św. Piotra od godz. 17.00. Chętni bardzo mile widziani.

---

W każdą sobotę o godz. 18.00 jest Msza św. wigilijna z niedzieli

Możliwość spowiedzi jest od godz. 17.00

***

W pierwsze soboty miesiąca po Mszy św. jest Nabożeństwo Pięciu Sobót Wynagradzających za zniewagi i bluźnierstwa przeciwko Najświętszej Matce Bożej

***

W drugie soboty miesiąca po Mszy św. modlimy się Koronką do Serca Boleściwej Matki – Serca przebitego siedmiokrotnie mieczem boleści.

***

W trzecie soboty miesiąca po Mszy św. modlimy się na różańcu o pokój na świecie.

---

W każdą Niedzielę Msza św. jest o godz. 14.00

Przed Mszą św. jest Adoracja Najświętszego Sakramentu.

W Wielkim Poście w czasie Adoracji śpiewamy Gorzkie Żale

W tym czasie jest także możliwość przystąpienia do sakramentu spowiedzi od godz. 13.30

---

Od września trwają prace renowacyjne kościoła św. Piotra. Dlatego w piątki Adoracja, spowiedź św. i Msza św. na czas remontu są w sali parafialnej. Natomiast w soboty i w niedziele Msze św. są w kościele.

***

---

Kaplica izba Jezusa Miłosiernego

4 Park Grove Terrace, Glasgow G3 7SD

***

W każdy pierwszy czwartek miesiąca jest Msza św. o godz. 19.00

Po Mszy św. jest Godzina Święta

***

Naczynia połączone

Pierwsze czwartki, pierwsze piątki, pierwsze soboty. Interesowni praktykują dla obietnic, gorliwi – z miłości. Podejmiesz wyzwanie?

ISTOCKPHOTO

***

Sytuacja z utrudnionym dostępem do Mszy, także pierwszopiątkowej, w jakiej przed pięcioma laty postawiła nas pandemia, pokazuje, jak ważne są dla wielu katolików dni, w których okazujemy szczególną cześć Najświętszemu Sercu Pana Jezusa i Niepokalanemu Sercu Najświętszej Maryi Panny. W pierwsze piątki miesiąca liczba wiernych w kościołach jest wyższa niż w inne dni powszednie, a wielu jest takich, którzy podejmują tego dnia posty i inne czyny pokutne.

Niedawno zmienił się sposób wyznaczania pierwszych dni miesiąca w kalendarzu kościelnym. Wcześniej obchodzono wszystkie trzy dni razem. Decydował pierwszy piątek. Jeśli ten dzień przypadł pierwszego dnia danego miesiąca, wtedy czwartek, choć kalendarzowo należał jeszcze do poprzedniego miesiąca, obchodziło się jako pierwszy. Jeżeli natomiast pierwszym dniem miesiąca była sobota, wówczas jako pierwszą sobotę w Kościele obchodziło się tę, która przypadała za tydzień – po pierwszym piątku. Niedawno zostało to uproszczone. Pierwsze czwartek, piątek i sobotę obchodzi się teraz wtedy, kiedy faktycznie są pierwsze w kalendarzu na dany miesiąc. Sposób liczenia dni to jednak kwestia drugorzędna. Istotne jest nastawienie serca i intencja, z jaką podejmuje się te praktyki.

Jak ciąża

Skąd te praktyki się wzięły? – Za pierwszymi piątkami stoi żądanie Pana Jezusa z objawień św. Małgorzaty Alacoque. Jeśli chodzi o nabożeństwo pięciu pierwszych sobót miesiąca, to stoi za nimi tradycja fatimska. Natomiast wcześniejsza tradycja bardziej była związana z kultem Niepokalanego Serca Maryi, który nawiązywał do kultu Serca Jezusa – mówi ks. prof. Marek Chmielewski. Dodaje, że praktyki pierwszego czwartku, piątku i soboty miesiąca nie mają charakteru obowiązkowego, lecz należą raczej do sfery pobożności. – O ile liturgia jest obowiązkowa, bo to jest kult Kościoła, o tyle jeśli chodzi o formy pobożności, to takiego obowiązku w sensie prawnym nie ma. Natomiast ze względów formacyjnych te formy się szanuje – zauważa.

Szczególnie popularne jest wśród wiernych nabożeństwo dziewięciu pierwszych piątków miesiąca. Dlaczego ma to być akurat dziewięć piątków, czyli de facto dziewięć miesięcy?

– Dlatego, że dziewięć miesięcy to analogia do czasu, jakiego potrzebuje dziecko rozwijające się w łonie matki, aby się urodzić. Przez praktykę dziewięciu pierwszych piątków ma się narodzić nowy człowiek, który żyje sakramentami. Jeśli dobrze wczytamy się w objawienia, których Pan Jezus udzielił św. Małgorzacie, zauważymy, że one mają na celu właśnie to: wychowanie człowieka do regularnego życia sakramentalnego – wskazuje teolog.

Zwraca uwagę na fakt, że od uchwały IV Soboru Laterańskiego w 1215 roku katolik ma obowiązek spowiedzi i Komunii raz w roku, szczególnie w okresie wielkanocnym. Na tamte czasy było to wymaganie wysokie, jeśli weźmie się pod uwagę istniejącą wtedy sieć kościołów. Z czasem jednak ulegało to zmianom i już na przykład w XVII wieku duszpasterstwo oraz dostępność kościołów wyglądały całkiem inaczej. Wówczas traktowanie pobożności na zasadzie „raz w roku” wymagało zdynamizowania. I taka pomoc przyszła. Pierwszopiątkowe praktyki i związane z nimi obietnice Jezusa znacznie ożywiły życie duchowe katolików.

Sama św. Małgorzata Maria Alacoque w jednym z listów napisała, że kult Najświętszego Serca „ma na celu odnowienie w duszach skutków Odkupienia”. To jest zasadniczy cel tego nabożeństwa.

Chodzi o cel

Wraz z nową formą pobożności pojawiły się także jej wypaczenia, polegające na magicznym traktowaniu praktyk pierwszopiątkowych (a także pierwszosobotnich), czyli wykonywaniu ich na zasadzie „zaliczenia”: przyjść, odprawić spowiedź, Komunię, najlepiej wszystko w sam pierwszy piątek. Towarzyszy temu oczekiwanie, że gdy wypełnię praktykę, Pan Bóg musi mi zagwarantować zbawienie. Taki „handel wymienny”.

Ksiądz Marek Chmielewski, przestrzegając przed taką postawą, podkreśla ważność odpowiedniego przygotowania do spełniania warunków nabożeństwa. – Jest dobrą intuicją duszpasterską, że dzieci pierwszokomunijne przynajmniej przez pierwszy rok odprawiają dziewięć pierwszych piątków. Nie powinno tam jednak chodzić o uzyskanie nieco magicznie traktowanego „biletu do nieba”. Obietnica mówi przede wszystkim, że człowiek nie umrze bez szansy pojednania z Bogiem, ale to samo przez się nie jest gwarancją zbawienia. Chodzi o to, żeby tego młodego człowieka wychować w życiu sakramentalnym nie tylko co do ilości wypełnionych praktyk. On ma się nauczyć, jak się spowiadać: nie tylko w sposób faktograficzny, ale analityczny; ma się nauczyć życia eucharystycznego, adoracji. I to jest ważne – przekonuje. Przywołuje konkretny przykład prawidłowej formacji w tym zakresie.

– W pierwszych latach kapłaństwa pracowałem w dużej parafii w Radomiu. Była tam siostra katechetka, która przez pół godziny odprawiała z dziećmi rachunek sumienia, zanim księża usiedli, żeby spowiadać je na pierwsze piątki. I widać było efekty. Dzieci były dobrze przygotowane, wiedziały, co mówią. Takie podejście jest bardzo ważne dla rozwoju duchowego. Jeśli tego nie ma, dochodzi do takich sytuacji, że dorosły człowiek spowiada się jak dziecko pierwszokomunijne. Tak więc praktyka pierwszych piątków miesiąca ma wielki potencjał duszpasterski, jeśli jest mądrze i dobrze sprawowana. I to jest jej zasadniczy cel. Chodzi przecież o wychowanie do miłości Boga, bliźniego i samego siebie – akcentuje kapłan.

Wynagrodzenie

Nabożeństwo do Serca Jezusowego jest kultem ekspiacyjnym, wynagradzającym. Podobnie jest z kultem Niepokalanego Serca Maryi Panny, w którym od czasu objawień fatimskich wzmocniony został element pokuty za grzechy. Maryja w Fatimie mówiła dzieciom, że wielu ludzi ginie na wieki, bo zbyt mało jest takich, którzy chcieliby się za nich modlić i ofiarować swoje cierpienia. Także tu istotny jest więc motyw wynagrodzenia.

– Wynagrodzenie jest często traktowane na sposób ludzki: komuś zrobiłem przykrość, to teraz muszę przeprosić, żeby mu sprawić przyjemność. Samo wyrażenie „obrażać Boga” jest antropomorficzne, ale nie mamy innych narzędzi. Wyglądałoby na to, że przez nasze zgrzeszenie Pan Bóg coś traci i my musimy Mu to oddać, tak jak w ramach restytucji musimy oddać to, co ukradliśmy, bo w przeciwnym razie nie spełnimy warunku nawrócenia – mówi ks. Marek Chmielewski. Zauważa jednak, że to nie do końca tak. – Chodzi o to, że skoro Bóg jest miłością, to grzech jest zaprzeczeniem miłości. To jest przede wszystkim krzywda, jaką człowiek samemu sobie wyrządza przez odwrócenie się od miłości. I to nie miłości w znaczeniu uczuciowym, tylko rozumianym jako afirmacja osoby. Wynagrodzenie jest przede wszystkim odbudowaniem i wzmocnieniem w grzeszniku miłości. To wynagrodzenie staje się bardziej zrozumiałe, gdy patrzymy na nie przez wymiar Kościoła. Czasami mówimy, że Kościół jako Mistyczne Ciało Chrystusa jest jak zespół naczyń połączonych. Jeżeli poziom spada w jednym naczyniu, to spada we wszystkich. Mistyczne Ciało doznaje uszczerbku przez cudzy grzech. Wierni mający tę świadomość tym bardziej chcą okazać miłość Bogu i bliźniemu, aby ten brak, jaki Kościół cierpi, został wyrównany. A więc nie tyle Pan Bóg cierpi szkody (jest przecież bytem absolutnym), ile Kościół ponosi duchowe straty. I gorliwi chcą naprawić to, co inni zepsuli. To jest wyraz odpowiedzialności za zbawienie innych i za życie Kościoła – podkreśla teolog.

Czwartki

Tradycja pierwszych czwartków jest późniejsza niż piątków i sobót. – Nie można ich traktować na równi z pierwszymi piątkami – zauważa ks. prof. Chmielewski. Dodaje, że trudno wskazać początek tej tradycji. Prawdopodobnie wiąże się z orędziami na Światowe Dni Powołań, które zapoczątkował św. Paweł VI. – Tam, jak się zdaje, jest początek tej praktyki: zaproszenie do szczególnej modlitwy w pierwsze czwartki o powołania, głównie kapłańskie – mówi. Zauważa, że zwyczajowo modlimy się o powołania, ale rzadko akcentuje się modlitwę za powołanych. O to, żeby byli wierni powołaniu – a to jest przecież istota.

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

---

W każdą trzecią sobotę miesiąca jest spotkanie Biblijne na temat: kobiety w Piśmie Świętym. Spotkanie rozpoczynamy o godz. 10.00 śpiewaniem Godzinek ku czci Najświętszej Maryi Panny a kończymy w południe modlitwą Anioł Pański.

***

W czwartym tygodniu każdego miesiąca – z piątku na sobotę – jest całonocna Adoracja Najświętszego Sakramentu dla kobiet w kaplicy Sióstr Benedyktynek w Largs.

Początek Adoracji rozpoczyna się modlitwą różańcową o godz. 21.00 a zakończenie Adoracji śpiewem Godzinek ku czci Najświętszej Maryi Panny i Mszą św. o brzasku dnia o godz. 5.00

Benedictine Monastery, 5 Mackerston Place, Largs, Scotland

***

Czekanie na Spotkanie. Post eucharystyczny – dlaczego, dla kogo i jak?

Praktykę postu eucharystycznego wprowadził papież Marcin V w XV wieku. Obowiązywał od północy aż do przyjęcia Komunii. Obecne przepisy stanowią, że należy go zachować przynajmniej przez godzinę przed przyjęciem Komunii świętej.

Każde dziecko komunijne wie, że godzinę przed przyjęciem Komunii św. należy powstrzymać się od jedzenia i picia. To tzw. post eucharystyczny. Zasadniczym celem tej praktyki jest okazanie szacunku Ciału Pańskiemu. Mówi o tym Katechizm Kościoła Katolickiego. „Aby przygotować się odpowiednio na przyjęcie sakramentu Eucharystii, wierni zachowają ustanowiony przez Kościół post. Postawa zewnętrzna (gesty, ubranie) powinna być wyrazem szacunku, powagi i radości tej chwili, w której Chrystus staje się naszym gościem” – czytamy (1387).

Różnie z tym musiało bywać, skoro już św. Paweł upominał Koryntian: „Gdy się zbieracie, nie ma u was spożywania Wieczerzy Pańskiej. Każdy bowiem już wcześniej zabiera się do własnego jedzenia, i tak się zdarza, że jeden jest głodny, podczas gdy drugi nietrzeźwy. Czyż nie macie domów, aby tam jeść i pić? Czy chcecie znieważać Boże zgromadzenie i zawstydzać tych, którzy nic nie mają? Cóż wam powiem? Czy będę was chwalił? Nie, za to was nie chwalę!” (1 Kor 11,20-22).

Dalej apostoł przestrzega przed świętokradztwem: „Niech przeto człowiek baczy na siebie samego, spożywając ten chleb i pijąc z tego kielicha. Kto bowiem spożywa i pije, nie zważając na Ciało Pańskie, wyrok sobie spożywa i pije” (1 Kor 11,28-29).

Tak stanowcze słowa zawsze pobudzały chrześcijan do szczególnej uważności w obchodzeniu się z postaciami eucharystycznymi.

– Praktyka postu eucharystycznego pojawiła się w starożytności jako efekt rozwoju duchowości i być może także dyscypliny kościelnej. Starano się, aby przyjęcie Komunii jako pokarmu cielesno-duchowego nie było w pewnym sensie osłabione przez przyjęcie innego pokarmu. Taka dyscyplina sprawiła, że zanikły Msze wieczorne – wyjaśnia liturgista, ks. dr hab. Dominik Ostrowski.

Wzmianki o praktykach, które można określić jako post eucharystyczny, znajdujemy m.in. u św. Augustyna, który pisał: „Eucharystię świętą przyjmuje się zawsze na czczo i taki zwyczaj zachowany jest na całym świecie”. Święty stwierdzał: „Podobało się Duchowi Świętemu, by na wyrażenie czci dla tak wzniosłego Sakramentu najpierw do ust chrześcijan wchodziło Ciało Pańskie, wpierw przed innym pokarmem”.

W średniowieczu nie zajmowano się zbytnio kwestią postu eucharystycznego, ponieważ wierni bardzo rzadko przystępowali do Komunii, ograniczając się do spoglądania na Hostię podczas Mszy lub przyjmowania Komunii duchowej. Dopiero w XV wieku upowszechniła się praktyka zachowywania postu od północy aż do momentu przyjęcia Komunii. – Praktykę postu eucharystycznego wprowadził dla całego Kościoła papież Marcin V w XV wieku; od tego czasu post ten wymagał bycia na czczo od północy aż do przyjęcia Komunii – podkreśla duchowny.

Wielkie zmiany

Post eucharystyczny w takiej formie funkcjonował w Kościele przez wieki. Zmiana nastąpiła dopiero w XX wieku, wraz z rozwojem praktyki częstego przystępowania do stołu Pańskiego. W 1953 roku Pius XII skrócił post eucharystyczny do trzech godzin przed przyjęciem Komunii Świętej i orzekł, że wypicie wody nie łamie tego postu. Zezwolił też chorym na przyjmowanie bez ograniczenia czasu przed przyjęciem Komunii Świętej napoju niealkoholowego i lekarstwa, zarówno płynnego, jak i stałego. Zaznaczył także, że osoby przyjmujące Wiatyk w niebezpieczeństwie śmierci nie są związane żadnym prawem postu.

W ustanawiającym zmianę dokumencie Christus Dominus papież przypomniał, że post eucharystyczny „służy nie tylko do okazania należnej czci Boskiemu Zbawicielowi, ale przyczynia się także do rozwoju pobożności, może powiększyć również owoce świętości, do których zdobywania przy pomocy łaski Bożej nas tak bardzo zachęca sam Chrystus, źródło świętości i jej twórca”. Dzięki zmianie wprowadzonej przez Piusa XII po wielu wiekach zaczęto odprawiać Msze św. wieczorne.

Dalsze złagodzenie postu eucharystycznego wprowadził Paweł VI w roku 1964, skracając go do jednej godziny przed przyjęciem Komunii. Ten sam papież w 1973 roku w instrukcji Immensae caritatis określił post eucharystyczny trwający „mniej więcej piętnaście minut” dla osób chorych i starszych, przebywających w szpitalach lub domach, a także dla ich opiekunów, pragnących razem z nimi przystąpić do Komunii Świętej.

Obecnie obowiązujące prawo kanoniczne znosi post eucharystyczny dla chorych i osób w podeszłym wieku. „Osoby w podeszłym wieku lub złożone jakąś chorobą, jak również ci, którzy się nimi opiekują, mogą przyjąć Najświętszą Eucharystię, chociażby coś spożyli w ciągu godziny poprzedzającej” – czytamy w Kodeksie Prawa Kanonicznego (kan. 919 § 3). Kodeks stanowi także, że z zachowania postu eucharystycznego są zwolnieni kapłani, którzy danego dnia po odprawieniu jednej Mszy muszą celebrować drugą albo trzecią. W takim wypadku po pierwszej lub po drugiej Mszy Świętej mogą spożywać posiłki, nawet jeśli przed przyjęciem Komunii Świętej nie zachodziłaby przerwa jednej godziny (kan. 919 § 2 KPK). – Przyjmuje się, że zwolnienie kapłana z postu eucharystycznego przed kolejną Mszą ma na celu dobro wiernych, którzy nie powinni być pozbawieni Eucharystii z powodu kolejnego godzinnego postu kapłana – podkreśla ks. Dominik Ostrowski. Zaznacza, że przyjęcie przez kapłana Komunii na Mszy Świętej jest koniecznością, dlatego konieczność sprawowania dwóch Mszy nie może stać w sprzeczności z prawem o Komunii kapłana. – On przez swoje kapłaństwo urzędowe umożliwia wiernym skorzystanie z Mszy Świętej, z Komunii. Dlatego jego zwalnia się z obowiązku postu, który ma drugorzędne znaczenie wobec samej Eucharystii i ma jej służyć – wyjaśnia.

A co jeśli…

Obecne przepisy prawa kanonicznego, stanowiące, że post eucharystyczny należy zachować przynajmniej przez godzinę przed przyjęciem Komunii (kan. 919 § 1 KPK), oznaczają, że godzina to niezbędne minimum. Zawiera się w tym natomiast sugestia, iż w miarę możliwości można wydłużyć ten czas. Co jednak robić w sytuacji, gdy ktoś przez nieuwagę zjadł coś i jego post eucharystyczny będzie za krótki? Albo jak się zachować, gdy ten problem powstaje wskutek niespodziewanego przyśpieszenia godziny Mszy Świętej?

– Wszystkie przepisy prawa kościelnego są podporządkowane celowi głównemu, jakim jest zbawienie dusz, a zatem trzeba zawsze uważać, aby przez dosłowne przestrzeganie zapisu nie zaszkodzić temu, co ten przepis chroni. Jeśli przyjmujemy, że celem postu jest odpowiednie duchowe przygotowanie do przyjęcia Komunii Świętej, to w sytuacji, gdy nie mamy dokładnie 60 minut postu, należy ocenić, czy brakujące 5 minut „robi różnicę”. Moim zdaniem lepiej jest być posłusznym Kościołowi i powstrzymać się od Komunii, jeśli nie minęła godzina, bo Bogu podoba się nasze posłuszeństwo, a brak możliwości przystąpienia do Komunii nie jest z definicji szkodą, raczej jest to swoista chwilowa utrata przywileju i nie przynosi ona zagrożenia duchowego, wręcz przeciwnie, może pogłębić w nas szacunek do Eucharystii, a także być swoistą nauką, żeby nie powiedzieć nauczką. Moglibyśmy się zastanawiać, czy mamy prawo „zerwać kłosy w szabat”, jak apostołowie, ale tu są potrzebne duża dojrzałość i mądra wolność, ponieważ jeśli można samemu skrócić post o 5 minut, to dlaczego nie o 25? – wskazuje liturgista. – Jeśli dojrzała osoba zinterpretuje, że kilka minut nie robi różnicy i nie uczyni z tego narzędzia do nadużyć, to nie zdziwię się, jeżeli także autorytet duchowny ją usprawiedliwi. Ks. Krzysztof Grzywocz tłumaczył, że potrzeba dużej mądrości i dojrzałości, aby wiedzieć, kiedy „zerwać kłosy”. Wskazywał też na niebezpieczeństwo zaburzeń i skrupułów, zwłaszcza u osób osamotnionych i bez relacji, które bezpiecznie czują się tylko w ogrodzeniu przepisów. Odnowiona liturgia i prawo dają dużo przestrzeni do samodzielnych decyzji i oczekują pewnej dojrzałości – zauważa kapłan. Jako przykład wskazuje zapis o obmyciu palców przez kapłana, jeśli pozostały na nich partykuły (czyli cząstki Ciała Chrystusa); dawniej należało obmyć palce zawsze.

Co po Komunii?

Nieraz wierni zadają sobie pytanie, czy po przyjęciu Ciała Pańskiego należy zachować jakiś odstęp czasowy przed zjedzeniem posiłku. Problem taki może występować na przykład w szpitalu, gdzie chory po przyjęciu Komunii mógłby od razu coś zjeść lub popić kawą. Kapelani apelują tu zazwyczaj do osobistego wyczucia osoby przyjmującej Komunię. – Nie spotkałem przepisu, który by tego zabraniał, chociaż słyszałem opinie, że istnieje pewien „bufor czasowy”, czasem określany na 15 minut; nie jest to jednak oficjalne prawo. Po przyjęciu Komunii Świętej i zakończeniu obrzędu można udać się od razu na posiłek, są przecież tzw. agapy przedłużające spotkanie wspólnoty – tłumaczy ks. Dominik Ostrowski. I dodaje: – Na pewno jednak warto przypomnieć, że po Komunii Kościół przez wieki odmawiał modlitwy dziękczynne, a więc istnieje powód, aby odczekać chwilę z kolejnym posiłkiem.

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

+++

Jak przygotować się do spowiedzi wielkopostnej?

Wielki Post to często czas, w którym intensyfikujemy pracę nad swoim życiem duchowym. Podejmujemy wyrzeczenia, postanowienia i refleksje nad naszym życiem, pragnąć dobrze przygotować się na Święta Zmartwychwstania Pańskiego. Jednym z ważnych aspektów jest sakrament pokuty i pojednania. Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci w dobrym przygotowaniu się do spowiedzi.

fot. Karol Porwich/Tygodnik Niedziela

***

Nawrócenie, przebaczenie i pojednanie

Spowiedź, według Katechizmu Kościoła Katolickiego, jest „sakramentem nawrócenia, ponieważ urzeczywistnia w sposób sakramentalny wezwanie Jezusa do nawrócenia, drogę powrotu do Ojca, od którego człowiek oddalił się przez grzech”.

– W konfesjonale sam Jezus Chrystus obdarza nas swym miłosierdziem. Papież Franciszek mówi wręcz, że „miłosierdzie jest sposobem, w jaki Bóg przebacza (…). Wielkie jest miłosierdzie Boga, wielkie jest miłosierdzie Jezusa: wybaczać nam poprzez czuły gest” – podkreśla ks. Zbigniew Bielas, kustosz Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach. Jak zaznacza, warto pamiętać, że dzięki temu sakramentowi „odzyskujemy stan łaski uświęcającej, otrzymujemy wewnętrzny pokój i pojednanie z Bogiem i Kościołem”. W łagiewnickim sanktuarium łącznie przez ponad 170 godzin w tygodniu pełniona jest posługa odpuszczania grzechów i przynoszenia wiernym przebaczenia. Św. Jan Paweł II, w dniu konsekracji bazyliki 17.08.2002 r. wyraził prośbę: „Modlę się, aby ten kościół był zawsze miejscem głoszenia orędzia o miłosiernej miłości Boga, miejscem nawrócenia i pokuty”.

Warunki

Kościół określa pięć warunków dobrej spowiedzi, które są bezpośrednią formą przygotowania i realizacji tego sakramentu. To: rachunek sumienia, żal za grzechy, mocne postanowienie poprawy, szczera spowiedź i zadośćuczynienie Panu Bogu i bliźniemu.

– Myślę, że podstawą każdej dobrej spowiedzi jest dobry rachunek sumienia i wypełnienie pozostałych warunków — mówi kustosz łagiewnickiego sanktuarium. – Oprócz tego na naszej drodze do świętości i czerpaniu właściwych owoców ze spowiedzi warto też zwrócić uwagę na wskazówki dotyczące tego sakramentu, które przekazała nam w „Dzienniczku” św. Faustyna: całkowitą szczerość i otwartość, pokorę oraz posłuszeństwo (por. Dz. 112) — dodaje.

Rachunek sumienia

Do przyjęcia sakramentu pokuty należy przygotować się przez rachunek sumienia. Jak wskazuje Katechizm Kościoła Katolickiego (KKK), powinien być on przeprowadzony w świetle Słowa Bożego np. przy pomocy Dekalogu, Hymnu o miłości lub Kazania na Górze. – Dziś można znaleźć wiele różnych pomocy w modlitewnikach, czy w Internecie na stronach poświęconych spowiedzi. Trudno wskazać tylko na jeden konkretny dla wszystkich. Są opracowane rachunki sumienia dla poszczególnych stanów: małżonków, narzeczonych, młodzieży, dla starszych, dla osób duchownych, dla dzieci. Każdy może znaleźć coś odpowiedniego dla siebie. Ważne, by zanim klękniemy u kratek konfesjonału przeanalizować swoje życie od czasu ostatniej spowiedzi i przypomnieć sobie ostatnie postanowienie, wyznać grzechy — wyjaśnia ks. Zbigniew Bielas. W bazylice Bożego Miłosierdzia przy wejściu do strefy spowiedzi można zaopatrzyć się w rachunek sumienia, opracowany na podstawie dziesięciu Przykazań Bożych. Ta prosta pomoc, z której chętnie korzystają penitenci.

– Zasadniczo spowiedź jest wyznaniem grzechów. Jednak jeśli warunki czasowe na to pozwalają, warto spojrzeć na nasze życie duchowe w szerszym kontekście: czy i w jakim zakresie udało się nam coś zmienić, poprawić się w jakiejś dziedzinie, odnieść zwycięstwo nad naszą słabością i tym podzielić się ze spowiednikiem — radzi duchowny.

Żal za grzechy i mocne postanowienie poprawy

Katechizm Kościoła Katolickiego określa żal za grzechy jako „ból duszy i znienawidzenie popełnionego grzechu z postanowieniem niegrzeszenia w przyszłości”. Kościół wyróżnia dwa rodzaju żalu: doskonały i niedoskonały. Ten pierwszy wypływa z miłości do Boga miłowanego ponad wszystko i powoduje odpuszczenie grzechów powszednich. Drugi natomiast rodzi się z lęku przed wiecznym potępieniem i innymi karami, ale również, jak wskazuje katechizm, jest przygotowaniem do odpuszczenia grzechów ciężkich w sakramencie pokuty. Żal za grzechy idzie w parze z kolejnym warunkiem: mocnym postanowieniem poprawy. Potrzebna jest decyzja o chęci bycia lepszym.

Zadośćuczynienie Panu Bogu i bliźniemu

Po przystąpieniu do spowiedzi pamiętać trzeba o ostatnim warunku jej dobrego przeżycia: zadośćuczynieniu Panu Bogu i bliźniemu. – Wiemy, że grzech zrywa naszą przyjaźń z Bogiem. Rani nie tylko nas, ale często wyrządza także szkodę bliźniemu. Musimy więc uczynić wszystko, by ją naprawić. Oddać to, co sobie przywłaszczyliśmy. Przywrócić dobre imię osobie oczernionej. Odwołać poglądy sprzeczne z nauką Kościoła, czy wynagrodzić krzywdy — tłumaczy ks. Zbigniew Bielas, dodając, że „odpuszczony grzech domaga się ze sprawiedliwości zadośćuczynienia i odpokutowania w różnych wymiarach”.

Pomocą w tym wypadku staje się również zadana penitentowi w konfesjonale przez kapłana pokuta. – Zawsze powtarzałem na katechezie, że zadośćuczynienie to taka sprawa honoru: Pan Bóg mi coś darował, ja, choć w niewielkim wymiarze podejmuję pokutę, aby Mu za to podziękować i wynagrodzić popełnione zło — wyjaśnia rektor Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach.

Kiedy jest dobry czas na wielkopostną spowiedź?

– Myślę, że dziś wielu z nas zapomina o tym, co jest bardzo ważne w życiu wiary. Jesteśmy zabiegani. Spieszymy się. Chcemy wszystko załatwić szybko — zauważa ks. Bielas i dodaje, że właśnie dlatego warto zaplanować czas na spowiedź. – Przed świętami planujemy czas na sprzątanie, na zakupy, a często spowiedź zostawiamy na tak zwany „ostatni moment”. Potem kiedy przychodzimy do kościoła i widzimy duże kolejki, denerwujemy się. Może nieraz nawet rezygnujemy, usprawiedliwiając się brakiem czasu — zauważa.

– W wielu parafiach organizowane są rekolekcje i uwzględniony jest dzień na spowiedź — zauważa kustosz, zachęcając do korzystania z tej cennej okazji i tego, aby nie zostawiać spowiedzi na ostatnie dni przed świętami. Niektórzy nie mają możliwości skorzystania z sakramentu wcześniej. Powodem może być stan zdrowia, obowiązki zawodowe czy pobyt za granicą. Jak podkreśla ks. Bielas, dla tych osób kapłani czuwają w konfesjonale nawet przez całą noc, szczególnie w Wielki Piątek. – Zawsze to wielka radość, gdy widzimy tylu wiernych, którzy pragną pojednać się z Bogiem i z oczyszczonym sercem przeżywać świętowanie w Kościele, domu, rodzinie – dodaje.

Obowiązek spowiedzi oraz przyjęcia Komunii Świętej

Zgodnie z drugim przykazaniem kościelnym, wierni są zobowiązani do przystąpienia do sakramentu pokuty przynajmniej raz w roku. Ze względu na to, że Kościół nakazuje, by również przynajmniej raz w roku, w okresie wielkanocnym przyjąć Komunię Świętą, wierzący często decydują się na spowiedzi w okresie Wielkiego Postu, pomiędzy Środą Popielcową a Niedzielą Palmową. Zaleca się, aby miała ona miejsce przed Wielkim Czwartkiem, po to, aby dni Triduum Paschalnego przeżywać w stanie łaski uświęcającej.

 Biuro Prasowe Archidiecezji Krakowskiej/Tygodnik Niedziela

+++

Niechciany sakrament

***

Jezus powiedział św. Faustynie: „Nie odkładaj sakramentu spowiedzi, bo to Mi się nie podoba”. Każdemu to mówi.

Dziesięciu księży spowiada od wieczora do późnej nocy. Ludzie, czasem po raz pierwszy od wielu lat, wylewają przed Bogiem swoje dusze. Siedząc twarzą w twarz ze spowiednikiem, mówią rzeczy, których nikomu, nawet sobie, powiedzieć nie chcieli. Płaczą. Wreszcie słyszą: „Bóg, Ojciec miłosierdzia, który pojednał świat ze sobą przez śmierć i zmartwychwstanie swojego Syna i zesłał Ducha Świętego na odpuszczenie grzechów, niech ci udzieli przebaczenia i pokoju przez posługę Kościoła. I ja odpuszczam tobie grzechy w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. I odchodzą przemienieni. I mówią: „Nie wiedziałem, że Kościół taki jest. Nie wiedziałam, że taka może być spowiedź”.

Franciszek Kucharczak/Gość Niedzielny

+++

Rachunek sumienia – podstawa duchowego wzrostu

Jeśli ktoś go odprawia, w jego życiu mogą dziać się cuda. O znaczeniu i roli rachunku sumienia mówi ks. Łukasz Sośniak, jezuita.

Franciszek Kucharczak: Robi Ksiądz rachunek sumienia?

Ks. Łukasz Sośniak SJ: Oczywiście, że robię.

Codziennie?

Tak! Rachunek sumienia był najważniejszą modlitwą św. Ignacego. On zwalniał swoich podwładnych, na przykład ze względu na chorobę, z różnych praktyk religijnych, nawet z Mszy św., ale nigdy z rachunku sumienia. To jest serce duchowości ignacjańskiej i jako jezuici staramy się bardzo tego pilnować. Naszą zasadą jest „szukać i znajdować Boga we wszystkim”, a ta modlitwa jest idealnym narzędziem do tego.

Jak to w praktyce wygląda?

W domach zakonnych najczęściej robi się to przed obiadem. Tu, gdzie jestem, zbieramy się w kaplicy i mamy pięciominutowy rachunek sumienia, ale każdy jezuita robi go też indywidualnie, najczęściej na zakończenie dnia. Ma schemat zaczerpnięty z książeczki „Ćwiczeń duchowych” św. Ignacego. Zaczyna się czymś nietypowym, bo dziękczynieniem za dobro, które dzisiaj otrzymałem od Pana Boga. Nie jakieś abstrakcyjne, tylko konkretne: że dziś spotkałem tę i tę osobę, doświadczyłem tego i tego. Starsi, chorzy ojcowie mówili mi na przykład, że dziękują za to, że ich dzisiaj mniej bolało. Moim zdaniem to dziękczynienie jest kluczem do rachunku sumienia. Widzę, że to też bardzo pomaga rekolektantom. Jak ktoś ma problem z modlitwą, zawsze mówię, żeby robić rachunek sumienia albo przynajmniej ten pierwszy punkt. To ważne, bo często ktoś mówi: „Ja nie mam za co dziękować, spotykają mnie same cierpienia”, a po tygodniu czy dwóch robienia rachunku sumienia stwierdza, że Bóg jednak jest obecny w jego życiu i że jest tam wiele dobra. I to mu daje dużo pocieszenia.

A co po dziękczynieniu?

Ignacy pisze: „Prosić o łaskę poznania grzechów i odrzucenia ich precz”. Ja modlę się do Ducha Świętego, żeby przypomniał mi te momenty, w których Pan Bóg działał w ciągu dnia, a tego nie zauważałem. To drugi punkt. Trzeci to retrospekcja – można analizować godzinę po godzinie, spoglądając na to, co się wydarzyło w ciągu dnia. Ja często trwam w ciszy i kontemplacji i czekam, co się samo narzuci, co mi Pan Bóg powie. Często przypominają się wtedy momenty w ciągu dnia, związane z jakimiś wydarzeniami, i wtedy widzę: o, tu działał Pan Bóg, tu mogłem Go spotkać. Potem jest czwarty punkt – prośba o przebaczenie. Powiedziałbym, że to taka modlitwa oddania, nie jakieś oskarżanie się, wypominanie sobie grzechów, tylko ufne zawierzenie z prośbą, żeby Pan Bóg przychodził nam z pomocą w naszych słabościach. I ostatnia rzecz – postanowienie. Ono musi być konkretne i realistyczne. Ignacy nie chce, żeby to było coś w stylu: „zmienię się, będę lepszy, będę pracował nad sobą”. To ma być decyzja, co konkretnie zrobię, żeby osiągnąć konkretny cel. Gdy się robi rachunek sumienia codziennie, to nieraz też robi się go z tego postanowienia.

Wielu ludziom jednak rachunek sumienia kojarzy się z bezduszną buchalterią albo bolesnym rozdrapywaniem ran.

Myślę, że nazwa „rachunek sumienia” jest trochę mylna. Rzeczywiście kojarzy się z rachowaniem, a Pan Bóg z jakimś księgowym, który czyha na nasze potknięcia, albo z sędzią, który wyda wyrok skazujący po wyciągnięciu średniej. Natomiast my mówimy o rachunku sumienia jako „kwadransie uważności”. Chodzi o uważność na Boże działanie. O. Józef Augustyn SJ nazwał rachunek sumienia „kwadransem szczerości”. Jeszcze inny autor używał określenia „kwadrans miłującej uwagi”. Tu akcent jest położony nie na grzechy, tylko na dobro. Gdy wchodzę w światło, gdy kontempluję działanie Boga w swoim życiu, wtedy widzę swoje słabości i dostrzegam, że korzenie zła są we mnie.

Podjęcie takiej praktyki może być trudne.

Rozumiem to, ale można spróbować co kilka dni albo na początek co tydzień. Kiedy ktoś zauważy, jakie to przynosi owoce, to myślę, że podejmie się tego codziennie. Zwłaszcza że to nie jest długa modlitwa, zajmuje maksymalnie 15 minut. A że zawiera dziękczynienie, to jest bardzo eucharystyczna i może być moją codzienną modlitwą. Nie muszę podejmować innych, mogę nawet uczynić z tego przez jakiś czas jedyną praktykę modlitewną.

Czasem refleksja nad sobą może się zrodzić z poziomu świńskiego żłobu, jak się to przydarzyło synowi marnotrawnemu z Jezusowej przypowieści. Czytamy, że „zastanowił się”. Czyli chyba zrobił przegląd swojego postępowania. To zastanowienie to rachunek sumienia?

Oczywiście. To jest bardzo dobra metafora „kwadransa szczerości”. Od tego zaczyna się rachunek sumienia – przerywam swoje pogrążanie się w złu i przychodzi refleksja. Widzę, że coś jest nie tak, i zaczynam się zastanawiać nad tym, co robię. Można powiedzieć, że to jest łaska Boża. Jeśli świadomie podejmę tę refleksję, ona może mnie doprowadzić z powrotem do Ojca, czyli do nawrócenia. Bo celem rachunku sumienia jest codzienne nawracanie się. Chodzi o to, żeby zawsze powracać do Ojca, który nieustannie wychodzi naprzeciw i powracającego nigdy nie potępia.

Syn marnotrawny na początku po prostu widzi, że fatalnie się porobiło. To chyba pocieszające, że wstępna motywacja nie musi być zaraz taka czysta?

Rzeczywiście, syn marnotrawny wraca, bo mu się skończyła kasa i zobaczył, jak nisko upadł. Jeszcze nie dostrzega dobroci ojca, ale kiedy spotyka się z jego bezinteresowną miłością, zaczyna ją odwzajemniać. Czasem trzeba się zadowolić początkową motywacją typu „jak trwoga, to do Boga”. Pan Bóg musi mieć o co się zahaczyć. Papież w książce „Miłosierdzie to imię Boga” mówi, że On szuka każdej szczeliny, żeby Jego miłosierdzie przedostało się do człowieka. Nawet taka kiepska motywacja ze względu na polepszenie swojego bytowania już wystarcza Bogu, żeby zaczął działać. Człowiek musi dać Panu Bogu jakąkolwiek zgodę. Od tego się zaczyna. W moim przypadku też tak było. Wiedziałem, że muszę coś zmienić w swoim życiu. Czułem, że ono nie ma treści, że ucieka mi między palcami. I postanowiłem jechać na rekolekcje ignacjańskie – i tam zacząłem od rachunku sumienia. To była pierwsza modlitwa, którą zacząłem praktykować, i to mi zaczęło otwierać oczy. Nie sądziłem, że to mnie zaprowadzi do zakonu. Pan Bóg dał mi tę łaskę, że mogłem zrobić ten pierwszy krok, szukać dla siebie jakiegoś wyjścia, a dalej On już wszystko załatwił. Więc nie ma się co bać otworzyć się i użyć jakiegoś konkretnego narzędzia.

Co zrobić, żeby się „otworzyć”?

Można codziennie wieczorem chociaż podziękować za to, co się wydarzyło, i zwrócić uwagę na to, co się konkretnie wydarzyło. Na to, jak mi Pan Bóg dzisiaj pomógł, jak był obecny. A potem wejść w kolejne punkty rachunku sumienia. Jeśli ktoś to będzie robił, wtedy cuda mogą się dziać w jego życiu.

Jednak przeciętny katolik rachunek sumienia robi tylko przed spowiedzią i raczej słabo kojarzy się to z modlitwą. Jak się to ma do praktyki codziennej „miłującej uważności”?

Ten rachunek sumienia, gdy przeglądam po kolei: pierwsze, drugie, trzecie przykazanie – to jest takie leczenie objawowe. Stwierdzam: „gniewałem się na żonę/męża, na dzieci, to i tamto mnie wkurzało”. No dobrze, ale nie idę dalej i nie wiem dlaczego. Co się dzieje, że ja się tak irytuję? Po jednorazowym rachunku sumienia ciężko w to wejść. To jest taka aspiryna – przestaje mnie boleć głowa i tyle. Uważałbym bardzo na schemat „grzech – spowiedź – Komunia”, bo to oznacza, że ja chcę tylko formalnie zaliczać punkty i kręcę się w kółko. Ignacjański rachunek sumienia to jest zupełnie inna praktyka – to jest codzienne trwanie przy Panu Bogu. Kiedy Mu dziękuję, poprawia się mój obraz Boga, staje się on coraz bardziej Chrystusowy, biblijny, nieoparty tylko na doświadczeniu mojego biologicznego ojca. Widzę, że nie muszę zasługiwać na Jego miłość.

Właśnie – zasługiwać. Niełatwo przyjąć darmowość zbawienia.

Papież Franciszek w encyklice Gaudete et exsultate mówi, że największą herezją współczesności jest pelagianizm – przekonanie, że ja sam muszę osiągnąć zbawienie, że to ode mnie wszystko zależy. Kiedy rozmawiam z ludźmi na rekolekcjach, widzę, że to jest jeden z najpowszechniejszych problemów. Bo jesteśmy Zosiami samosiami, społeczeństwo nas uczy, że trzeba na wszystko zapracować, wszystko wywalczyć, nie ma nic za darmo i wszystko, co mam, jest moją zasługą. I do duchowości przenosimy to jeden do jednego. Tymczasem praktyka kwadransa uważności pozwala nam oderwać się od takiego myślenia, a skupia nas na śladach Boga, w życiu, rozwija wrażliwość na Niego, pozwala odkryć, że Bóg jest z nami w każdej chwili i nie przestaje nam błogosławić. To dla wielu ludzi staje się źródłem ogromnej siły i nadziei, odrywa ich od siebie i pozwala przetrwać najtrudniejsze chwile.

ks. Łukasz Sośniak jest jezuitą, absolwentem filologii polskiej i dziennikarstwa. Do niedawna pracował w Radiu Watykańskim, obecnie mieszka w Warszawie./Gość Niedzielny

+++