Month: November 2018

W roku 1944, tuż przed wybuchem Powstania Warszawskiego, artysta malarz Adam Styka, na zamówienie księży Pallotynów, namalował obraz Chrystusa Króla. Obraz ten odegrał ogromną rolę zarówno w życiu artysty, jak również u tych, którzy z tym obrazem się zetknęli. Zadanie było bardzo trudne dla Styki. Dotychczas malował wyłącznie sceny świeckie, najczęściej egzotyczne. Potrzebował więc czasu. Czytał Ewangelię i dużo rozmyślał. Kiedy tak szukał koncepcji, aby rozpocząć swoje dzieło, wydarzyła się dla niego rzecz straszna. Niemcy aresztowali mu syna. Styka przeżył to doświadczenie bardzo głęboko.

Kiedy człowieka dotyka cierpienie i ból, kiedy przeżywa napięcia i stresy, i potrafi je znosić w swoim życiu – to nie jest jakiś religijny masochizm, jakby powiedział ks. Janusz Pasierb. Nie kto inny, ale jeden z największych malarzy naszych czasów, Chagall, w jednym ze swoich wywiadów tak odpowiedział: „Kiedy pracuję najlepiej? … Ja nie pracuję dobrze. Ja dobrze znoszę cierpienie”.

Właśnie w tym czasie u Adama Styki jakby wyzwoliły się nowe energie twórcze. Ci, którzy go znali, twierdzili, że zmienił się nie do poznania. Po jakimś czasie powiadomił Pallotynów, że obraz jest już gotowy. Ale obraz nie był gotowy. Chrystus Król nie miał jeszcze namalowanych oczu. Bo artysta, jak sam powiedział: „Ja się tych oczu boję!” Potrzebował więcej czasu. Kiedy wreszcie odważył się dać Chrystusowi oczy nastąpiła scena odsłonięcia obrazu. Artysta, według świadka tego wydarzenia, nie wytrzymał patrząc na Chrystusa. Padł na ziemię i płakał. Odtąd jego życie zmieniło się diametralnie. Całkowicie zwrócił się ku Bogu. Stał się zupełnie nowym człowiekiem. Swój obraz najpierw umieścił w oknie wystawowym w jednym z warszawskich sklepów przy Nowym Świecie. Chciał w ten sposób podzielić się z mieszkańcami Warszawy tym, czego sam doznał, czego sam doświadczył.

Obraz przedstawia Chrystusa Króla w koronie cierniowej w nadnaturalnej wielkości. Z tyłu zarysowany jest krzyż – Jezusowy tron. Obok Chrystusa, który jedną ręką błogosławi, a w drugiej trzyma berło na kuli ziemskiej, są dwie postacie ze sceny Przemienienia Pańskiego na Górze Tabor: Mojżesz i Eliasz. Bardzo trafnie teologicznie artysta ujął swoją wizję, bowiem nie ma Chrystusa w oderwaniu od krzyża; nawet w dniu sądu, już w chwale, pojawi się z krzyżem. Św. Paweł w Liście do Koryntian napisał: „Postanowiłem będąc wśród was, nie znać niczego więcej, jak tylko Jezusa Chrystusa, i to ukrzyżowanego”. Kościół, którego głową jest Jezus Chrystus Król w cierniowej koronie wciąż przypomina, że droga do nieba prowadzi przez krzyż. Tego zgorszenia, jakim jest krzyż, nie da się usunąć, ani zapewnić, że nic nie będzie bolało.

Bardzo wielu przechodniów zatrzymywało się przed tym obrazem. W powstańczym zmaganiu, najpierw z jednym najeźdźcą, potem z drugim, odczytywano ten obraz nie tylko w religijnych kategoriach, ale i w patriotycznych. Pan Jezus swoim berłem jakby zasłaniał Polskę na kuli świata. Ci, którzy patrzyli na ten obraz w tamten trudny czas odnajdywali w sobie nową siłę i nową nadzieję.

Ponieważ działania wojenne nasilały się, obraz wyjęto z ram i w zwiniętym rulonie przewieziono do Jabłonny. Po upadku Powstania obraz – zgodnie z jego przeznaczeniem – umieszczono w głównym ołtarzu w kościele Chrystusa Króla przy ulicy Skaryszewskiej na Pradze. I tam jest po dziś dzień stale wyzwalając u tych, którzy przed nim się modlą, coraz większą wiarę, mocniejszą nadzieję i gorętszą miłość.

Tajemnica człowieczych spotkań z Bogiem wciąż trwa i wciąż w ludzkim sercu dokonuje się. Jedni rozpoznają w Nim swego Zbawcę, a inni patrząc nie mogą wyobrazić sobie, że ten Jezus zlekceważony i skazany na śmierć jest Tym, który będzie panował na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca.

Piłatowe wątpliwości wciąż się powtarzają: „Czy Ty jesteś Królem?” Gdzie jest Twoja moc i potęga? Świat rządzi się innymi prawami, które dalekie są od Ewangelii. Jezusowe zaś słowa: „Ja się na to narodziłem i na to przyszedłem na świat, aby dać świadectwo prawdzie” są zbywane szyderstwem, które dziś brzmią bardziej dotkliwie niż korona z ciernia czy szkarłatny płaszcz.

I tak już będzie do końca świata: dwie pary oczu patrząc na Jezusa będą widzieć zupełnie co innego. Jeden będzie drwił z Chrystusowego Królestwa, a drugi – w skrusze swojego serca będzie błagał o litość i przebaczenie.

Przez tę ziemię wciąż przechodzą ludzie, którzy dla Królestwa Bożego nie wahają się oddawać całego swojego życia. To oni są na froncie, gdzie decydują się losy walki pomiędzy dobrem a złem. Dzięki nim najgroźniejsze ataki spotęgowanego zła stają się bezsilne.

A tuż obok są inni ludzie, niewidzący tej walki – ponieważ wiodą sobie i tylko dla siebie swój spokojny i wygodny żywot. Egoizm pozwala im widzieć tylko ludzkie kalkulacje, dyplomacje i racje.

Świat jest poletkiem wciąż obsiewanym, ale niestety nie tylko dobrym ziarnem. Kiedy w ludzkim sercu panuje noc, jest ktoś, który wykorzystuje tę ciemność. A potem z takiej ciemności wyrasta chwast. I tak już będzie aż do czasu żniwa.

Panie Jezu, Królu Wszechświata, który idziesz w spiekocie dnia tak blisko każdego ludzkiego serca, błagam Cię dziś wraz z całym Kościołem, abyś dał odwagę tym, którzy boją się spojrzenia Twoich oczu. Twoje oczy są tu i teraz tylko przebaczeniem. Dopiero później, na końcu świata, w tych oczach ukaże się cała Twoja cześć i chwała, nasz wieczny Panie.

ks. Marian Łękawa SAC

Wilhelm Miller wybrał dzień 22 października 1844 roku na powtórne przyjścia Chrystusa. I rzeczywiście w Ameryce jego przepowiedniom uwierzyło kilka tysięcy ludzi. Porzucili swoje zajęcia i odświętnie ubrani w białe tuniki wyszli na dachy i na pagórki czekając na moment zjawienia się Pana Jezusa, który, według Millera, miał zapoczątkować tysiącletni nowy okres błogosławionej rzeczywistości dla wybranych.

Swoją zapowiedź oczywiście oparł na Biblii. Niestety dzień 22 października 1844 roku nie różnił się niczym od innych dni. Zwiedzione tłumy porzuciły Millera. Pozostała tylko niewielka grupka wśród których był między innymi Karol Taze Russell, przyszły założyciel świadków Jehowy. On z kolei przesunął datę przyjścia Chrystusa na rok 1874, ale i wtedy koniec świata nie nastąpił. Była jeszcze jedna niespełniona zapowiedź na rok 1914.

Obydwaj tak odczytali teksty Pisma świętego – w tym również przekaz z dzisiejszej Ewangelii, w którym Pan Jezus mówi i o końcu świata, i o czasie mającym niebawem nastąpić. A ten czas jest już bliski: „nie przeminie to pokolenie, aż się to wszystko stanie”. Wielu uczniów Pańskich z tamtych czasów było przekonanych, że powtórne przyjście Chrystusa w chwale dokona się już wkrótce. Nie brakowało takich, którzy przestali z tego powodu pracować, aż św. Paweł musiał ich napominać.

Pan Jezus jednak zanim zaczął mówić o końcu świata najpierw powiedział Apostołom zachwyconym budowlą świątyni jerozolimskiej, że „nie pozostanie z niej kamień na kamieniu, który by nie był zwalony”. Pytają Go wtedy: „Kiedy to nastąpi?” Dziś wiemy, że chodziło o rok 70-ty. Sprawa świątyni była jakby wstępem do wypowiedzenia eschatologicznych zapowiedzi. Jeżeli zaś chodzi o ich spełnienie się – Chrystus wyraźnie zaznacza: „Lecz o dniu owym lub godzinie nikt nie wie, ani aniołowie w niebie, ani Syn, tylko Ojciec”.

Hans Urs von Balthasar pisze w ten sposób: „Ewangelia o końcu świata jest przedziwnie wielopostaciowa, opis ten nie jest reportażem o przyszłych wydarzeniach, lecz jednoczy w sobie różne aspekty, których wzajemny związek nam umyka. Najpierw został odmalowany w obrazach katastrofy kosmicznej ucisk czasów ostatecznych, następnie jest mowa o przyjściu Syna Człowieczego na sąd, na który aniołowie (rzecz dziwna) zwołują wybranych. Potem jest mowa o znakach, po których rozpoznamy zbliżanie się końca, następnie o tym, że dzień ten jest tuż, tuż, lecz zaraz potem pada zastrzeżenie, że nikt go nie zna, nawet Syn, tylko Ojciec. A przecież i te słowa Jezusa nie przeminą, choć przeminie niebo i ziemia. Dlatego też winniśmy przyjąć sens poszczególnych obrazów, nie próbując uporządkować ich w przejrzysty system. Szczególnie ważna jest tu stała możliwość końca, przed jaką staje każde pokolenie. Także i te słowa są bardziej nieprzemijające niż my, niż wszystkie pokolenia.”

Co jest istotne w Jezusowym przekazie – to przede wszystkim ciągła gotowość. Czuwanie staje się tutaj wymaganiem bezwarunkowym. Jest to znak wierzących chrześcijan, który mają być „podobni do ludzi oczekujących swego pana, aby mu zaraz otworzyć, gdy nadejdzie i zakołacze”. Ale czuwać nie jest łatwo, bo wciąż trwa nieustanna walka pomiędzy dobrem a złem. I ta walka rozgrywa się przede wszystkim w ludzkim sercu. Z serca przenosi się na szeroki świat. Pan Jezus przestrzega swoich naśladowców, aby nie tracili sił na „stawianie oporu złemu” odpowiadając gwałtem na gwałt i odpłacając pięknym za nadobne. Nieustannie czuwać – znaczy stawać zawsze po stronie dobra – nawet wtedy, gdy zło zadaje rany. Zło zostało już definitywnie pokonane przez Chrystusa. Chodzi teraz o to, aby zwyciężało w ludzkim sercu. W Apokalipsie Pan Jezus wprasza się w człowiecze życie, bo wie, że człowiek jest słaby i zmienny – zaś zło w diabelskich rękach bywa przebiegłe: „Oto stoję u drzwi i kołaczę: jeśli kto posłyszy mój głos i drzwi otworzy, wejdę do niego i będę z nim wieczerzał, a on ze mną”. Bóg znając niefortunne wybory ludzkiego serca nieustannie ofiarowuje mu dar swojej miłości. Ale człowiek często nie słyszy Bożego pukania, bo zajęty jest tyloma różnymi sprawami. A nawet słysząc odkłada Boże zaproszenie na potem, jakby nie wiedział, że czas, który daje Pan Bóg jest czasem jedynym. Już się nigdy nie powtórzy.

Znany hiszpański pisarz Lope de Vega na łożu śmierci powiedział swojemu lekarzowi, który wychwalał jego wspaniałe życie i zapewniał go, że świat i historia o nim nie zapomni, bo pozostawia tyle wspaniałych swoich dzieł:

– Panie doktorze, teraz to rozumiem: przed Bogiem wielki jest tylko ten, kto ma dobre serce. Jak chętnie oddałbym wszystkie pochwały z całego mojego życia, gdybym tylko mógł za to uczynić jeszcze coś dobrego.

W Karmelu Echt św. Teresa Benedykta od Krzyża, Edyta Stein, w swoim ostatnim teologicznym rozważaniu, które pozostało już niedokończone, napisała między innymi takie słowa: „Każdy dzień i każdą godzinę trzeba umieć coraz lepiej wbudowywać w wieczność… Niebo niczego nikomu nie zabiera, nie nagradzając go w zamian bez miary… Od pierwszych chwil życia wiedziałam, że o wiele ważniejszym jest być dobrym niż mądrym”.

Dlatego trzeba sobie często powtarzać słowa ks. Jana Twardowskiego: „Śpieszmy się kochać ludzi, bo tak szybko odchodzą”. Każdego dnia z tego świata odchodzi ponad dwieście tysięcy ludzi. A przecież śmierć nie zabiera tylko bardzo starych. Wśród tych codziennie umierających jest wiele dzieci, ludzi młodych i w sile wieku. Okazuje się, że co trzeci człowiek umiera śmiercią gwałtowną. Końcem świata dla każdego człowieka jest śmierć. W każdej chwili, każdy – to znaczy również i ja – mogę przeżyć swój własny koniec świata.

Proszę Cię Panie, aby ogarniało mnie coraz większe pragnienie trwania przy Tobie, bo wtedy potrafię zachować czujność wobec zła a dobro w moich rękach będzie się pomnażać.

ks. Marian Łękawa SAC

Woźnica Jankiel kupił na jarmarku konia. Uradowany wracał do domu. Nagle zerwała się gwałtowna burza. Spłoszony koń pędził jak szalony. Żyd trzymając w drżących rękach lejce widział, że sytuacja staje się coraz groźniejsza. Lada moment może zginąć. Złożył więc takie ślubowanie: „Panie Boże! Jeżeli mnie ocalisz, to nie później jak jutro sprzedam konia, a utargowane pieniądze przekażę na budowę synagogi”…

Burza ucichła i koń zwalniając swój bieg szczęśliwie dowiózł woźnicę do domu. Nazajutrz Jankiel był już na rynku. W jednej ręce trzymał konia za uzdę, a w drugiej pod pachą – kurę.

• Czy ten koń na sprzedaż? – zapytał go jakiś gospodarz.
• – Tak, ale tylko razem z kurą.
• A ile żądacie za jedno i za drugie?
• Kura kosztuje trzydzieści rubli, a koń – trzydzieści kopiejek.

Dlaczego tak trudno człowiekowi jest ofiarować dar, nawet samemu Bogu?

Już prorok Malachiasz wypominał tę ludzką przewrotność: „Oto przynosicie na mój ołtarz potrawy skażone, a pytacie: Czym go skaziliśmy? Tym, że przynosząc je, niejako powiadacie: Oto stół Pański jest w pogardzie! Gdy bowiem przynosicie ślepe zwierzę na ofiarę, czyż nie jest to rzeczą złą? Albo gdy przynosicie chrome i chore, czyż to nic złego?”

W dzisiejszej Ewangelii Pan Jezus patrzy jak ludzie wrzucają pieniądze do skarbon, których wewnątrz świątyni było trzynaście ułożonych w kształcie trąb. I co zauważa – że bogaci wrzucają jedynie to co im zbywa, co nie jest dla nich żadną stratą, a jeszcze przy tym mogą się pokazać przed ludźmi, aby w ten sposób nasycić swoją próżność. Dlatego ocenia ich bardzo ostro: „Ci tym surowszy dostaną wyrok”.

Ale Pan Jezus nie zatrzymuje się na tej smutnej obserwacji, bo oto kieruje swoją uwagę na ubogą wdowę, która wrzuca do świątynnej skarbony dwa pieniążki. Polskie tłumaczenie dodaje: „czyli jeden grosz”. Chodzi o najmniejszą rzymską monetę ‘quadrans’, której wartość odpowiadała wówczas zapłacie za 10 minut pracy. Ta wdowa wrzuciła wszystko, co posiadała na swoje utrzymanie. I uczyniła to dobrowolnie i tak dyskretnie, że jedynie tylko Bóg mógł zauważyć jej uczynek spełniony z miłością i z taką całkowitą szczodrobliwością. Hans Urs von Balthasar w swoim komentarzu stawia ją wyżej od starotestamentowej wdowy z Sarepty Sydońskiej (dzisiejsze I Czytanie), bo tamta najpierw jest zrozpaczona żądaniem proroka Eliasza. Dopiero później okazuje mu posłuszeństwo. A ta ewangeliczna wdowa – nawet nie zamienia z nikim słowa. Również i Pan Jezus z nią nie rozmawia. Św. Cyprian, biskup i męczennik, napisał o niej: „Jakże błogosławiona jesteś, uboga wdowo, która jeszcze przed nadejściem Sądu zasłużyłaś sobie na pochwałę Sędziego!”

Pan Jezus swoim dzisiejszym nauczaniem zwraca moją uwagę nie tylko na motyw mojego dzielenia się, ale również żebym nie obawiał się dawać i to dawać wspaniałomyślnie. Jak bardzo potrzeba mi wciąż uczyć się coraz pełniej zawierzać Bożej dobroci. Bo gdy zejdę z tej drogi – pozostanę tylko ze swoim egoizmem. A wtedy tak łatwo można przeoczyć Jezusa, wciąż obecnego na ludzkich drogach. Albo i jeszcze gorzej – tak jak przydarzyło się mieszkańcom Nazaretu, kiedy to Pan Jezus na początku publicznej działalności musiał wypowiedzieć gorzkie słowa swoim krajanom: „Żaden prorok nie jest mile widziany w swojej ojczyźnie. Naprawdę mówię wam: Wiele wdów było w Izraelu za czasów Eliasza, kiedy niebo pozostawało zamknięte przez trzy lata i sześć miesięcy, tak że wielki głód panował w całym kraju; a Eliasz do żadnej z nich nie został posłany, tylko do owej wdowy w Sarepie Sydońskiej”. Na te słowa bardzo gniewnie zareagowali i to do tego stopnia, że wyprowadzili Pana Jezusa za miasto, aby Go strącić z góry. Furia z jaką wybuchli obnażyła prawdę o nich: nie byli zdolni do poświęceń wtedy, gdy przyszedł czas nawiedzenia, a potrafiła to uczynić pogardzana cudzoziemka.

Boże nawiedzenia wciąż się dokonują. Obym umiał rozpoznać Ciebie Panie i w drugim człowieku, który przyszedł nie w porę i w sytuacji, która nie jest po mojej myśli.

Ilustracją do dzisiejszego Bożego Słowa niech będzie takie opowiadanie z dawnych czasów, jak to król postanowił wybudować wspaniałą katedrę. Chciał przy tym jednak coś dla swojej chwały też zrobić, dlatego zarządził, że nikt w jego królestwie, pod groźbą surowej kary, niech się nie waży nawet złamanego grosza ofiarować na ten cel. Król chciał bowiem sam pokryć wszystkie koszta związane z budową. A miał z czego, bo skarbce królewskie w dawnych czasach nie były puste.

Kiedy katedra była już gotowa kazał wypisać złotymi literami nad głównym wejściem taki oto napis: „Ten wspaniały dom Boży jest dziełem samego tylko króla”.

Ale nazajutrz zdziwienie było ogromne, ponieważ na wyrytym kamieniu zamiast króla było wypisane imię biednej, starej wdowy z pobliskiej okolicy. Kamieniarze od razu musieli na powrót wykuć imię tylko króla. Niewiele to jednak pomogło, bo znowu pojawiło się imię owej staruszki. W końcu król nie wytrzymał, kazał odszukać i przyprowadzić przed swoje oblicze winowajczynię.

– Powiedz szczerze – zapytał monarcha drżącą i wystraszoną staruszkę – czy ofiarowałaś coś naprawdę na budowę kościoła?

Kobieta nie miała innego wyboru, rzuciła się więc do nóg króla i wyznała całą prawdę:

– Przebacz mi, mój panie królu. Zarabiam ciężko na chleb, cały Boży dzień siedzę z wrzecionami w ręku. Zaoszczędziłam trochę i chciałam ofiarować to na chwałę Boga. Znałam jednak twoje zakazy i bałam się kary. Dlatego kupiłam trochę siana i dałam je wołom, co ciągnęły kamienie na budowę tego wspaniałego kościoła. W ten sposób spełniło się moje pragnienie, a przy tym nie przekroczyłam twojego rozkazu.

Król zrozumiał swoją pychę i głupotę. Biedną starą wdowę obdarzył tak szczodrze, że do końca swojego życia nie musiała już pracować.

ks. Marian Łękawa SAC